InfoHub Logo

بالالارمەن امانداسۋ. بالالاردى وقۋ قىزمەتىنە دايىنداۋ.
دايىندىق جاتتىعۋلارىن جۇرگىزۋ.
ماقساتى: دىبىستى دۇرىس ايتۋعا قاجەت سويلەم مۇشەلەرىنىڭ قالپىن، قيمىل قوزعالىسىن دامىتۋ.
ءتىل جاتتىعۋلارىن جاساتۋ ءۇشىن تاقتاداعى جاندىكتىڭ سۋرەتىنىڭ (جاسىل قۇرتتىڭ) دەنەسىن ورنالاستىرىپ، ءار جاتتىعۋدى ورىنداۋ ارقىلى تولىق سۋرەت شىعارادى.

2. ەرىنگە ارنالعان جاتتىعۋلار: «سۋسيىر» (اۋىزدى كەڭ اشىپ، جابۋ) «باقانىڭ كۇلكىسى» (تىستەردى كورسەتىپ، جىميۋ)،« ءپىلدىڭ تۇمسىعى» (ەرىندى العا قاراي سوزىپ، ۋ - ۋ - ۋ دەپ ايتۋ)؛
تىلگە ارنالعان جاتتىعۋلار:
«قامىر يلەيىك» جاتتىعۋى
جىميا وتىرىپ، ءتىلدى اۋىزدان شىعارىپ، ەرىنمەن ۇرعىلاۋ كەرەك جانە تىسىمىزدەن ءتىلدى تىستەلەيمىز. ءتىلدىڭ ۇشىنان، تۇبىنە دەيىن جانە كەرىسىنشە باعىتتا ورىندالادى. 5 - 6 رەت جاساۋ كەرەك.
«كۇلشە» جاتتىعۋى
- اۋىزدى اشىپ، جالپاق ءتىلدى استىڭعى ەرىنگە بوس ورنالاستىرىپ 5 - 10 سەك. ۇستاپ تۇرامىز.
«جەلكەندى قايىق» جاتتىعۋى
- اۋىزدى كەڭ اشىپ، ءتىلدىڭ ۇشىن سوزىپ، الدىڭعى كۇرەك ءتىستىڭ ءتىستىڭ تۇبىنە قويامىز (قايىقتىڭ جەلكەنىنە ۇقساتىپ). سول قالىپتا ءتىلدى 5 - 10 سەك. ۇستايمىز.
«كەسە» جاتتىعۋى
- اۋىزدى اشىپ، ءتىلدىڭ ەكى جانىن قايىرىپ، ءتىلدىڭ ۇشىن جوعارى كوتەرىپ، ءتىلدى كەسە پىشىنىنە كەلتىرۋ كەرەك. سول قالىپتا 5 - 10 سەك. ۇستاپ تۇرۋ كەرەك. ءتىل جوعارعى تىستەرگە تيمەۋى كەرەك. جاتتىعۋدى 5 - 6 رەت قايتالاۋ.
دىبىستى ايتۋ كەزىندە تىنىستىڭ قالپىن ساقتاۋ جانە دۇرىس تىنىستاۋعا ارنالعان جاتتىعۋ:
«قاردى ۇشىرايىق» جاتتىعۋى
- اۋىزدى كەڭ اشىپ، ءتىلدى جالپاق ەتىپ، اۋىزدان شىعارا وتىرىپ، قولعاپتىڭ ۇستىنە قويىلعان ماقتانى(قاردى)، ءتىلدىڭ ۇشىنا قاتتى ۇرلەۋ ارقىلى ۇشىرۋ كەرەك. ءبىرىنشى مۇرىن ارقىلى تەرەڭ تىنىستاپ، اۋانى ءتىلدىڭ ۇشىنا ۇرلەۋ ارقىلى شىعارۋ كەرەك.

بالالارعا الدىڭعى وقۋ قىزمەتىندە تانىسقان دىبىستى ەسىنە ءتۇسىرۋ. «شەگىرتكەنىڭ» ءمۋلتفيلمىن كورسەتىپ، ونىڭ داۋسىن تىڭداتۋ ارقىلى. بۇل نە؟- دەپ سۇراق قويىلادى.
- شەگىرتكە – دەپ جاۋاپ بەرىلەدى.
شەگىرتكە قانداي دىبىس شىعارادى.
اۋديو دىبىس ارقىلى شەگىرتكەنىڭ (شىرىلىن) دىبىستاۋى ەستىلەدى.
قانە، بىرگە قايتالاپ ايتايىق!
- ش - ش - ش - ش - ش
بالالار بۇگىن ءبىز، سول شەگىرتكەنىڭ دىبىسىن بۋىندا، سوزدە جانە سويلەمدە دۇرىس ايتۋدى ۇيرەنەمىز.
ول ءۇشىن «ش» دىبىسىن ايتۋ كەزىندە ەرىن مەن ءتىلدىڭ ورنالاسۋ قالپىن كورەيىك.

ەندى «ش» دىبىسىنىڭ ارىپتىك تاڭباسىمەن تانىسايىق.

بالالارعا وسى «ش» دىبىسىنان باستالاتىن بۋىندار قاتارىن بىرگە ايتقىزىپ، وسى بۋىننان باستالاتىن سوزدەردىڭ سۋرەتى كورسەتىلىپ، بالا ءوزى جالعاستىرىپ، بۋىندى سوزگە اينالدىرىپ ايتۋى كەرەك.

«بۋىنداردى قايتالا» جاتتىعۋى
شا - شا - شا - شانا
شو - شو - شو - شورتان
شۋ - شۋ - شۋ - اشۋ
شە - شە - شە - شەلەك
شي - شي - شي - شيە
شۇ – شۇ - شۇ - شۇلىق
اش - اش - اش - قارىنداش
ىش - ىش - ىش - عارىش
ۇش - ۇش - ۇش - ۇشاق
ءىش - ءىش - ءىش - ىلگىش

«ساق قۇلاق» ويىنى
ماقساتى: بالانىڭ ەستۋ ارقىلى «ش»، «س» دىبىسىن اجىراتۋعا جانە «ش» دىبىسىن ەستۋ ارقىلى تانۋعا ماشىقتاندىرۋ.
شارتى: ءار بالانىڭ قولىنا ەكى جاندىكتىڭ (جىلان، شەگىرتكە) سۋرەتى بار كوتەرگىشتەر بەرىلەدى. بالاعا بىرنەشە سۋرەتتەر كورسەتىلىپ، اتى ايتىلادى، بالا ءسوزدىڭ «ش» نەمەسە «س» دىبىسىنان باستالعانىن ەستىپ، اجىراتىپ، قولىنداعى سۋرەتتى كوتەرۋى كەرەك.
«پوەزدىڭ تەرەزەلەرىن ورنالاستىر» ويىنى
ماقساتى: بالاعا سوزدەگى «ش» دىبىسىن تىڭداۋ ارقىلى انىق ايتقىزۋعا ۇيرەتۋ. «ش» دىبىسىن ءسوزدىڭ باسىندا، ورتاسىندا جانە سوڭىندا تۇرعانىن انىقتاپ، سوزدە «ش» دىبىسىن دۇرىس ايتۋعا ماشىقتاندىرۋ. كورۋ ارقىلى ەستە ساقتاۋىن دامىتۋ.
شارتى: بالالارعا الدىنا ءۇش ءتۇستى(قىزىل، سارى، جاسىل) ۆاگوندار قويىلادى (ۆاگونداردا 4 تەرەزە بولادى) جانە ولاردىڭ الدىنا «ش» دىبىسى بار ءتۇرلى سۋرەتتەر قويىلادى. ءار بالا ءوز الدىنداعى سۋرەتتى الىپ قاراپ، ايتىپ، «ش» دىبىسى ءسوزدىڭ باسىندا كەزدەسسە، ءبىرىنشى قىزىل ۆاگوننىڭ تەرەزەسىنە، ورتاسىندا كەزدەسسە، سارى ۆاگونعا، ءسوز سوڭىندا كەزدەسسە، جاسىل ءتۇستى ۆاگوننىڭ تەرەزەسىنە ورنالاستىرادى.

«از، كوپ» ويىنى
ماقساتى: بالالاردىڭ سوزدە «ش» دىبىسىن دۇرىس، ناقتى ايتۋىن ماشىقتاندىرۋ. زاتتاردىڭ جەكەشە جانە كوپشە ءتۇرىن اجىراتۋ تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرۋ.
شارتى: بالالارعا ەكەۋدەن كارتوچكالار تاراتىلادى. ءار كارتوچكادا جەكەشە جانە كوپشە زاتتاردىڭ سۋرەتى بەينەلەنگەن. بالا سول زاتتىڭ جەكەشە جانە كوپشە تۇردە بەينەلەنگەن سۋرەتتەردى بىرىكتىرىپ، سول زاتتاردى جەكەشە جانە كوپشە تۇردە اتاپ بەرۋى كەرەك.
- قانە، ەندى ءبىز بالالار مىنا تاقتاداعى سۋرەتتەرگە نازار اۋدارايىق.
وسى سۋرەت بويىنشا سويلەم قۇرايىق.
- سۋرەتتە نەلەر جانە كىم بەينەلەنگەن؟
- بالا نە ىستەپ جاتىر؟
- بۇل كىم؟- دەگەن سۇراقتار قويىلىپ، بالادان سويلەم قۇراپ ايتۋدى، سويلەم ىشىندە كەزدەسكەن «ش» دىبىستارىن دۇرىس ايتۋعا، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە ماشىقتاندىرۋ.

ءتىلدى جاتتىقتىرۋ.
شا - شا - شا – كۇن قانداي تاماشا؛
شا - شا - شا – قۋانامىز بالاشا؛
شا - شا - شا - اسپاندا ۇشتى شاعالا؛
شە - شە - شە - كوكتەم كەلدى كەشە؛
شە - شە - شە - ۇلكەن ەكەن كوشە.
شە - شە - شە - كوردىم سەنى كەشە.

بالالاردان بۇگىن قانداي دىبىستى ايتىپ ماشىقتانعانىن جانە ول قانداي، نەنىڭ دىبىسى ەكەنىن قورىتىندىلاپ سۇراپ، بالالارعا قابىرعادا ىلىنگەن جاندىكتەردىڭ قانداي دىبىس شىعاراتىنىن ايتىپ، سول جاندىكتەردى ۇشىرىپ، جۇرگىزە وتىرىپ، دىبىستارىن سالۋ(ايتۋى) كەرەك.
- بالاعا «شەگىرتكەنى» قوزعاي وتىرىپ، «ش» دىبىسىن ايتقىزۋ.
بالالاردى ويىنعا بەلسەندى قاتىسقانى ءۇشىن ماداقتاۋ.