جان جاراسى جازىلماعان ويشىل
ا
قازاقتار ەڭ ءبىر ۇلى ۇلىن ايالاي ارداقتاپ، اباي اتاعان. اباي — ۇلى اقىن، كومپوزيتور، اۋدارماشى، فيلوسوف ءھام قوعام قايراتكەرى. اباي — قازاق پوەزياسىنداعى ەڭ ءبىر تراگەديالىق تۇلعا. ول — جان جاراسى جازىلماي كەتكەن ويشىل. قازاق پوەزياسىن اباي تۇڭعىش رەت تەرەڭ فيلوسوفيالىق قۋاتتى ويمەن سۋاردى. دەشتى قىپشاق دالاسىنا جاڭا پوەزيا قامالىن سوعىپ، وي مەن سۋرەتكەرلىك توعىسقان كەنەن بۇلاقتىڭ تۇنىق كوزىن العاش اشتى. اباي ەسىءمىمەن قازاق توپىراعىنا فيلوسوفيالىق جانە ستيليستيكالىق باعىتتاعى جاڭا پوەزيا كەلدى. پوەتيكانىڭ باستى قوس باعىتىنان، ەگىز تارماعىنان قازاق پوەزياسىنىڭ شالقار كوكجيەگى انىق كورىنە باستاپ ەدى. قازاق ورتاسىندا يدەيالىق جاڭا تىنىستىڭ قاناتتانۋىنا ابايداي جان سالعان ويشىل كەمدە-كەم، يدەيالىق ءورىستىڭ وتىن جاعۋ ءۇشىن، شوقتانىپ قالعان حالىقتىق سەزىم مەن ۇلتتىق ءداستۇردى جەدەل دامىتۋ كەرەك بولدى. سوناۋ XIX عاسىردىڭ سوڭىندا سومدالعان اباي جىرى XX عاسىرداعى رەاليستىك پوەزيانىڭ بيىك شىڭىنا اينالدى. پوەزيادا ەنشىسى بولىنبەيتىن، جاتتىقتان ادا ءىرى تۇلعا بەينەلەنۋى قاجەت. اباي قاشان دا حالىق جاعىندا، اقىننىڭ وي الاڭىندا حالىق — ونەردىڭ التىن دىڭگەگى، الەمدەگى رۋحاني بايلىقتىڭ جالعىز قازىناسى بولىپ ەرەكشەلەنەدى. اقىن حالقىنىڭ فولكلورداعى وبرازدىق تۇتاستىق قاسيەتىن سىرتتان عانا قىزىقتاعان جوق. ابايدىڭ ۇلىلىعى حالىق پوەزياسىنىڭ وبراز الەمىنە تەرەڭ ەنىپ، ءومىر، ماحاببات، ءولىم ۇعىمدارىنا عارىشتىق ماعىنا بەرۋىندە جاتىر. اباي پوەزياسىنىڭ بوياۋى، ناقىشى، ادەبي، فيلوسوفيالىق ەرەكشەلىگى مەن ەركىندىگى بارعان سايىن كەمەلدەنە ءتۇستى. ابايدى وقىپ وتىرىپ، ونىڭ ۇلان-عايىر سۋرەتكەرلىك شەبەرلىگىنە تاڭعالاسىڭ؛ اندىك قايىرىم، يمپرەسسيونيستىك دالدىك، نازىك ستيل، سالماقتى تەرەڭدىك، جان تەبىرەنتەر اۋەن اقىن ىڭعايىنا كونىپ جۇرە بەرەدى. اباي پوەزياسى سيقىر ءۇن مەن قۇپيا سىرعا تۇنىپ تۇر. اباي ولەڭى — قۋاتتى جان تەبىرەنىسى، قايىسپاس جانكەشتىلىك جانە ىشكى بوستاندىق. سونىمەن بىرگە، ادام بالاسىنىڭ باسىنا تۇسكەن ادىلەتسىزدىككە قارسى ۇيات پەن نامىسقا تولى اقىن ءۇنى عايىپتان قوسىلىپ، اتويلاپ تۇرىپ الادى. اقىن شىعارماشىلىعى شەكسىز قايعى مەن جانتالاس قاسىرەتكە تولى. اباي ليريكاسى — ادامنىڭ قاپالى ومىرىنە نازالانعان جان ازاسى. ادام بويىنداعى سەزىم، ءومىر مەن ولىمگە شاق بولۋى كەرەك، ويتكەنى ءولىمنىڭ ەنشىسى جاڭا ومىرمەن عانا قايىرىلماق. اباي پوەزياسى وي مەن سەزىم الەمىن ەركىن جەتەلەپ، قازاقتىڭ تاريحي تىنىسىن دا، عالامدىق بولمىستىڭ تىنىسىن دا كەڭ اشادى. ونىڭ مۇڭعا تۇنعان اندەرى بيىك اقىل مەن ساف تازالىققا شاقىرادى. ابايدىڭ بويىنا بىتكەن ونەر قۋاتى كوڭىلىڭدى قىزدىرىپ، جانىڭدى جاڭعىرتادى. اقىننىڭ ۇلىلىعىنان جاراتىلىپ، سومدالعان سۋرەتكەرلىك الەم قازاق دالاسىنىڭ تىلسىم قۋاتىن تانىتادى. ونىڭ شىعارماشىلىعى تىرلىكتىڭ تەرەڭ تامىرىنان ۇزدىكسىز ءنار العان. اقىن جانى الەم ادەبيەتىمەن تەرەڭ سۋارىلعانى سونشا، اراب، پارسى، ورىس اقىندارىنىڭ مىڭداعان جولدارىن جاتقا ايتىپ وتىراتىن بولعان. اباي ۇلى اقىن رەتىندە الەم تىنىسىن ءوز جۇرەگىنەن وتكىزدى، سونىمەن بىرگە، ءوز جان الەمىن ءوز ىشىنەن قورىتىپ شىعارا الدى. سونان دا ونىڭ شىعارماشىلىعى سىرتقى اشەكەي مەن جالعان بوياۋدان مۇلدە ادا. اباي ءومىر بويى سىرتقى ورتادان بويىن جيىپ، تارتىنىپ قانا قويعان جوق، فەوءداليزمنىڭ زورلىق پەن زومبىلىق جەڭگەن قاپاس قۇرساۋىنان قۇتىلۋعا جان سالدى. جاسىندا زەر قويىپ، قاناتتانعان دالا اقىندارىنىڭ ءبىر سارىندى ديداكتيكالىق قايتالاۋلارىنان ويىسىپ، دارا شىعىپ، تىڭ وبراز بەن تىڭ يدەيا اياسىنا ۇمتىلدى. بۇل كونە تىرشىلىكتىڭ ىڭعايىندا قالعان كۇندەرىنەن جەرىپ، جاڭاشا قالىپتاسقان ادامدىق يدەيالار مەن ادامدىق ويلارعا باتىل بەتبۇرىسى بولاتىن. اقىن ەرەكشەلىگى، ءومىردى — سۇيىپ-كۇيۋدىڭ ورداسى نەمەسە تاعدىردىڭ مەجەلى بولىگى دەپ ەمەس، ۇزاق، كۇردەلى كۇرەس جولى دەپ ۇعىنۋىندا. ولەڭ الەمىندە ماڭگى عۇمىر كەشۋ ءۇشىن ايتۋلى جانكەشتىلىك كەرەك. پوەتيكالىق جانكەشتىلىك قانا ءسوز قۇدىرەتىن سوندىرمەي، ادامزات كوشىن ىلگەرى باستاي الادى. اباي ولەڭى ەندى پوەتيكالىق شارتتىققا ەمەس، ۇستامدى وي الەمىنىڭ تولاسسىز كوشىنە ىلەستى. بۇل ءسوز ءقادىرىن بيىك دەڭگەيگە كوتەردى. اقىن شىعار-ماشىلىعىنىڭ باستى باعىتى — ادام مەن عارىشتىڭ، جان مەن تىرشىلىكتىڭ تىنىمسىز بىرلىكتە ەكەنىن ۇعىندىرۋ بولدى. اباي ولەڭدەرىندە رۋحاني ءھام تاريحي قۇبىلىستاردىڭ اجارى تەرەڭ بەينەلەنە تۇسكەن. اباي الەمىنىڭ شىن ءمانىن، قازاقتىڭ وي كەڭىستىگىندەگى الاتىن ورنىن پايىمداعانىمىز XX عاسىردىڭ 40-شى جىلدارىندا عانا. حالىققا اقىننىڭ ۇلىلىعىن ۇعىندىرعان «اباي» رومانى ەدى. ابايدىڭ كلاسسيكالىق ۇلگىدەگى اقىن ەكەنىن، ونىڭ اقيقاتقا تولى پوەزياسىندا جاڭا ءومىردىڭ ۇرىعى بارىن، سول جاڭا ومىرگە تالپىنعان، قۋاتتى وي يمپەريالىق ەزگىنى جارىپ شىعۋعا بەت العانىن كورسەتكەن دە ۇلى مۇحتار اۋەزوۆ بولاتىن.
ب
اباي پوەزيادا فيلوسوفيالىق ايقىندىق پەن تەرەڭدىككە قاتتى بەت بۇردى. ۇلى اقىننىڭ قاي-قايسىسى دا شالقار فيلوسوفيالىق وي تۇنىعىمەن جان سۋارعان. شىعىس پەن باتىستىڭ فيلوسوفيالىق يدەيالارى اقىن ليريكاسىندا تەرەڭ تولعانىس ەلەگىنەن ءوتىپ، تىڭ تىنىستى جاڭا ويلارعا ۇمتىلىس جاسايدى. اباي شىعارماشىلىق ومىرىندە وقۋ، سول وقىعاندارىن زەردەلەۋ ارقىلى شىعىستىڭ ۇلى اقىندارى — ومار ھاييام، رۋداكي، رۋمي، ياساۋيلەرمەن سۇحبات-كەڭەستى مول وتكىزدى. ءىشىپ، تەرەڭ بويلايمىن، وتكەن كۇننىڭ ۋلارىن. جانە شىن دەپ ويلايمىن، جۇرتتىڭ جالعان شۋلارىن. تاعى سەنە باستايمىن، كۇندە الداعىش قۋلارعا. ەسىم شىعىپ قاشپايمىن، مەن ىشپەگەن ۋ بار ما؟ ابايدىڭ فيلوسوفيالىق تولعاۋلارى — ومىرگە وزىنشە قاراۋ، ادامنىڭ تىرشىلىكتەگى پوزيسياسىن ايقىنداۋ. ابايدىڭ ويلى پوەزياسى ەتيكالىق باعدار مەن تاعىلىم بيىگىن كورسەتەدى. اقىن ساناسى ءبىر ورتاعا، ادامگەرشىلىك بىرلىگىن ىزدەۋگە ۇمتىلعان، سول ارقىلى اقىن ادامدى ولىمنەن قورىقپاۋعا، ءومىر سىرىن ۇعىنۋعا شاقىرادى. ابايعا كەرەگى — ادام، ادامنىڭ رۋحاني بولمىسى مەن ادامگەرشىلىك نىساناسى. سونان دا اباي ولەڭدەرىندە ادام تابيعات اياسىندا جوعالمايدى، ال تابيعات ادامنىڭ ىشكى كەڭىستىگىنە سىيىپ كەتە بەرەدى… كەمەڭگەر ابايدىڭ پوەتيكاسى اداممەن قاۋىشۋ، ادام مەن ادامنىڭ جۇرەك جالعاستىرعان تاتۋلىعىن ارتتىرۋ. اباي حالقىن ويانۋعا، جان تىرلىگىنە، قالعىمايتىن نامىسقا، ۇزدىكسىز رۋحاني ەڭبەككە شاقىرادى. شىعىس پوەزياسىنىڭ ءتۇپ-تامىرىندا ءسوز قۇدىرەتىنە دەگەن ايرىقشا قۇرمەت جاتىر. شىعىس اقىنىنىڭ ءسوزى مەن ءىسى ءبىر جەردەن شىعادى. ايتىلعان ءسوز، اتقارىلعان ءىس بولىپ قابىلدانعان. تەك وسىلاي عانا ادام جانىن تازالىق پەن بىرسوزدىلىكتە تاربيەلەۋگە بولاتىن ەدى. اقىن جىرىنىڭ وتكىرلىگى، قازاق دالاسىندا الماس قىلىشتان اسىپ تۇسكەن. شىعىستىڭ اقىلى مەن باتىستىڭ وزىق ويلى يدەياسىن ابايداي زەردەلەپ، ونەرىنە مۇرات ەتكەن قازاق اقىنى بولعان ەمەس. دالانىڭ دانا اقىنى اباي شىعىس پەن باتىس پوەزياسىنىڭ سۋرەتكەرلىك ەرەكشەلىكتەرىنىڭ باسىن قۇراپ، اسا تەرەڭ ماعىنالى گۋمانيستىك باتىس-شىعىس سينتەزىن اشتى. نەمىستىڭ ۇلى اقىنى گەتە تۇزەگەن گۋمانيستىك باتىس-شىعىس سينتەزىن اباي ارى دامىتىپ، قازاقتىڭ وي كەڭىستىگىندەگى ورنىن ايقىنداپ بەردى. بۇل ۇلتتىق دوگمالار مەن «ەۋروسەنتريستىك» وتارلاۋ كونسەپسياسىنا قارسى باعىت ەدى. پۋشكيننىڭ شىعارماشىلىق ەۆوليۋسياسىنا تەرەڭدەي زەر سالساق، ونىڭ پوەزياسىنداعى شىعىس تاقىرىبىنىڭ ايرىقشا بەلگىسىن كورەمىز. شىعىس ولەڭىنىڭ نازىك اۋەنىن پۋشكين ەرەكشە سەزىنىپ، سول سازدى اۋەننىڭ ءۇنىن پوەزياسىندا ارداقتاي ساقتاعان تۇڭعىش ورىس اقىنى. اتاقتى «كاۆكاز» ولەڭىندە سەنزۋرانىڭ قىسىمىنىڭ كەسەلىنەن سوڭعى شۋماقتارى ءتۇسىپ قالعان: تاك بۋينۋيۋ ۆولنوست زاكونى تەسنيات، تاك ديكوە پلەميا پود ۆلاستيۋ توسكۋەت، تاك نىنە بەزمولۆنىي كاۆكاز نەگودۋەت، تاك چۋجدىە سيلى ەگو تياگوتيات… پۋشكين تانىمىنداعى شىعىس-باتىس سينتەزى پاتشالىق رەسەيدىڭ وتارشىلدىق ساياساتىنىڭ قىسپاعىنا قارسى ەرەۋىل-وي كوتەردى، ورىس اقىنىنىڭ جانى مەن بولمىسى ازاتتىق اڭساعان كاۆكاز حالقىنىڭ جاعىنا شىقتى. XIX عاسىردىڭ سوڭىندا رەسەي سامودەرجاۆيەسى قازاق ەلىن تەمىر بۇعاۋعا ابدەن شىرماپ ماتاعان كەزى ەدى. وتارشىلدىق قىسپاعىندا قالعان دەشتى قىپشاق دالاسى ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك، مادەني قۇلدىقتىڭ شىرماۋىندا جانتالاستى. شىرماۋدا قالعان كوشپەندىلەر ەلىنىڭ مادەنيەتى دە، ساناسى دا كۇيرەدى. دۇنيەنىڭ تابيعي قوزعالىسى كۇشپەن ءۇزىلدى. ورتادان وربىگەن دورەكى، ايداھار كۇش دالا ءومىرىن جويۋعا ۇمتىلدى. جاندارالدىڭ تابانى استىندا دالا تالىپ جاتتى، دالامەن بىرگە پوەزيا، اڭىز، ەرتەگى ءولدى… الماس قىلىش پەن قورعاسىن وقتان جان تاپسىرۋ — ادام تابيعاتىنا جات قۇبىلىس. زورلىق ومىرگە جاڭا ءتىرشىلىك اكەلمەيدى. الەمدىك گارمونيانىڭ بۇزىلۋى سىرتقى كۇشتىڭ وزبىرلىعىنان تۋادى. بۇل كەزەڭدەگى قازاق اقىنىنىڭ، عۇلاما ويشىلىنىڭ تىرلىگى قاپاس جالعىزدىق بولاتىن. دالا ويشىلىنىڭ جالعىز باعىتى حالىق جۇرەگىنە باستار جول عانا. اباي دانالىعى — جالعىزدىقتا جابىرقاعان جانىنىڭ راحاتى حالىق اياسى ەكەنىن ۇعۋىندا. ول ءوز حالقىن رۋحاني بيىكتەن كورۋدى ارماندادى. VI—VIII عاسىرلاردان تارتىلعان تۇركى تىلدەس قاۋىمنىڭ دارا جولىنىڭ ەرەكشەلىگى سونشاما، قازاق ويى بۇل كەزدە ەرەكشە قۋاتپەن، بۇرىن-سوڭدى بولماعان تىلەكتەس ىنتىماقتا جۇمىس ىستەگەن. ورتاق وي، ورتاق مۇددە، ورتاق ۇرەي ۇلتتىق مادەنيەت، فيلوسوفيالىق تۇجىرىم مەن ليريكالىق مەجەلەردى بىردەي قامتىپ كەتىپ ەدى. XIX عاسىردىڭ ۇلى اقىندارىنىڭ بويىندا گۋمانيستىك سينتەز قايتالانبايتىن دارا بىتىمدە بولدى. ايۋاندىق پەن ادىلەتسىزدىككە قارسى تۇرعان كۇرەسكەر، ەركىن ازامات — اباي كونسەپسياسى اقىن شىعارمالارىنىڭ بيىك رۋحاني باعاسى بولىپ تابىلادى. ءدال وسىنداي تانىم-تۇسىنىك ۇلى سۋرەتكەرلەر — شەكسپير، گەتە، بايرون، پۋشكين، لەرمونتوۆ، رابيندرانات تاگورعا دا ءتان بولاتىن.
ا
ابايدىڭ پوەزيا مەن پروزاداعى ادامنىڭ ولشەۋلى عۇمىرى تۋرالى ويلارى اقىندى قۇدايعا الىپ كەلدى. اللا دەگەن ءسوز جەڭىل، اللاعا اۋىز قول ەمەس. ىنتالى جۇرەك، شىن كوڭىل وزگەسى حاققا جول ەمەس. دەنەنىڭ بارشا قۋاتى ونەرگە سالار بار كۇشىن. جۇرەكتىڭ اقىل سۋاتى ماحاببات قىلسا ءتاڭىرى ءۇشىن. قۇداي دۇنيەنى جاراتقاندا ونى زۇلىمدىق پەن زار نالانىڭ ورنى قىلىپ جاراتقان جوق. جۇمىر جەر ادام ءۇشىن جاراتىلعان، ويتكەنى ادامسىز الەمدە ىنتىماق پەن كەمەلدىك بولۋى مۇمكىن ەمەس. ادامعا بەرىلگەن اقىل-ەس — قۇدايدىڭ تۋىندىسى، عالامدى ۇقسىن دەۋى، العان ءبىلىمدى بيىك ماقسات ءۇشىن ۇستانسىن دەۋى. ناعىز عۇلاما ءۇشىن كوك اسپان مەن قارا جەردى ايىراتىن كۇش جوق. ايۋاندىقتىڭ ورداسى — ناداندىق، ونى جەڭۋ ءۇشىن قاجىرلى ءبىلىم كەرەك. ادام ساناسىنىڭ كىرىسەر جەرى، ادام جۇرەگىنىڭ مەيىرىمىن اسىرۋ، جاراتۋشى قۇدايعا جول اشۋ، گارمونيالىق بىرلىكتى ساقتاۋ. ابايدىڭ ويىنشا، ادامزات بالاسى ىزالى جۇرەكتىڭ ق ۇلى ەمەس، سوندىقتان دا ادام ءومىر ءسۇرۋى، ەڭبەك ەتۋى جانە ادامدىققا ۇمتىلۋى قاجەت. كوپ جىلدار بويى جانىن تولعانتقان مازاسىز ويىن، ىزدەگەنى مەن تاپقانىن، ۇرەيى مەن جانتالاسىن، قاپاسى مەن قۋانىشىن، رۋح ۇمتىلىسى مەن ازاپتى ءومىرىن، كوڭىلىن كوگەندەگەن ىزا مەن قۇلشىلىعىن جيىپ جازعان «عاقليا» بىلاي باستالادى: «بۇل جاسقا كەلگەنشە جاقسى وتكىزدىك پە، جامان وتكىزدىك پە، ايتەۋىر ءبىرتالاي ءومىرىمىزدى وتكىزدىك: الىستىق، جۇلىستىق، ايتىستىق، تارتىستىق — اۋرەشىلىكتى كورە-كورە كەلدىك. ەندى جەر ورتاسى جاسقا كەلدىك: قاجىدىق، جالىقتىق، قىلىپ جۇرگەن ءىسىمىزدىڭ بايانسىزىن، بايلاۋسىزىن كوردىك، ءبارى قورشىلىق ەكەنىن بىلدىك. ال ەندى قالعان ءومىرىمىزدى ءقايتىپ، نە قىلىپ وتكىزەمىز، سونى تابا الماي ءوزىم دە قايرانمىن». «عاقليا» — اقيقات ءۇشىن جان سالعان اقىن ويى. بۇل كىتاپتىڭ يدەياسى قاراپايىم دا قۇدىرەتتى. «دۇنيەنىڭ تەڭدەسسىز جەتىستىگى — ادام، سول ادامنىڭ جانى مەن ءتانى سۇلۋلىق پەن كەلىسىمنەن اينىماۋى كەرەك»، دەپ ايتۋدان اباي جالىققان ەمەس، سول سوزىنەن تايعان دا ەمەس. ادامنىڭ جانى، ويى، ءتانى مەن سەزىمى كاۋسار سۋداي تازا بولۋى كەرەك. ادام ساناسىن تەك قانا قايىرىمدىلىققا، جوعارى ماقساتتى رۋحاني كەمەلدىككە جۇمساۋى شارت. جەكە ادام قامىنان بۇكىل ادامزات قامىنا دەيىنگى ۇمتىلىس اقىن جانىنىڭ رۋحاني بايۋىنا اسا ۇلكەن ىقپال جاسادى. جەر-انانىڭ تىنىسى مەن جەكە ادامنىڭ الەم الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىگىن سەزىنۋى — ۇلى اقىننىڭ باستى ولجاسى ەدى. وسى جولعا اقىن جانى مەن باسىن بىردەي تىگىپ ءوتتى. تۋعان حالقىنىڭ الدىنا دەشتى قىپشاق دالاسىنىڭ تاعدىرى تۋرالى ابايداي اياۋسىز سۇراق قوي-عان جان بولعان جوق. ابايدىڭ ادامگەرشىلىك ماكسيماليزمى تۋعان حالقىنىڭ مەشەۋ مىنەزىن عايباتتاۋ ەمەس، قايتا تۋعان حالقىن تالمايتىن زەردەلىككە، ويلىلىققا شاقىرۋ. سونان دا، اباي شىعارمالارى ادام سەنىمىن قايرايدى، كوڭىلىن تولعاندىرادى، قايىرىمدىلىقتىڭ شەگى بولمايتىنىن ۇعىندىرادى. الەم ماڭگى، ورتاق جانە گارمونيالىق بىرلىكتە دەپ تۇسىندىرەدى اباي. ايىرىلىسۋ، ساعىنىش، تىپتەن ءولىم، عارىش گارمونياسىن بۇزا المايدى، ويتكەنى ولار ماڭگى سونبەيتىن تابيعي قۇبىلىس. سوڭعى دەمى بىتكەنشە ادام جانتالاستا، ۇزىلمەيتىن ۇمىتتە بۇلقىنىپ تۇرادى. بۇل سەزىم جارىلىسى، ادام بويىنداعى قاجىر-قايراتتىڭ تەبىرەنىسى، جانكەشتىلىك — بۇلارسىز رۋحاني شابىت جانسىز قالادى. اباي جانكەشتى، قۇدىرەتتى سۋرەتكەر ەدى. بۇل جانكەشتىلىك اقىننىڭ ءوز تاعدىرىنا دا، الەم تاعدىرىنا دا ەرەكشە نۇر ءتۇسىردى. ادام ءومىرى كوركەم دە قاسىرەتى مول عۇمىردىڭ ماڭگى گارمونياسىمەن قوزعالادى: ماحاببات پەن بوستاندىقتى ولىممەن عانا قايىرۋعا بولادى، جانكەشتىلىك بارعا قاناعات قىلمايدى، جانكەشتى جان سوڭعى دەمى بىتكەنشە ارپالىستى كۇن كەشەدى. قۇداي ابايعا ۇلى ادامعا ءتان مىنەز بەرگەن، ول سونان دا ەلدىڭ وسەك پەن عايباتىنا، اقىماقتاردىڭ اشىق كۇندەۋى مەن قىزعانىشىنا زەيىن قويماعان. تۋعان حالقىنىڭ ارداگەر ازاماتى بولعان اباي ادام الدىنداعى پارىزىنا داق تۇسىرمەي، اقيقاتقا جان-تانىمەن قىزمەت ەتىپ ءوتتى. ماحاببات ولىممەن قاتار قونادى، ويتكەنى جانكەشتىلىككە باس تىكپەگەن ماحاببات — ماحاببات ەمەس. بوستاندىققا تەك باستى بايگەگە تىگۋمەن عانا جەتۋگە بولادى. اباي ولەڭدەرىنەن ءبىز ادامگەرشىلىك ءتالىم الامىز، ويتكەنى اقىن ءومىرى اڭىزعا اينالىپ كەتكەلى قاشان.
ي
تۋعان حالقى ۇقپاي وتكەن ۇلى اقىن قۇدايمەن بەتپە-بەت كەلىپ، جالعىز قالدى.
كوپ ادام دۇنيەگە بوي الدىرعان،
بوي الدىرىپ، اياعىن كوپ شالدىرعان.
ءولدى دەۋگە سىيا ما، ويلاڭدارشى،
ولمەيتۇعىن ارتىنا ءسوز قالدىرعان؟
اباي تۋعان حالقىن جانىنداي ءسۇيدى، سونان دا ونىڭ ويلى سوزدەرى قان تاتيدى. اقىننىڭ نازىك جانى كەرىپ تارتقان ساداقتاي شارت كەتۋگە شاق قالعان. بۇل ومىردەن اقىن ەش اداممەن اشىلىپ سويلەسپەي، قوشتاسپاي، ءۇنسىز كەتتى. ونىڭ وي كەشكەن تىنىشسىز جانىن ۇققان، قادىرلەپ-قاسيەتتەگەن، ايالاعان ادامدار، ونى و دۇنيەدە توسىپ جاتقان. اقىن سانالى عۇمىرىن، كۇش-قۋاتىن، تۋعان حالقىن اعارتۋعا جۇمسادى، ءبىراق تۋعان حالقى اقىننىڭ جان ەگىلتكەن اندەرىن سۇيسىنە سالعانىمەن، مۇڭلى ولەڭدەرىنىڭ وي قاتپارلارىنا تەرەڭدەپ بارىپ، جانىنا دارىتا المادى. اقىننىڭ ءوز حالقىنا ايتقان اقىل-وسيەتى جاھان دالادا يەسىز قالدى. بۇل اباي تراگەدياسىنىڭ باستاۋى دا، سوڭى دا ەدى. ال ەركىن ويلى، قامسىز قازاق حالقىنىڭ تراگەدياسى بەلگى بەرىپ، ۇزدىكسىز ءوربي ءوسىپ كەلە جاتقان…
You Might Also Like
-
ول تاۋلى ايماقتا تۋسا دا، تاعدىر تالكەگى ونى الدەبىر سەبەپپەن الىس قۇمدى ارال تەڭىزىنىڭ جاعالاۋىنداعى شالعاي اۋىلعا جەتەلەپ كەتتى. ونىڭ شىن اتى — جايلىبالا ەدى. جۇرتپەن جامال دەپ تانىسىپ، جال...
-
ءار كۇن، ءسات، مۇمكىندىك، ساعات، مينۋت - بۇل تاۋسىلماس اينالىپ تۇراتىن تاريح. تاريحتا نەبىر وقيعالار ورىن الىپ، ءىزىن قالدىرۋدا؛ ءبىرى جامان بولسا، ەكىنشىسى كوڭىلگە جاعار جاعىمدى زاتتار بولماق. ال وسى ...
