مالىمەتتەر قورىن ۇيىمداستىرۋ. كورسەتكىش ماندەرىن ەسەپتەۋ.
ينفورماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى گ. ق. رامازانوۆا
ينفورماتيكا 11 سىنىپ
ءى. ساباقتىڭ تاقىرىبى: مالىمەتتەر قورىن ۇيىمداستىرۋ. كورسەتكىش ماندەرىن ەسەپتەۋ.
ءىى. ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىگى: بىلىمدىلىككە، ساۋاتتىلىققا، ويلاۋ ۇشقىرلىعىن دامىتىپ، تاقىرىپ بويىنشا بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ.
ءا) تاربيەلىگى: يكەمدىلىك قاسيەتىمەن شابىتتى بولۋعا تاربيەلەۋ.
ب) دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىمەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ
ءىىى. ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ءىV. ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كومپيۋتەرلەر، توپتامالار، تەست سۇراقتارى، ت. ب.
V. وقىتۋ ادىستەرى: سوزدىك، كورنەكى، پراكتيكالىق
VI. وقىتۋ فورمالارى: جەكە، توپتىق، ۇجىمدىق
VII. پايدالانىلعان ادەبيەتتەر: ە. ا. ۆيۋشكوۆا، ن. ۆ. پاراسكۋن، ب. ق. ابەنوۆ «ينفورماتيكا» /جمب/، ن. ەرمەكوۆ، م. ەرمەكوۆ، س. نوعايبالانوۆا ينفورماتيكا 10 - 11 سىنىپ وقۋلىعى، بالاپانوۆ ينفورماتيكادان 30 ساباق، ينفورماتيكا نەگىزدەرى جۋرنالى.
VIIءى. ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
- امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، تەكسەرۋ.
- تۇسىنىكتەرىن سۇراۋ.
ءىى. سۇراق - جاۋاپ.
قورىتىندى ەسەپتەر مەن فورمالاردىڭ ايىرماشىلىعى نەدە؟
قورىتىندى ەسەپتىڭ نەگىزگى قىزمەتى قانداي؟
قورىتىندى ەسەپتەرمەن جۇمىس ىستەۋدىڭ رەجيمدەرىن اتا.
ءىىى. جاڭا ساباق. / وقۋشىلارعا مالىمەتتەر بەرىلەدى، ساناۋلى مينۋتتان كەيىن ولار دجيگسو ادىسىمەن تۇسىندىرەدى /
مالىمەتتەر قورىنداعى ەسەپتەلەتىن كورسەتكىشتەر ەسەپتەۋلەردى تولىقتىرۋ ءۇشىن قولدانىلادى. بارلىق ەسەپتەۋلەر ورنەكتەرگە نەگىزدەلىپ قۇرىلادى. كەستەلىك پروسەسسورلاردا قولدانىلاتىن ۇياشىقتارعا جاسالاتىن سىلتەمەلەردىڭ ورنىنا مالىمەتتەر قورلارىنىڭ ورنەكتەرىندە كورسەتكىشتەردىڭ اتتارى ەنگىزىلەدى. ەندى ورنەكتەردىڭ قۇرامىنا كىرە الاتىن ەلەمەنتتەردى قاراستىرايىق:
يدەنتيفيكاتورلار، ولارعا كورسەتكىشتەر مەن باسقارۋ ەلەمەنتتەرىنىڭ اتاۋلارى جاتادى. ورنەكتەگى يدەنتيفيكاتورلار تىك جاقشالارعا الىنادى.
وپەراتورلار، ولار اريفمەتيكالىق، لوگيكالىق، سالىستىرۋ وپەراتورلارى جانە ت. ب. بولۋى مۇمكىن.
فۋنكسيالار.
كونستانتالار (تۇراقتىلار).
ماندەر.
ەسەپتەلەتىن كورسەتكىشتى وپرەاتورلاردىڭ كومەگىمەن قۇرۋ.
مالىمەتتەر قورىندا ەسەپتەلەتىن كورسەتكىشتەر سۇرانىس، فورما نەمەسە قورىتىندى ەسەپ تۇرىندە قۇرىلۋى مۇمكىن. كورسەتكىشتەر سۇرانىس كونسترۋكتورى رەجيمىندە تولىقتىرىلادى. ورنەك سۇرانىس بلانكىسىنىڭ كەز كەلگەن باعانىنىڭ كورسەتكىش قاتارىنا ەنگىزىلەدى. ورنەكتەردى قولمەن نەمەسە ورنەكتەردى قۇراستىرۋشىنىڭ كومەگىمەن ەنگىزۋگە بولادى. ەسەپتەلەتىن كورسەتكىش ماندەرى مالىمەتتەر قورىندا ساقتالمايتىنىن، سۇرانىستى قۇرۋ كەزىندەگى ەسەپتەۋلەردىڭ ناتيجەسى ەكەندىگىن اتاپ وتكەن ءجون. ەسەپتەلەتىن كورسەتكىشتەردى كورسەتكىشتەر قۇراۋشىسىنىڭ كومەگىنسىز - اق قۇراستىرۋعا بولادى. بۇل جاعدايدا، ەگەر ورنەك ۇزىن بولسا ونى كورسەتكىش قاتارىندا جازۋ ىڭعايسىز. Shift+F2 پەرنەلەرىنىڭ ۇيلەسىمى ورنەكتى ەنگىزۋ جەڭىلىرەك بولاتىن، ەنگىزۋ ايماعى سۇحبات تەرەزەسىن شاقىرادى.
ماتىندىك مالىمەتتەردىڭ بىرىگۋى.
ماتىندىك مالىمەتتەر ۇستىنەن باسقالار سياقتى مالىمەتتەر قورىندا ەسەپتەۋلەر جۇرگىزۋگە بولادى. بۇنى تولىققاندى تەكسەرۋ دەپ ايتۋعا كەلمەيدى، ءبىراق ەكى كورسەتكىشتىك ءماتىندى بىرىكتىرۋگە بولادى. بۇل ۇدەرىستى باسقاشا ماتىندىك مالىمەتتەردىڭ بىرىگۋى دەپ تە اتايدى. وتە قاراپايىم مىسال رەتىندە ادامنىڭ اتى مەن تەگى بەرىلەتىن كورسەتكىشتەردەگى مالىمەتتەردى بىرىكتىرۋدى ايتۋعا بولادى.
ەسەپتەلەتىن كورسەتكىشتى فۋنكسيالاردىڭ كومەگىمەن قۇرۋ.
Excel - دەگىدەي ەسەپتەۋگە دايىن فۋنكسيالاردى قولدانۋعا بولادى. ەڭ ءجيى قولدانىلاتىن فۋنكسيالاردىڭ ءبىرى اعىمداعى داتانى قايتاراتىن Date () فۋنكسياسى. Date فۋنكسياسى ءارتۇرلى تاسىلدەرمەن قولدانىلۋى مۇمكىن، مىسالى، كەستەدەگى كورسەتكىش ءۇشىن ءۇنسىز كەلىسىم بويىنشا ماندەردى بەرۋ كەزىندە. بۇل جاعدايدا كورسەتكىش ءۇشىن جاڭا جازبانى قوسۋ كەزىندە، ءۇنسىز كەلىسىم بويىنشا ءمان رەتىندە اعىمداعى داتا ورناتىلادى. داتانى ورناتىپ بولعان سوڭ، كورسەتكىش ءپىشىمىن تاڭداۋ قاجەتتىگى تۋىنداۋى مۇمكىن.
ماكروس قۇرۋ.
ماكروس – فورماعا، قورىتىندى ەسەپكە جانە باسقارۋ ەلەمەنتتەرىنە فۋنكسيونالدىق مۇمكىندىكتەردى قوسۋعا جانە تاپسىرمالاردى اۆتومانتتاندىرۋعا ارنالعان قۇرال.
مالىمەتتەر قورىنىڭ ءوزى مقبج قۇرالىمەن جاسالىنعان پروگراممالىق ءونىم بولىپ تابىلادى. سوندىقتان مالىمەتتەر قورىن قۇرۋدا قۇراستىرۋشىلار تەك جاي عانا قاجەتتى نىساندى قۇرىپ قانا قويماي، قولدانۋشىعا ءتيىمدى ينتەرفەيس ۇسىنۋ قاجەت. قولدانۋشىنىڭ تۇسىنىگىنە وڭاي فورمانى ۇسىنعان ءجون، ياعني ونىڭ كومەگىمەن فورمانى جۇكتەپ جانە قورىتىندى ەسەپتى جۇرگىزىپ، سۇرانىستى ورىنداي الاتىنداي بولۋ كەرەك. مالىمەتتەر قورىن قۇرۋشىلار ىڭعايلى ينتەرفەيستى قۇرۋ جانە اۆتوماتتاندىرۋ ءۇشىن ماكروستى قولدانادى.
Access قوسىمشاسىندا ماكروستاردى جەڭىلدەتىلگەن پروگراممالاۋ ءتىلى رەتىندە قاراستىرۋعا بولادى، پروگرامما ورىندالۋ ءۇشىن ماكروبۇيرىقتار ءتىزىمى تۇرىندە جازىلعان جاتادى.
Access - تە ماكروس قۇرۋ قيىن ەمەس. قۇراستىرۋشى ماكروبۇيرىقتار تىزىمىنەن دايىن بۇيرىقتى تاڭداپ جانە وعان قوسىمشا قاجەتتى اقپاراتتى ەنگىزسە، جەتكىلىكتى. قورىتىندى ەسەپتى تىكەلەي مالىمەتتەردى ەنگىزۋ فورماسىنان جۇكتەۋ قاجەت بولدى دەلىك. فورماعا باتىرما قوسىپ، سودان سوڭ قورىتىندى ەسەپتى شىعاراتىن ماكروس قۇرۋعا بولادى.
ماكروستاردىڭ بىردەن ءبىر پايدالى ەرەكشەلىكتەرىنىڭ ءبىرى، ولاردى فورمالارداعى باتىرمالارعا بەكىتۋگە بولادى. بۇل باتىرمالار ءجيى پايدالاناتىن وپەراسيالاردى ورىنداي الادى. مىسالى، مالىمەتتەر قورىمەن جۇمىس ىستەۋ بارىسىندا قولدانۋشى ىزدەۋ سۇحبات تەرەزەسىن ءجيى - ءجيى پايدالانادى، وسى ءىس ارەكەتكە قۇراستىرۋشىلار ماكروستى جازادى (قۇرادى). ماكروستاردى قولدانىپ، قۇراستىرۋشى ستاندارتتى مالىمەتتەر قورىن قوسىمشاعا تۇرلەندىرەدى، سونىمەن قاتار، قولدانۋشى ءمازىرىن جانە سۇحبات تەرەزەسىن قۇرادى. ماكروس قۇرۋ ءۇشىن قۇرۋ قوسىمشا بەتىندە باسقالار (درۋگيە) توبىندا ماكروستى شەرتىڭدەر.
سىرتقى مالىمەتتەرمەن جۇمىس.
مالىمەتتەر قورىمەن جۇمىس ىستەۋ بارىسىندا باسقا قوسىمشادان مالىمەتتەردى يمپورتتاۋ تۋىنداپ جاتادى. مىسالى، كەيبىر مالىمەتتەر ەلەكتروندى نۇسقادا ساقتالادى، ءبىراق كەستەلىك نەمەسە ماتىندىك پروسەسسور پىشىمىندە. ەشبىر قولدانۋشى ەنگىزىلگەن مالىمەتتەردى قايتا ەنگىزگىسى كەلمەيدى. Access مقبج ماسەلەنى ستاندارتتى تاسىلمەن شەشۋگە – Windows قوسىمشالارى ارقىلى قۇراستىرىلعان ماتىندىك فايلدىڭ، ەلەكتروندى كەستەنىڭ جۇمىس پاراعىنىڭ نەمەسە مالىمەتتەر قورىنىڭ قولدا بار كەستەسىن Access مالىمەتتەر قورىنىڭ ىشكى پىشىمىنە يمپورتتاۋ ءتاسىلى ارقىلى مۇمكىندىك بەرەدى.
يمپورت رەتىندە باسقا مقبج - دا قۇرىلعان كەستەلەر، سونىمەن قاتار، ەلەكتروندى كەستەنىڭ جۇمىس پاراقشاسىن جانە ماتىندىك فايلدى پايدالانۋعا بولادى. مالىمەتتەردى يمپورتتاۋ جانە ەكسپورتتاۋ فۋنكسياسىن قولدانۋعا جولاقتىڭ ارنايى ءبولىمى – سىرتقى مالىمەتتەر مۇمكىندىك بەرەدى.
ەلەكتروندى كەستەلەردى يمپورتتاۋ.
Excel - دەگى جۇمىس پاراقشاسىنان يمپورتتالعان مالىمەتتەردى مالىمەتتەر قورىنا قوسۋدىڭ ەكى ءادىسى ارقىلى جۇزەگە اسىرۋعا بولادى:
1) Excel - دەگى جۇمىس پاراقشاسىنىڭ مالىمەتتەرىنەن تۇراتىن يمپورتتالعان مالىمەتتەردەن جاڭا مالىمەتتەر قورى كەستەسى قۇرىلادى؛
2) يمپورتتالعان مالىمەتتەر بۇرىننان بار مالىمەتتەر قورىن تولىقتىرادى.
ەگەر ەكىنشى ءادىستى قولدانعىلارىڭ كەلسە، وندا مالىمەتتەر قورىنىڭ كەستەسىنە قوساتىن Excel - دەگى كەستە تاقىرىبى مالىمەتتەر قورى كەستەسىندەگى كورسەتكىشتەرگە سايكەس كەلۋى قاجەت.
ەلەكتروندى كەستەگە ەكسپورتتاۋ.
مالىمەتتەردى Excel ەلەكتروندى كەستەسىنە ەكسپورتتاۋ ءۇشىن سىرتقى مالىمەتتەر – ەكسپورت – Excel ءمازىر بۇيرىعىن تاڭداۋ جانە فايلدىڭ اتى مەن ءپىشىمىن كورسەتۋ جەتكىلىكتى.
مالىمەتتەردى ماتىندىك فايلعا ەكسپورتتاۋ.
Excel فايلىنا ەكسپورتتاۋعا قاراعاندا ەكسپورتتاۋ امالدارىن جۇرگىزۋ جاعدايى سيرەك كەزدەسەدى. دەگەنمەن، Access - تە ەكسپورتتاۋدىڭ مۇنداي مۇمكىنىدىگى قاراستىرىلعان. ەكسپورتتاۋ كەزىندە كەستە ماتىنگە اينالادى، سايكەسىنشە كەستە باعانىنىڭ شەكاراسى كەلەسى ەكى نۇسقانىڭ بىرىنە اۋىستىرىلادى:
بولگىشى بار فايل؛
كورسەتكىش ەنى بەلگىلەنگەن (ولشەنگەن) فايل؛
نەگىزگى قۇجات پەن مالىمەت كوزدەرىن بىرىكتىرۋ.
مالىمەتتەر قورىنىڭ بەرىلگەن كەستەسىن قولدانا وتىرىپ، ماتىندىك قۇجاتتاردى الۋعا بولادى، مىسالى، بەيدجدەر، قۇتتىقتاۋلاردى تاراتۋ، تەگى جازىلعان كارتوچكالار، ۆيزيتكالار جانە ت. س. س. MS Word ماتىندىك پروسەسسورى ءۇشىن مالىمەتتەر قورىنان مالىمەتتەردى الۋ بىرىگۋ دەپ اتالادى، بىرىگۋ ءۇشىن جولاق ءبولىمى تاراتۋلار – بىرىكتىرۋدى باستاۋ – بىرىكتىرۋدىڭ قادام بويىنشا شەبەرى جاۋاپ بەرەدى.
ءىۇ. سەرگىتۋ ءساتى:
«قارا جورعا» ۆيدەوروليگى ارقىلى وقۋشىلار دەنە قيمىل جاتتىعۋلارىن ورىندايدى.
ءۇ. پراكتيكۋم. /وقۋلىقتاعى كومپيۋتەرلىك تاجىريبەلىك جۇمىس/
№1 - تاپسىرما:
«مەنىڭ سىنىبىم» مالىمەتتەر قورىن قۇرۋ.
№2 - تاپسىرما:
«ەمحانا» مالىمەتتەر قورىن قۇرۋ.
№3 - تاپسىرما:
تۋريستىك اگەنتتىك» مالىمەتتەر قورىن قۇرۋ.
ءۇى. ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
- ورنەك دەگەن نە؟
- مالىمەتتەر قورىنىڭ قانداي ەلەمەنتتەرىندە ورنەكتى قولدانۋعا بولادى؟
- نەگە ورنەكتەردى كوبىنەسە سۇرانىستاردا قولدانادى؟ مىسال كەلتىرىڭدەر.
- قانداي مالىمەتتەر ماتىنگە ەكسپورتتالادى؟
- بىرىكتىرۋ شەبەرىن قالاي شاقىرادى؟
ءۇىى. ۇيگە تاپسىرما:
§14. مالىمەتتەر قورىن ۇيىمداستىرۋ. كورسەتكىش ماندەرىن ەسەپتەۋ. ءتۇيىندى كوشىرىپ الۋ. باقىلاۋ سۇراقتارىنا جاۋاپ ىزدەۋ.
ءۇىىى. باعالاۋ.
ينفورماتيكا 11 سىنىپ
ءى. ساباقتىڭ تاقىرىبى: مالىمەتتەر قورىن ۇيىمداستىرۋ. كورسەتكىش ماندەرىن ەسەپتەۋ.
ءىى. ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىگى: بىلىمدىلىككە، ساۋاتتىلىققا، ويلاۋ ۇشقىرلىعىن دامىتىپ، تاقىرىپ بويىنشا بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ.
ءا) تاربيەلىگى: يكەمدىلىك قاسيەتىمەن شابىتتى بولۋعا تاربيەلەۋ.
ب) دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىمەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ
ءىىى. ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ءىV. ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كومپيۋتەرلەر، توپتامالار، تەست سۇراقتارى، ت. ب.
V. وقىتۋ ادىستەرى: سوزدىك، كورنەكى، پراكتيكالىق
VI. وقىتۋ فورمالارى: جەكە، توپتىق، ۇجىمدىق
VII. پايدالانىلعان ادەبيەتتەر: ە. ا. ۆيۋشكوۆا، ن. ۆ. پاراسكۋن، ب. ق. ابەنوۆ «ينفورماتيكا» /جمب/، ن. ەرمەكوۆ، م. ەرمەكوۆ، س. نوعايبالانوۆا ينفورماتيكا 10 - 11 سىنىپ وقۋلىعى، بالاپانوۆ ينفورماتيكادان 30 ساباق، ينفورماتيكا نەگىزدەرى جۋرنالى.
VIIءى. ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
- امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، تەكسەرۋ.
- تۇسىنىكتەرىن سۇراۋ.
ءىى. سۇراق - جاۋاپ.
قورىتىندى ەسەپتەر مەن فورمالاردىڭ ايىرماشىلىعى نەدە؟
قورىتىندى ەسەپتىڭ نەگىزگى قىزمەتى قانداي؟
قورىتىندى ەسەپتەرمەن جۇمىس ىستەۋدىڭ رەجيمدەرىن اتا.
ءىىى. جاڭا ساباق. / وقۋشىلارعا مالىمەتتەر بەرىلەدى، ساناۋلى مينۋتتان كەيىن ولار دجيگسو ادىسىمەن تۇسىندىرەدى /
مالىمەتتەر قورىنداعى ەسەپتەلەتىن كورسەتكىشتەر ەسەپتەۋلەردى تولىقتىرۋ ءۇشىن قولدانىلادى. بارلىق ەسەپتەۋلەر ورنەكتەرگە نەگىزدەلىپ قۇرىلادى. كەستەلىك پروسەسسورلاردا قولدانىلاتىن ۇياشىقتارعا جاسالاتىن سىلتەمەلەردىڭ ورنىنا مالىمەتتەر قورلارىنىڭ ورنەكتەرىندە كورسەتكىشتەردىڭ اتتارى ەنگىزىلەدى. ەندى ورنەكتەردىڭ قۇرامىنا كىرە الاتىن ەلەمەنتتەردى قاراستىرايىق:
يدەنتيفيكاتورلار، ولارعا كورسەتكىشتەر مەن باسقارۋ ەلەمەنتتەرىنىڭ اتاۋلارى جاتادى. ورنەكتەگى يدەنتيفيكاتورلار تىك جاقشالارعا الىنادى.
وپەراتورلار، ولار اريفمەتيكالىق، لوگيكالىق، سالىستىرۋ وپەراتورلارى جانە ت. ب. بولۋى مۇمكىن.
فۋنكسيالار.
كونستانتالار (تۇراقتىلار).
ماندەر.
ەسەپتەلەتىن كورسەتكىشتى وپرەاتورلاردىڭ كومەگىمەن قۇرۋ.
مالىمەتتەر قورىندا ەسەپتەلەتىن كورسەتكىشتەر سۇرانىس، فورما نەمەسە قورىتىندى ەسەپ تۇرىندە قۇرىلۋى مۇمكىن. كورسەتكىشتەر سۇرانىس كونسترۋكتورى رەجيمىندە تولىقتىرىلادى. ورنەك سۇرانىس بلانكىسىنىڭ كەز كەلگەن باعانىنىڭ كورسەتكىش قاتارىنا ەنگىزىلەدى. ورنەكتەردى قولمەن نەمەسە ورنەكتەردى قۇراستىرۋشىنىڭ كومەگىمەن ەنگىزۋگە بولادى. ەسەپتەلەتىن كورسەتكىش ماندەرى مالىمەتتەر قورىندا ساقتالمايتىنىن، سۇرانىستى قۇرۋ كەزىندەگى ەسەپتەۋلەردىڭ ناتيجەسى ەكەندىگىن اتاپ وتكەن ءجون. ەسەپتەلەتىن كورسەتكىشتەردى كورسەتكىشتەر قۇراۋشىسىنىڭ كومەگىنسىز - اق قۇراستىرۋعا بولادى. بۇل جاعدايدا، ەگەر ورنەك ۇزىن بولسا ونى كورسەتكىش قاتارىندا جازۋ ىڭعايسىز. Shift+F2 پەرنەلەرىنىڭ ۇيلەسىمى ورنەكتى ەنگىزۋ جەڭىلىرەك بولاتىن، ەنگىزۋ ايماعى سۇحبات تەرەزەسىن شاقىرادى.
ماتىندىك مالىمەتتەردىڭ بىرىگۋى.
ماتىندىك مالىمەتتەر ۇستىنەن باسقالار سياقتى مالىمەتتەر قورىندا ەسەپتەۋلەر جۇرگىزۋگە بولادى. بۇنى تولىققاندى تەكسەرۋ دەپ ايتۋعا كەلمەيدى، ءبىراق ەكى كورسەتكىشتىك ءماتىندى بىرىكتىرۋگە بولادى. بۇل ۇدەرىستى باسقاشا ماتىندىك مالىمەتتەردىڭ بىرىگۋى دەپ تە اتايدى. وتە قاراپايىم مىسال رەتىندە ادامنىڭ اتى مەن تەگى بەرىلەتىن كورسەتكىشتەردەگى مالىمەتتەردى بىرىكتىرۋدى ايتۋعا بولادى.
ەسەپتەلەتىن كورسەتكىشتى فۋنكسيالاردىڭ كومەگىمەن قۇرۋ.
Excel - دەگىدەي ەسەپتەۋگە دايىن فۋنكسيالاردى قولدانۋعا بولادى. ەڭ ءجيى قولدانىلاتىن فۋنكسيالاردىڭ ءبىرى اعىمداعى داتانى قايتاراتىن Date () فۋنكسياسى. Date فۋنكسياسى ءارتۇرلى تاسىلدەرمەن قولدانىلۋى مۇمكىن، مىسالى، كەستەدەگى كورسەتكىش ءۇشىن ءۇنسىز كەلىسىم بويىنشا ماندەردى بەرۋ كەزىندە. بۇل جاعدايدا كورسەتكىش ءۇشىن جاڭا جازبانى قوسۋ كەزىندە، ءۇنسىز كەلىسىم بويىنشا ءمان رەتىندە اعىمداعى داتا ورناتىلادى. داتانى ورناتىپ بولعان سوڭ، كورسەتكىش ءپىشىمىن تاڭداۋ قاجەتتىگى تۋىنداۋى مۇمكىن.
ماكروس قۇرۋ.
ماكروس – فورماعا، قورىتىندى ەسەپكە جانە باسقارۋ ەلەمەنتتەرىنە فۋنكسيونالدىق مۇمكىندىكتەردى قوسۋعا جانە تاپسىرمالاردى اۆتومانتتاندىرۋعا ارنالعان قۇرال.
مالىمەتتەر قورىنىڭ ءوزى مقبج قۇرالىمەن جاسالىنعان پروگراممالىق ءونىم بولىپ تابىلادى. سوندىقتان مالىمەتتەر قورىن قۇرۋدا قۇراستىرۋشىلار تەك جاي عانا قاجەتتى نىساندى قۇرىپ قانا قويماي، قولدانۋشىعا ءتيىمدى ينتەرفەيس ۇسىنۋ قاجەت. قولدانۋشىنىڭ تۇسىنىگىنە وڭاي فورمانى ۇسىنعان ءجون، ياعني ونىڭ كومەگىمەن فورمانى جۇكتەپ جانە قورىتىندى ەسەپتى جۇرگىزىپ، سۇرانىستى ورىنداي الاتىنداي بولۋ كەرەك. مالىمەتتەر قورىن قۇرۋشىلار ىڭعايلى ينتەرفەيستى قۇرۋ جانە اۆتوماتتاندىرۋ ءۇشىن ماكروستى قولدانادى.
Access قوسىمشاسىندا ماكروستاردى جەڭىلدەتىلگەن پروگراممالاۋ ءتىلى رەتىندە قاراستىرۋعا بولادى، پروگرامما ورىندالۋ ءۇشىن ماكروبۇيرىقتار ءتىزىمى تۇرىندە جازىلعان جاتادى.
Access - تە ماكروس قۇرۋ قيىن ەمەس. قۇراستىرۋشى ماكروبۇيرىقتار تىزىمىنەن دايىن بۇيرىقتى تاڭداپ جانە وعان قوسىمشا قاجەتتى اقپاراتتى ەنگىزسە، جەتكىلىكتى. قورىتىندى ەسەپتى تىكەلەي مالىمەتتەردى ەنگىزۋ فورماسىنان جۇكتەۋ قاجەت بولدى دەلىك. فورماعا باتىرما قوسىپ، سودان سوڭ قورىتىندى ەسەپتى شىعاراتىن ماكروس قۇرۋعا بولادى.
ماكروستاردىڭ بىردەن ءبىر پايدالى ەرەكشەلىكتەرىنىڭ ءبىرى، ولاردى فورمالارداعى باتىرمالارعا بەكىتۋگە بولادى. بۇل باتىرمالار ءجيى پايدالاناتىن وپەراسيالاردى ورىنداي الادى. مىسالى، مالىمەتتەر قورىمەن جۇمىس ىستەۋ بارىسىندا قولدانۋشى ىزدەۋ سۇحبات تەرەزەسىن ءجيى - ءجيى پايدالانادى، وسى ءىس ارەكەتكە قۇراستىرۋشىلار ماكروستى جازادى (قۇرادى). ماكروستاردى قولدانىپ، قۇراستىرۋشى ستاندارتتى مالىمەتتەر قورىن قوسىمشاعا تۇرلەندىرەدى، سونىمەن قاتار، قولدانۋشى ءمازىرىن جانە سۇحبات تەرەزەسىن قۇرادى. ماكروس قۇرۋ ءۇشىن قۇرۋ قوسىمشا بەتىندە باسقالار (درۋگيە) توبىندا ماكروستى شەرتىڭدەر.
سىرتقى مالىمەتتەرمەن جۇمىس.
مالىمەتتەر قورىمەن جۇمىس ىستەۋ بارىسىندا باسقا قوسىمشادان مالىمەتتەردى يمپورتتاۋ تۋىنداپ جاتادى. مىسالى، كەيبىر مالىمەتتەر ەلەكتروندى نۇسقادا ساقتالادى، ءبىراق كەستەلىك نەمەسە ماتىندىك پروسەسسور پىشىمىندە. ەشبىر قولدانۋشى ەنگىزىلگەن مالىمەتتەردى قايتا ەنگىزگىسى كەلمەيدى. Access مقبج ماسەلەنى ستاندارتتى تاسىلمەن شەشۋگە – Windows قوسىمشالارى ارقىلى قۇراستىرىلعان ماتىندىك فايلدىڭ، ەلەكتروندى كەستەنىڭ جۇمىس پاراعىنىڭ نەمەسە مالىمەتتەر قورىنىڭ قولدا بار كەستەسىن Access مالىمەتتەر قورىنىڭ ىشكى پىشىمىنە يمپورتتاۋ ءتاسىلى ارقىلى مۇمكىندىك بەرەدى.
يمپورت رەتىندە باسقا مقبج - دا قۇرىلعان كەستەلەر، سونىمەن قاتار، ەلەكتروندى كەستەنىڭ جۇمىس پاراقشاسىن جانە ماتىندىك فايلدى پايدالانۋعا بولادى. مالىمەتتەردى يمپورتتاۋ جانە ەكسپورتتاۋ فۋنكسياسىن قولدانۋعا جولاقتىڭ ارنايى ءبولىمى – سىرتقى مالىمەتتەر مۇمكىندىك بەرەدى.
ەلەكتروندى كەستەلەردى يمپورتتاۋ.
Excel - دەگى جۇمىس پاراقشاسىنان يمپورتتالعان مالىمەتتەردى مالىمەتتەر قورىنا قوسۋدىڭ ەكى ءادىسى ارقىلى جۇزەگە اسىرۋعا بولادى:
1) Excel - دەگى جۇمىس پاراقشاسىنىڭ مالىمەتتەرىنەن تۇراتىن يمپورتتالعان مالىمەتتەردەن جاڭا مالىمەتتەر قورى كەستەسى قۇرىلادى؛
2) يمپورتتالعان مالىمەتتەر بۇرىننان بار مالىمەتتەر قورىن تولىقتىرادى.
ەگەر ەكىنشى ءادىستى قولدانعىلارىڭ كەلسە، وندا مالىمەتتەر قورىنىڭ كەستەسىنە قوساتىن Excel - دەگى كەستە تاقىرىبى مالىمەتتەر قورى كەستەسىندەگى كورسەتكىشتەرگە سايكەس كەلۋى قاجەت.
ەلەكتروندى كەستەگە ەكسپورتتاۋ.
مالىمەتتەردى Excel ەلەكتروندى كەستەسىنە ەكسپورتتاۋ ءۇشىن سىرتقى مالىمەتتەر – ەكسپورت – Excel ءمازىر بۇيرىعىن تاڭداۋ جانە فايلدىڭ اتى مەن ءپىشىمىن كورسەتۋ جەتكىلىكتى.
مالىمەتتەردى ماتىندىك فايلعا ەكسپورتتاۋ.
Excel فايلىنا ەكسپورتتاۋعا قاراعاندا ەكسپورتتاۋ امالدارىن جۇرگىزۋ جاعدايى سيرەك كەزدەسەدى. دەگەنمەن، Access - تە ەكسپورتتاۋدىڭ مۇنداي مۇمكىنىدىگى قاراستىرىلعان. ەكسپورتتاۋ كەزىندە كەستە ماتىنگە اينالادى، سايكەسىنشە كەستە باعانىنىڭ شەكاراسى كەلەسى ەكى نۇسقانىڭ بىرىنە اۋىستىرىلادى:
بولگىشى بار فايل؛
كورسەتكىش ەنى بەلگىلەنگەن (ولشەنگەن) فايل؛
نەگىزگى قۇجات پەن مالىمەت كوزدەرىن بىرىكتىرۋ.
مالىمەتتەر قورىنىڭ بەرىلگەن كەستەسىن قولدانا وتىرىپ، ماتىندىك قۇجاتتاردى الۋعا بولادى، مىسالى، بەيدجدەر، قۇتتىقتاۋلاردى تاراتۋ، تەگى جازىلعان كارتوچكالار، ۆيزيتكالار جانە ت. س. س. MS Word ماتىندىك پروسەسسورى ءۇشىن مالىمەتتەر قورىنان مالىمەتتەردى الۋ بىرىگۋ دەپ اتالادى، بىرىگۋ ءۇشىن جولاق ءبولىمى تاراتۋلار – بىرىكتىرۋدى باستاۋ – بىرىكتىرۋدىڭ قادام بويىنشا شەبەرى جاۋاپ بەرەدى.
ءىۇ. سەرگىتۋ ءساتى:
«قارا جورعا» ۆيدەوروليگى ارقىلى وقۋشىلار دەنە قيمىل جاتتىعۋلارىن ورىندايدى.
ءۇ. پراكتيكۋم. /وقۋلىقتاعى كومپيۋتەرلىك تاجىريبەلىك جۇمىس/
№1 - تاپسىرما:
«مەنىڭ سىنىبىم» مالىمەتتەر قورىن قۇرۋ.
№2 - تاپسىرما:
«ەمحانا» مالىمەتتەر قورىن قۇرۋ.
№3 - تاپسىرما:
تۋريستىك اگەنتتىك» مالىمەتتەر قورىن قۇرۋ.
ءۇى. ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
- ورنەك دەگەن نە؟
- مالىمەتتەر قورىنىڭ قانداي ەلەمەنتتەرىندە ورنەكتى قولدانۋعا بولادى؟
- نەگە ورنەكتەردى كوبىنەسە سۇرانىستاردا قولدانادى؟ مىسال كەلتىرىڭدەر.
- قانداي مالىمەتتەر ماتىنگە ەكسپورتتالادى؟
- بىرىكتىرۋ شەبەرىن قالاي شاقىرادى؟
ءۇىى. ۇيگە تاپسىرما:
§14. مالىمەتتەر قورىن ۇيىمداستىرۋ. كورسەتكىش ماندەرىن ەسەپتەۋ. ءتۇيىندى كوشىرىپ الۋ. باقىلاۋ سۇراقتارىنا جاۋاپ ىزدەۋ.
ءۇىىى. باعالاۋ.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى:1. Blender (3D گرافيكاسىمەن) باعدارلاماسىمەن تانىسۋ. پروگرامما ينتەرفەيسى، تەرەزەلەر، وبەكتىلەر2. Blender - ورتاسى تۋرالى تۇسىنىك. Blenderدەگى تەكستۋرا، ماتەريالدار، ءدال ولشەمدەر...
