InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: قوجا بەينەسى «تۇبىندە ادام بولاتىن بالا»
ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: پوۆەست بويىنشا وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن تياناقتاۋ، قوجا بەينەسىنە تالداۋ جاساپ، ءوز ويىن جۇيەلى جەتكىزە الۋعا ۇيرەتۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: وزىندىك وي قورىتا ءبىلۋ، شىعارماشىلىقپەن جۇمىستانۋ قابىلەتىن جەتىلدىرۋ، وي - ءورىسى مەن دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، ساباققا قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
ب) تاربيەلىك: جاقسى مەن جاماندى اجىراتا بىلۋگە داعدىلاندىرۋ، كەيىپكەرلەر بويىنداعى جاقسى قاسيەتتەردى ۇلگى ەتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جيناقتاۋ
ءادىس - تاسىلدەرى: پىكىرتالاس، ستو تەحنولوگيالارى

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى ۇيىمداستىرۋ
امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋشىلار نازارىن ساباققا اۋدارۋ
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءوتىلۋ جوسپارى: 1. “ءوزىن جازاتىن جازۋشىمىن”
2. تالداۋ (ەمپەريالىق، ەۆريستيكالىق تالداۋ)
3. “مەنىڭ اتىم -...”وي تولعاۋ (ەسىمدەر تاريحى)
4. بۇل سوزدەر كىمگە ارنالعان؟
5. بالالاردىڭ سۇيىكتى ءفيلمى

6. پىكىرتالاس “ۇنامدى، ۇنامسىز قوجا”
7. داپتەرمەن جۇمىس “تەرىپ الۋ ” ستراتەگياسى
8. تاقتامەن جۇمىس: باستى كەيىپكەرلەرگە مىنەزدەمە
9. “بۇل كىم؟” كەيىپكەردى تانۋ
10. شاتاسقان وقيعالار تىزبەگى
11. وي تاستاۋ:“ادەپتى جولعا تۇسۋگە بولادى ما ەكەن؟”
تەست
ءۇي تاپسىرماسى
باعالاۋ
ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ «ءوزىن جازاتىن جازۋشىمىن»

بەردىبەك سوقپاقبايەۆ – قازاق بالالار جازۋشىسى. ول 1924 جىلى الماتى وبلىسى نارىنقول اۋدانى قوستوبە اۋىلىندا دۇنيەگە كەلدى.
اتا - اناسىنان ەرتە ايرىلعان ول كىسىلەردىڭ قولىندا جۇرگەن. بالالىق شاعىنداعى باسىنان وتكەن قيىندىقتار مەن جوقشىلىق جايلى «بالالىق شاققا ساياحات» كىتابىندا بەينەلەنگەن. 1950 جىلى «بۇلاق» اتتى تۇڭعىش جيناعى شىقتى. بالالارعا ارناپ «مەنىڭ اتىم قوجا»، «اياجان»، «گاۋھار» ت. ب. پوۆەستەر، «كەزدەسۋ»، «بوزتوبە» پوەمالارىن جازعان. «قازاقفيلم» ستۋدياسىندا «مەنىڭ اتىم قوجا» پوۆەسى بويىنشا فيلم ءتۇسىرىلدى.
اباي اتىنداعى قازاق پەداگوگتىق ينستيتۋتىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن. بىرنەشە جىل اۋىلدا ءمۇعالىم بولىپ ەڭبەك ەتتى. «قازاقفيلم» كينوستۋدياسىندا رەداكتور بولىپ، «قازاق ادەبيەتى»، «بالدىرعان» باسىلىمدارىندا قىزمەت ەتتى. كەيىن قازاقستان جازۋشىلار وداعىندا بالالار ادەبيەتى بويىنشا ادەبي كونسۋلتانت قىزمەتىن اتقاردى.
چەمپيون» پوۆەسى (1951)
«الىستاعى اۋىلدا» پوۆەسى (1953)
«مەنىڭ اتىم قوجا» پوۆەسى (1957)
«بالالىق شاققا ساياحات» پوۆەسى (1960)
«ولگەندەر قايتىپ كەلمەيدى» رومانى (1967 — 1 ت.، 1974 — 2 ت.)
«قايداسىڭ، گاۋھار؟» (1966)
ونىڭ سەنارييى بويىنشا 1967 جىلى قويىلعان «مەنىڭ اتىم قوجا» ءفيلمى فرانسيانىڭ كانن قالاسىندا جاسوسپىرىمدەرگە ارنالعان حالىقارالىق كينوفەستيۆالىنىڭ جۇلدەسىنە يە بولدى.
«مەنىڭ اتىم...» تاقىرىبىندا وي تولعاۋ.
سەندەرگە قانداي ەسىمدەر ۇنايدى؟
پوۆەست قالاي باستالاتىن ەدى؟ قوجا ءوز اتىنا ريزا ما؟
سەندەر ءوز اتتارىڭا ريزاسىڭدار ما؟

وقۋشى: بالاعا ات قويۋ ءداستۇرى
بالا تۋعاننان كەيىن قىرىق كۇن وتكەن سوڭ ەل ىشىندەگى اۋزى دۋالى قارياعا نەمەسە بالانىڭ اتاسىنا، اجەسىنە نەمەرەسىنىڭ اتىن قويعىزادى. كەيدە «قىرىقتىڭ ءبىرى قىدىر» دەپ قۇدايى قوناققا دا بالانىڭ اتىن قويعىزاتىن ساتتەر بولادى. كوبىنەسە مولدانى اكەپ ازان شاقىرتىپ، بالانىڭ اتىن قويعىزعان. بالاعا كوز تيۋدەن نەمەسە جىن - شايتاننان ساقتاسىن دەگەن نانىممەن يتباي، كۇشىكباي، جامانباي دەپ اتاعان. ادامنىڭ اتى كەيدە تىلەك - ماقساتقا ورايلاس بولىپ كەلەدى.
داۋلەتتى بولسىن دەپ: بايبول، داۋلەت، ت. ب
كۇشتى دە باتىل بولسىن دەپ: ارىستان، باتىربەك، الپامىس، ت. ب
سۇلۋ دا كورىكتى بولسىن دەپ: ايسۇلۋ، نۇرسۇلۋ، اسەم، ارۋان، ايگەرىم، ت. ب
ءبىراق، امال نەشىك، سەن قىزىلشاقا بوپ جورگەكتە جاتقاندا، سونداعى اقىماقتىعىڭدى پايدالانىپ، اكە - شەشەڭ نەمەسە شىلدەحاناعا كەلىپ، دۋىلداپ وتىرعان باسقا بىرەۋ سولاي اتاپ جىبەرگەن
(1 - تاراۋ).
قانداي ءداستۇر تۋرالى ايتىلعان؟
شىلدەحانا – جاڭا تۋعان نارەستەنىڭ قۇرمەتىنە داستارحان جايىلىپ، دومبىرا تارتىلىپ، ءان سالىپ، ۇلتتىق ويىندار ويناپ، كوڭىل كوتەرەتىن توي.
ءقازىر بۇل ءداستۇر ساقتالعان با؟
ءمۇعالىم«شىلدەحاناعا كەلگەندەر ماعان پالەندەي ايدىك ات بەرمەگەن»، - دەيدى كەيىپكەر. ول كىم؟ (قوجابەرگەن)
I قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ ساتىسى.

«وي قوزعاۋ» ستراتەگياسى.
جاۋاپ: قوجاعا بۇل تەڭەۋلەر شىعارماداعى باستى كەيىپكەر قوجاعا ارنالسا ساباعىمىزدى ودان ءارى جالعايمىز ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى: «ءتۇبى ادام بولاتىن بالا»

II ماعىنانى تانۋ ساتىسى
«مەنىڭ اتىم – قوجا» فيلمىنەن ءۇزىندى كورسەتىلەدى.
ءى توپ – جاقتاۋشى توپ. قوجانىڭ ءىسى دۇرىس دەپ، ويىن دالەلدەيدى
ءىى توپ – داتتاۋشى توپ. قوجانىڭ ءىسى دۇرىس ەمەس دەپ تەرىس شىعارادى دا، دالەلدەيدى.

پىكىرتالاس (ەكى توپ ءوز تۇجىرىمدارىن دالەلدەيدى)
ءى توپ – جاقسى بالا جەتكىزەدى مۇراتقا
ءىى توپ – تەنتەك بۇلدىرەدى، اتا - اناسىن كۇيدىرەدى.
توپتاستىرۋ

وقۋلىقپەن جۇمىس. سۇراقتارعا جاۋاپتاردى ماتىننەن تاۋىپ وقى.
وي تولعانىس ساتىسى
تەست تاپسىرماسى
«مەنىڭ اتىم قوجا» پوۆەسىنىڭ العاشقى اتى؟
ا) «قوجابەرگەن» ۆ) «ءوزىم تۋرالى پوۆەست» س) «مەنىڭ دە اتىم قوجا» د) «بالالىق شاققا ساياحات»
قوجانىڭ شىن اتى كىم؟
ا) قوجاباي ۆ) قوجابەرگەن س) قوجاتاي د) قوجابەردى
جاناردىڭ فاميلياسى؟
ا) بالابەكوۆا ۆ) مايقانوۆا س) قادىروۆا د) تۇرسىنبايەۆا
«تۇبىندە ادام بولاتىن بالا» دەگەن كىمنىڭ ءسوزى؟
ا) سۇلتان ۆ) اناسى س) احمەتوۆ د) مايقانوۆا
«اعاتتىقتىڭ ازابى» بولىمىندە نە تۋرالى ايتىلادى؟
ا) ورىس ءتىلى ساباعىنا دايىندالماي كەلۋى
ۆ) ءتارتىبىنىڭ پەدكەڭەستە قارالۋى
س) ءمۇعالىمنىڭ سومكەسىنە باقا سالۋى
د) لاگەرگە جولداما ءۇشىن مۇعالىمگە رەنجۋى
ۆەنن دياگرامماسى
جاقسى -----------جامان

كونسەپتۋالدىق كەستە (كەيىپكەرلەرگە باعا بەرۋ)
№------ كەيىپكەرلەر ------- ومىرگە قىزىعۋشىلىعى ------ ادامگەرشىلىك قاسيەتى ------ كەيىپكەرلەرگە باعا
1 قوجا
2 جانتاس
3 جانار
4 مايقانوۆا

«ءتۇرتىپ الۋ» ستراتەگياسى
V – “بىلەمىن” ― - “مەن ءۇشىن تۇسىنىكسىز” + - “مەن ءۇشىن جاڭا اقپارات”؟ – “مەنى تاڭ قالدىرادى”

باعالاۋ
ءۇي تاپسىرماسى
1. ەلەكتروندىق وقۋلىقتان «بالالىقتان دانالىققا» تاقىرىبىندا ۆيدەوروليك تىڭداتۋ
2. «بالالىقتان دانالىققا» تاقىرىبىندا ەسسە جازۋ
ساباق سوڭىندا قول جەتكىزىلەتىن ناتيجە
وقۋشى وي قيالىنىڭ دامۋىنا، پىكىر ايتۋىنا ەركىندىك بەرىلەدى
ءوز ومىرىنە، قورشاعان ورتاعا سىن كوزبەن قاراۋعا ۇيرەنەدى.
وزگەنىڭ پىكىرىن تىڭداپ، وعان ءوز كوزقاراسىن قوسا بىلۋگە ۇيرەنەدى.
شىنشىلدىق، ادىلدىككە داعدىلانادى.
وزگەنىڭ پىكىرىمەن ساناسۋعا ۇيرەنەدى. ءوز پىكىرىن قورعاي، دالەلدەي الادى
ءار ءتۇرلى شىعارماشىلىق جۇمىستارعا، توپپەن جۇمىس ىستەۋگە داعدىلانادى.
جان دۇنيەسىن تاربيەلەيدى.