سۇلتان ءبىرجان ۇلى بايماعامبەتوۆ
سۇلتان بايماعامبەتوۆ 1920 جىلى قوستاناي وبلىسىنىڭ سەميوزەر اۋدانىنداعى قوياندىاعاش اۋلىندا تۋادى. قىزىل ارميا قاتارىنا 1940 جىلى شاقىرىلادى. كپسس مۇشەسى. 67-ارميانىڭ 43-قىزىل تۋلى اتقىشتار ديۆيزياسى 147-اتقىشتار پولكى 2-پۋلەمەت روتاسىنىڭ بولىمشە كومانديرى سۇلتان بايماعامبەتوۆ ءوزىنىڭ وشپەس ەرلىگىن سينياۆينو-مگينسك ۋچاسكەسىندە لەنين قالاسى ءۇشىن بولعان ۇرىستا كورسەتتى. كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى دەگەن جوعارى اتاق وعان قايتىس بولعاننان كەيىن 1944 جىلدىڭ 21 اقپانىندا بەرىلدى.
سۇلتان — كەڭەس مەكتەبى مەن لەنين كومسومولىنىڭ تۇلەگى. اۋىر جورىقتا، ازاپتى ۇرىستار ونىڭ قايرات-جىگەرىن شىنىقتىرا ءتۇستى.سۇيكىمدى جولداس، تاماشا مەرگەن، تاڭداۋلى پۋلەمەچيك، جاۋىنگەر كوممۋنيست بايماعامبەتوۆ سۇلتاندى ءبارى ۇناتاتىن-دى. سوندىقتان دا ونىڭ روتا پارتورگى بولىپ سايلانۋى كەزدەيسوق ەمەس ەدى.
سۇلتان بايماعامبەتوۆتىڭ سوعىستاعى ەكى جىلى ۇرىستىڭ وت-جالىنى ىشىندە ءوتتى. وسى ۋاقىت ىشىندە وت ءتورت رەت جارالاندى، ءبىراق گوسپيتالدا ۇزاق جاتپادى؛ ايۋدەن ايىقپاي-اق وتانىمىزدىڭ قىمبات تا سۇيىكتى جەرى ءۇشىن قانىن بىرگە توككەن جاۋىنگەر دوستارىنا ورالىپ وتىردى.
لەنينگراد مايدانىنىڭ سينياۆينو-مگينسك ۋچاستوگىندەگى سۇلتان قىزمەت اتقارىپ جۇرگەن بولىمشە شابۋىلعا شىعۋ جونىندە بۇيرىق الدى. فاشيستەر پۋلەمەتتەن كۇشتى وق جاۋدىىپ، ءبىزدىڭ شابۋىلىمىزدى كىدىرىپ قالدى. وسى كەزدە اعا سەرجانت بايماعامبەتوۆ دزوتقا قاراي ەڭبەكتەي جونەلدى. جاۋىنگەرلەر دەمىن ىشىنە تارتىپ، ونىڭ ءار قيمىلىن قاداعالاۋمەن بولدى. دزوتقا 20-25 مەتر قالعان كەزدە ول امبرازۋراعا دالدەپ بىرنەشە گرانات لاقتىردى. جاۋ پۋلەمەت راسچەتىنىڭ ءۇنى ءوشتى. كەڭەس جاۋىنگەرلەرى العا ۇمتىلدى، ءبىراق تاپ وسى كەزدە جاۋدىڭ باسقا دزوتىنان وق اتىلدى. سۇلتان بايماعامبەتوۆتىڭ ءبىر دە گراناتى قالمادى. ول امبرازۋراعا بىرنەشە دۇركىن وق اتتى، ءبىراق ەشتەڭە شىقپادى؛ جاۋ پۋلەمەتى ءبىزدىڭ جاۋىنگەرلەرىمىزگە اجال وعىن ورشەلەنە جاۋدىرا بەردى. جاۋىنگرەلەر قايتادان جاتا قالۋعا ءماجبۇر بولدى.
قازاقستاندىق جاۋىنگرە مۇنى كورىپ، قايتكەندە دە فاشيست پۋلەمەتىنىڭ ءۇنىن وشىرمەك بولدى. ول دزوتقا ەڭبەكتەپ بارىپ، كەنەت ۇشىپ تۇرەگەلدى دە ءوزىنىڭ دەنەسىمەن امبرازۋرانىڭ اۋزىن جاپتى. جاۋ پۋلەمەتىنىڭ ءۇنى ءوشتى.
سۇلتاننىڭ جاۋىنگەر دوسى، روتا كومانديرى يۆان فيليپپوۆ: «ءبىزدىڭ سۇلتان ءۇشىن، العا!» — دەپ ۇران تاستاپ، ءوز جاۋىنگەرلەرىن شابۋىلعا باستاي جونەلدى. ۇرىستا ءبىز ۇتتىق.
وتان ءۇشىن كۇرەستە قازا بولعان باتىردىڭ داڭقى ەشقاشان دا وشەپيدى. ونىڭ داڭقتى ەسىمى ءوزى قىزمەت اتقارعان بولىمشە جاۋىنگەرلەرىنىڭ تىزىمىنە ماڭگى جازىلعان. قوياندىاعاش اۋىلىنىڭ ەڭبەكشىلەرى ءوز قارجىلارىنا كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى سۇلتان بايماعامبەتوۆ اتىندا تانك جاساتتى. قوستانايدىڭ، قۇسمۇرىننىڭ كوشەلەرى مەن سۇلتاننىڭ تۋعان سوۆحوزى باتىردىڭ ەسىمىمەن اتالدى. حالىق اقىندارى باتىردىڭ ەسىمى ماڭگى وشپەيتىنى جايلى جىر تولعادى. قازاقستاندىق سۇلتان بايماعامبەتوۆ ماڭگى ءومىر سۇرەتىندەر ساپىندا كەلەدى.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
بەدا لەونيد يگناتيەۆيچ
You Might Also Like
-
سىپاتاي باتىر (1782-1867) — قوقان باسقىنشىلارىنا قارسى كۇرەستە اتى شىققان باتىر، ەرلىگى مەن شەشەندىگى، ادىلدىگى مەن اقىلدىلىعى جادىندا ساقتالىپ قالعان ۇلكەن بەدەل يەسى. شىققان تەگى — دۋ...
-
ءسۇت بەزىنىڭ وبىرى (سبو) — ايەلدەر اراسىندا ەڭ ءجيى كەزدەسەتىن ونكولوگيالىق اۋرۋ. سوڭعى 10-15 جىلدا ءبىرقاتار دامىعان ەلدەردە وسى اۋرۋدان بولاتىن ءولىم-جىتىمنىڭ ەداۋىر ازايعاندىعى بايقالادى. ءارين...
