سابيلەردىڭ ءبىرىنشى توبىنداعى ءار ءتۇرلى قيمىلدى ويىندار
سابيلەردىڭ ءبىرىنشى توبىنداعى ءار ءتۇرلى قيمىلدى ويىندار.
جالاۋشانى اكەل (تاياق ارقىلى اتتاپ ءوتۋ).
ءبىر توپ بالالاردى (4 - 6 ادامدى ) جيناپ الىپ تاربيەشى ولارعا جالاۋشانى كورسەتەدى، ونىمەن ويناۋدى ۇسىنادى.
تاربيەشى كەزەكپەن كىمنىڭ جالاۋشاعا باراتىنىن ايتادى دا بالالاردىڭ ءارقايسىسىنىڭ كەدەرگىدەن دۇرىس اتتاپ ءوتۋىن باقىلايدى. ورىندىقتان جالاۋشانى العاننان كەيىن بالا سول جولمەن كەرى قايتادى. بالالاردىڭ بارلىعى جالاۋشامەن ورالعاننان كەيىن تاربيەشى جالاۋشالاردى كورىپ، مارشپەن ءجۇرىپ ءوتۋدى ۇسىنادى. (تاربيەشى ريتىمەن قولىن سوعادى نەمەسە ءبىر – ەلى دەپ داۋىستاپ تۇرادى).
ودان كەيىن ويىن بالالاردىڭ باسقا توبىمەن جۇرگىزىلەدى.
جەل كوبىك.
بالالار ءبىر – ءبىرىنىڭ قولىنان ۇستاپ، جاقىن – جاقىن دوڭگەلەكشە تۇرادى. تاربيەشىگە قوسىلىپ ولار مىنا ولەڭدى ايتادى:
كوپىرە گور كوبىك – شار،
كوپىرە بەر كەڭىپ شار.
وسى كۇيى قال تۇرىپ،
كەتە كورمە جارىلىپ.
ولەڭدى ايتىپ بارا جاتىپ بالالار دوڭگەلەك شەڭبەردى كەڭەيتە تۇسەدى. تاربيەشى: « جەل كوبىك جارىلدى» دەگەن كەزدە بارلىق بالالار قولدارىن تومەن ءتۇسىرىپ، ءبىر داۋىسپەن: « تارس ەتتى» - دەيدى دە تىزەرلەپ وتىرا كەتەدى. تاربيەشى جاڭا كوبىك ۇرلەۋدى ۇسىنادى: بالالار ورىندارىنان تۇرادى، قايتادان دوڭگەلەكتەنىپ تۇرادى، ويىن قايتا باستالادى.
دوپتى كارزەڭكەگە ءتۇسىر (ءدال كوزدە).
بالالار دوڭگەلەنىپ تۇرادى. ءار بالانىڭ قولىندا ءبىر – ءبىر كىشكەنتاي دوپ. شەڭبەردىڭ ورتاسىندا جاشىك نەمەسە ۇلكەن كارزەڭكە. تاربيەشىنىڭ سيگنالى بويىنشا بالالار دوپتى جاشىككە لاقتىرادى، ودان كەيىن ول دوپتاردى قايتادان الادى دا ءوز ورىندارىنا بارىپ وتىرادى. ەگەر بالا مەجەنى ءدال كوزدەمەسە، وندا دوپتى جەردەن كوتەرەدى دە باسقالار سياقتى شەڭبەرگە تۇرادى. ويىن قايتادان باستالادى. ويىندا ءبىر مەزگىلدە 8 - 10 بالا قاتىسادى.
دوپ شەڭبەردە.
بالالار جەرگە دوڭگەلەنىپ وتىرادى دا دوپتى ءبىر – بىرىنە دومالاتادى. تاربيەشى بالالارعا ەكى قولىمەن قالاي جانە قاي باعىتقا قاراي يتەرۋدى ۇيرەتەدى.
8 - 10 بالادان قۇرىلعان توپتا ويىن قىزىقتى دا شيراق وتەدى.
سابيلەردىڭ ەكىنشى توبىنداعى ءار ءتۇرلى قيمىلدى ويىندار.
ءوز ءتۇسىڭدى تاپ.
بالالار ءۇش – ءتورت جالاۋشالار الادى. ءبىرىنشىسى – جاسىل، ەكىنشىسى – كوك، ءۇشىنشىسى - سارى جالاۋشا الادى دا 4 - 6 ادامنان بولمەنىڭ بۇرىشتارىندا توپتالادى. ءار بۇرىشتاعى تۇعىردىڭ ۇستىنە تاربيەشى ءار ءتۇرلى جالاۋشالار قويادى.
تاربيەشىنىڭ: « قىدىرۋعا بارىڭدار»، دەگەن سيگنالى بويىنشا بالالار توپتانىپ نەمەسە جەكە – جەكە الاڭدى ارالاپ كەتەدى. « ءوز ءتۇسىڭدى تاپ» - دەگەن جاڭا سيگنال بويىنشا بالالار وزدەرىنىڭ لايىقتى تۇستەگى جالاۋشاعا قاراي جۇگىرەدى.
قاراتورعاي ۇيالارى.
الاڭدا دوڭگەلەك شەڭبەر سىزىلادى: ويناۋشىلاردىڭ سانىنان بىرەۋى كەم بولادى. بۇل – تورعاي ۇيالارى.
بارلىق بالالار – قاراتوعاي. ولار الاڭدا ەمىن – ەركىن جۇگىرىپ – ۇشىپ جۇرەدى. « ۇيگە قايتىڭدار» دەگەن سيگنال بويىنشا بارلىعى ۇيالارعا جۇگىرەدى. ال بالالاردىڭ ىشىنەن بىرەۋى ۇياسىز قالادى. وسىلايشا ويىن بىرنەشە رەت قايتالانادى.
تاربيەشى ويىننىڭ اياق كەزىندە ( بالالار ءالى جۇگىرىپ جۇرگەن كەزدە ) تاعى ءبىر دوڭگەلەك سىزىپ قويادى. بالالار قايتىپ ورالعان كەزدە، ءبارىنىڭ دە ۇياسى بار بولىپ شىعادى.
دوپتى دومالات.
بالالارعا ءار ءتۇرلى ءتۇستى دوپتار نەمەسە ونشا ۇلكەن ەمەس شاعىن عانا شارلار بەرىلەدى دە، ولاردى بالالاردان ونشا قاشىق ەمەس جەرگە ورنالاستىرىلعان جالاۋشالارعا دەيىن دومالاتىپ جەتكىزۋدى ۇسىنادى. تاربيەشى دوپتى جاقسى دومالاتىپ جەتكىزگەن بالالاردى اتاپ وتەدى، تاپسىرمانى دۇرىس ورىنداعانى ءۇشىن العىس ايتادى، دوپتى تاعى دا دومالاتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بالالار دوپتى بىرنەشە رەت دومالاتقاننان كەيىن تاربيەشى ولاردى كارزەڭكەگە جيناۋدى ۇسىنادى.
ەستيار توبىنداعى ءار ءتۇرلى قيمىلدى ويىندار.
ورمانداعى ايۋدا...
الاڭنىڭ ءبىر شەتىمەن سىزىق جۇرگىزىلەدى. بۇل ورماننىڭ شەتى. سىزىقتىڭ ارعى سىرتىنان ەكى – ءۇش قادام جەردە ايۋدىڭ جاتاتىن جەرى سىزىلىپ بەلگىلەنەدى. الاڭنىڭ قارسى جاق شەتىندە سىزىقپەن بالالاردىڭ ءۇيى بەلگىلەنەدى.
تاربيەشى ويناۋشى بالالاردىڭ بىرەۋىن ايۋ ەتىپ تاعايىندايدى. قالعان ويىنشىلار – بالالار: ولار ۇيلەرىندە وتىرادى.
تاربيەشى: « سەرۋەندەپ كەلىڭدەر» دەيدى. بالالار ورماننىڭ شەتىنە بارىپ، ساڭىراۋقۇلاق باسقا دا جەمىس – جيدەك تەرىپ ءجۇرىپ، ىستەپ جۇرگەن تىرلىگىنە ۇقساس قيمىلدار جاسايدى، ءسويتىپ، مىناداي ولەڭ ايتادى:
ايۋ جۇرگەن ورماننان،
جيدەك تەردىم سول ماڭنان.
ايۋ وتىر گۇرىلدەپ،
جارامايدى مۇنىڭ دەپ.
ويىنشى بالالار « گۇرىلدەپ» دەگەن كەزدە ايۋ گۇرىلدەپ تۇرادى دا ۇيلەرىنە قاراي قاشادى. ايۋ ولاردى ۇستاعىسى كەلەدى. ۇستاعاندارىن ايۋ وزىنە الىپ كەتەدى. بالالار قايتادان ساڭىراۋقۇلاق، جەمىس – جيدەك تەرە باستايدى.
ايۋ ەكى – ءۇش بالانى ۇستاعاننان كەيىن، قايتادان جاڭا ايۋ بەلگىلەنەدى نەمەسە جاڭادان تاڭدالادى.
سابيلەردىڭ ءبىرىنشى توبىنداعى ءار ءتۇرلى قيمىلدى ويىندار. جۇكتەۋ
جالاۋشانى اكەل (تاياق ارقىلى اتتاپ ءوتۋ).
ءبىر توپ بالالاردى (4 - 6 ادامدى ) جيناپ الىپ تاربيەشى ولارعا جالاۋشانى كورسەتەدى، ونىمەن ويناۋدى ۇسىنادى.
تاربيەشى كەزەكپەن كىمنىڭ جالاۋشاعا باراتىنىن ايتادى دا بالالاردىڭ ءارقايسىسىنىڭ كەدەرگىدەن دۇرىس اتتاپ ءوتۋىن باقىلايدى. ورىندىقتان جالاۋشانى العاننان كەيىن بالا سول جولمەن كەرى قايتادى. بالالاردىڭ بارلىعى جالاۋشامەن ورالعاننان كەيىن تاربيەشى جالاۋشالاردى كورىپ، مارشپەن ءجۇرىپ ءوتۋدى ۇسىنادى. (تاربيەشى ريتىمەن قولىن سوعادى نەمەسە ءبىر – ەلى دەپ داۋىستاپ تۇرادى).
ودان كەيىن ويىن بالالاردىڭ باسقا توبىمەن جۇرگىزىلەدى.
جەل كوبىك.
بالالار ءبىر – ءبىرىنىڭ قولىنان ۇستاپ، جاقىن – جاقىن دوڭگەلەكشە تۇرادى. تاربيەشىگە قوسىلىپ ولار مىنا ولەڭدى ايتادى:
كوپىرە گور كوبىك – شار،
كوپىرە بەر كەڭىپ شار.
وسى كۇيى قال تۇرىپ،
كەتە كورمە جارىلىپ.
ولەڭدى ايتىپ بارا جاتىپ بالالار دوڭگەلەك شەڭبەردى كەڭەيتە تۇسەدى. تاربيەشى: « جەل كوبىك جارىلدى» دەگەن كەزدە بارلىق بالالار قولدارىن تومەن ءتۇسىرىپ، ءبىر داۋىسپەن: « تارس ەتتى» - دەيدى دە تىزەرلەپ وتىرا كەتەدى. تاربيەشى جاڭا كوبىك ۇرلەۋدى ۇسىنادى: بالالار ورىندارىنان تۇرادى، قايتادان دوڭگەلەكتەنىپ تۇرادى، ويىن قايتا باستالادى.
دوپتى كارزەڭكەگە ءتۇسىر (ءدال كوزدە).
بالالار دوڭگەلەنىپ تۇرادى. ءار بالانىڭ قولىندا ءبىر – ءبىر كىشكەنتاي دوپ. شەڭبەردىڭ ورتاسىندا جاشىك نەمەسە ۇلكەن كارزەڭكە. تاربيەشىنىڭ سيگنالى بويىنشا بالالار دوپتى جاشىككە لاقتىرادى، ودان كەيىن ول دوپتاردى قايتادان الادى دا ءوز ورىندارىنا بارىپ وتىرادى. ەگەر بالا مەجەنى ءدال كوزدەمەسە، وندا دوپتى جەردەن كوتەرەدى دە باسقالار سياقتى شەڭبەرگە تۇرادى. ويىن قايتادان باستالادى. ويىندا ءبىر مەزگىلدە 8 - 10 بالا قاتىسادى.
دوپ شەڭبەردە.
بالالار جەرگە دوڭگەلەنىپ وتىرادى دا دوپتى ءبىر – بىرىنە دومالاتادى. تاربيەشى بالالارعا ەكى قولىمەن قالاي جانە قاي باعىتقا قاراي يتەرۋدى ۇيرەتەدى.
8 - 10 بالادان قۇرىلعان توپتا ويىن قىزىقتى دا شيراق وتەدى.
سابيلەردىڭ ەكىنشى توبىنداعى ءار ءتۇرلى قيمىلدى ويىندار.
ءوز ءتۇسىڭدى تاپ.
بالالار ءۇش – ءتورت جالاۋشالار الادى. ءبىرىنشىسى – جاسىل، ەكىنشىسى – كوك، ءۇشىنشىسى - سارى جالاۋشا الادى دا 4 - 6 ادامنان بولمەنىڭ بۇرىشتارىندا توپتالادى. ءار بۇرىشتاعى تۇعىردىڭ ۇستىنە تاربيەشى ءار ءتۇرلى جالاۋشالار قويادى.
تاربيەشىنىڭ: « قىدىرۋعا بارىڭدار»، دەگەن سيگنالى بويىنشا بالالار توپتانىپ نەمەسە جەكە – جەكە الاڭدى ارالاپ كەتەدى. « ءوز ءتۇسىڭدى تاپ» - دەگەن جاڭا سيگنال بويىنشا بالالار وزدەرىنىڭ لايىقتى تۇستەگى جالاۋشاعا قاراي جۇگىرەدى.
قاراتورعاي ۇيالارى.
الاڭدا دوڭگەلەك شەڭبەر سىزىلادى: ويناۋشىلاردىڭ سانىنان بىرەۋى كەم بولادى. بۇل – تورعاي ۇيالارى.
بارلىق بالالار – قاراتوعاي. ولار الاڭدا ەمىن – ەركىن جۇگىرىپ – ۇشىپ جۇرەدى. « ۇيگە قايتىڭدار» دەگەن سيگنال بويىنشا بارلىعى ۇيالارعا جۇگىرەدى. ال بالالاردىڭ ىشىنەن بىرەۋى ۇياسىز قالادى. وسىلايشا ويىن بىرنەشە رەت قايتالانادى.
تاربيەشى ويىننىڭ اياق كەزىندە ( بالالار ءالى جۇگىرىپ جۇرگەن كەزدە ) تاعى ءبىر دوڭگەلەك سىزىپ قويادى. بالالار قايتىپ ورالعان كەزدە، ءبارىنىڭ دە ۇياسى بار بولىپ شىعادى.
دوپتى دومالات.
بالالارعا ءار ءتۇرلى ءتۇستى دوپتار نەمەسە ونشا ۇلكەن ەمەس شاعىن عانا شارلار بەرىلەدى دە، ولاردى بالالاردان ونشا قاشىق ەمەس جەرگە ورنالاستىرىلعان جالاۋشالارعا دەيىن دومالاتىپ جەتكىزۋدى ۇسىنادى. تاربيەشى دوپتى جاقسى دومالاتىپ جەتكىزگەن بالالاردى اتاپ وتەدى، تاپسىرمانى دۇرىس ورىنداعانى ءۇشىن العىس ايتادى، دوپتى تاعى دا دومالاتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بالالار دوپتى بىرنەشە رەت دومالاتقاننان كەيىن تاربيەشى ولاردى كارزەڭكەگە جيناۋدى ۇسىنادى.
ەستيار توبىنداعى ءار ءتۇرلى قيمىلدى ويىندار.
ورمانداعى ايۋدا...
الاڭنىڭ ءبىر شەتىمەن سىزىق جۇرگىزىلەدى. بۇل ورماننىڭ شەتى. سىزىقتىڭ ارعى سىرتىنان ەكى – ءۇش قادام جەردە ايۋدىڭ جاتاتىن جەرى سىزىلىپ بەلگىلەنەدى. الاڭنىڭ قارسى جاق شەتىندە سىزىقپەن بالالاردىڭ ءۇيى بەلگىلەنەدى.
تاربيەشى ويناۋشى بالالاردىڭ بىرەۋىن ايۋ ەتىپ تاعايىندايدى. قالعان ويىنشىلار – بالالار: ولار ۇيلەرىندە وتىرادى.
تاربيەشى: « سەرۋەندەپ كەلىڭدەر» دەيدى. بالالار ورماننىڭ شەتىنە بارىپ، ساڭىراۋقۇلاق باسقا دا جەمىس – جيدەك تەرىپ ءجۇرىپ، ىستەپ جۇرگەن تىرلىگىنە ۇقساس قيمىلدار جاسايدى، ءسويتىپ، مىناداي ولەڭ ايتادى:
ايۋ جۇرگەن ورماننان،
جيدەك تەردىم سول ماڭنان.
ايۋ وتىر گۇرىلدەپ،
جارامايدى مۇنىڭ دەپ.
ويىنشى بالالار « گۇرىلدەپ» دەگەن كەزدە ايۋ گۇرىلدەپ تۇرادى دا ۇيلەرىنە قاراي قاشادى. ايۋ ولاردى ۇستاعىسى كەلەدى. ۇستاعاندارىن ايۋ وزىنە الىپ كەتەدى. بالالار قايتادان ساڭىراۋقۇلاق، جەمىس – جيدەك تەرە باستايدى.
ايۋ ەكى – ءۇش بالانى ۇستاعاننان كەيىن، قايتادان جاڭا ايۋ بەلگىلەنەدى نەمەسە جاڭادان تاڭدالادى.
سابيلەردىڭ ءبىرىنشى توبىنداعى ءار ءتۇرلى قيمىلدى ويىندار. جۇكتەۋ