- 05 جەل. 2018 00:00
- 374
سونا جاندىگى
سونا (Tabanidae) — قوسقاناتتىلار وتريادى، قىسقامۇرتشالى تىك جاپسارلىلار وترياد تارماعىنا جاتاتىن قانسورعىشتار. جەر شارىندا كەڭ تاراعان، 3 مىڭنان استام ءتۇرى بەلگىلى. دەنەسى قىسقا، جالپاق، ۇزىندىعى 7 — 30 مم. مۇرتشالارى تەسىپ-سورۋ قىزمەتىن اتقارادى.
سونالاردىڭ قاناتتارى بىر-بىرىنەن الشاق ورنالاسادى. جاقسى ۇشادى، تىرشىلىگىنىڭ كوپ ۋاقىتىن اۋادا ۇشىپ ءجۇرىپ وتكىزەدى. كوزدەرى جاقسى جەتىلگەن. ىلعالدى ايماقتاردا ءجيى كەزدەسەدى، ادامدى جانە جانۋارلاردى شاعىپ، قانىن سورادى. انالىقتارى مولشەرىنە قاراي 40 — 300 مگ-داي قان سورا الادى. شاققان كەزدە تەرىنىڭ استىنا سىلەكەيىن بۇركىپ جىبەرەتىندىكتەن، سونانىڭ شاققان جەرى قاتتى اۋىرادى. سىلەكەيىنىڭ قۇرامىڭداعى گيالۋرونيدازا فەرمەنتى تەرى استى ۇلپاسىنىڭ بەلوگىن ىدىراتىپ، قاننىڭ ۇيىپ قالماۋىنا جول بەرمەيدى، سوندىقتان سونا شاققان جەردەن ءبىراز ۋاقىت قان تامشىلاپ تۇرادى. دەرناسىلدەرى نەگىزىنەن سۋدا، ىلعالدى توپىراقتا، شىرىگەن وسىمدىكتەردىڭ اراسىندا تىرشىلىك ەتەدى. سونالار كوبەيگەن كەزدە ادام مەن جانۋارلارعا كوپ زيان كەلتىرەدى. ولار تۋليارەميا، تريپانوزوموز، تۇينەمە، توپالاڭ، قاراسان اۋرۋلارىن تاراتادى. قازاقستاندا Silvius، Chrysops، Tabanus، Atylotus، Hybomitra، Haematopota Tybicbma تۋىسىنا جاتاتىن 72 ءتۇرى تىركەلگەن.