- 05 قاز. 2021 00:00
- 379
ءسۇت بەزىنىڭ وبىرى
ءسۇت بەزىنىڭ وبىرى (سبو) — ايەلدەر اراسىندا ەڭ ءجيى كەزدەسەتىن ونكولوگيالىق اۋرۋ. سوڭعى 10-15 جىلدا ءبىرقاتار دامىعان ەلدەردە وسى اۋرۋدان بولاتىن ءولىم-جىتىمنىڭ ەداۋىر ازايعاندىعى بايقالادى. ارينە، جاعدايدىڭ مۇنداي بەتالىسى ەڭ الدىمەنەن حالىقتىڭ سبو تۋرالى ءبىلىمىنىڭ ارتا تۇسكەندىگى مەن اۋرۋدىڭ ەرتە انىقتالىپ، كەشەندى ەم قابىلدانۋىنىڭ ناتيجەسى بولسا كەرەك. ءسۇت بەزى وبىرىنىڭ الدىن الاتىن شارالار تۋرالى ايەلدەرگە ماعلۇمات بەرۋدىڭ كوپتەگەن ءتيىمدى ادىستەرى بار.
سەبەپتەرى
سبو-نىڭ پايدا بولۋى — كوپ ساتىلى ۇدەرىس، دەگەنمەن، ونىڭ تۋىنداۋىن كۇشەيتۋشى نەگىزگى فاكتور — انالىق بەزدىڭ ەستروگەن-گورموندارى جانە ەتەككىر توقتاۋىنان كەيىنگى مايلى ءتىن. ەتەككىرى توقتاعان، ەستروگەن دەڭگەيى جوعارى ايەلدەردە سبو-نىڭ پايدا بولۋ ءقاۋپى جوعارى.
ماي جاسۋشاسى ەتەككىر توقتاعاننان كەيىنگى ەستروگەندەردىڭ كوزى بولىپ تابىلادى. مۇنداي جاعدايدا ەستروگەندەر كوزى رەتىندە اروماتازا بەلسەندىلىگىنىڭ ينگيبيتورلارى پايدالى، سبو-نىڭ الدىن الۋدا ولاردىڭ انتيەستروگەندەرگە قاراعاندا ءتيىمدى ەكەنى بەلگىلى. بۇل ولاردىڭ ەكى ەسەلەنگەن رولىنە بايلانىستى. ولار ەستروگەندەردىڭ شوعىرلانۋىن ازايتىپ، جاسۋشانىڭ ۇنەمى قاتەرلى ىسىك ۇدەرىسىمەن اياقتالاتىن شەكتەن تىس كوبەيۋىنە كەدەرگى جاسايدى.
ناۋقاستاردىڭ تەك ۇشتەن بىرىندە عانا بايقالاتىن تۇقىم قۋالاۋشى فاكتورلار دا انىقتالدى.
سبو جيىلىگىنىڭ جارتىسى حالىقتىڭ قارتايۋىمەن دە بايلانىستى بولىپ وتىر. قاتەرلى ىسىك كوبىنەسە جاسى 50-دەن اسقان ايەلدەردە پايدا بولادى. ەرتەرەكتە ادامدار بۇل جاسقا جەتپەي قايتىس بولىپ كەتەتىن — XIX عاسىردا ورتاشا ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى 40 جاس بولاتىن. تاماقتانۋ ەرەكشەلىكتەرى، وتباسىنىڭ قالىپتاسۋ، نەكەگە تۇرۋ جاسى، جۇكتىلىك، بالالى بولۋ جاعدايلارى، جىنىستىق ءومىر، ەمشەكپەن تاماقتاندىرۋ ەرەكشەلىكتەرى وزگەرىسكە ۇشىرادى. ايەلدەردىڭ بويى مەن سالماعى ءوستى، ەتەككىردىڭ ەرتەرەك باستالىپ، كەشىرەك توقتاۋى ەتەك الدى.
سبو-عا شالدىققان ايەلدەردىڭ ورتاشا جاسى — 55. دەگەنمەن، ناۋقاستاردىڭ كوپشىلىگى كەرى اسەرگە ەداۋىر ەرتە، ياعني 25-35 جاسىندا شالدىعادى.
قازىرگى ۋاقىتتا سبو-نىڭ مىناداي ءقاۋىپ فاكتورلارى بەلگىلى:
— ەتەككىر، جىنىستىق قاتىناس، بالا تۋۋ قىزمەتتەرىندەگى وزگەرىستەر؛
— انالىق بەز جانە جاتىردىڭ سوزىلمالى، قابىنۋ اۋرۋلارى؛
— سەمىزدىك، ارتەريالىق گيپەرتونيا، سۋسامىر، اتەروسكلەروز، باۋىر اۋرۋلارى؛
— قالقانشا بەز اۋرۋى؛
— ءسۇت بەزى ءتىنىنىڭ ديسگورمونالدىق بەرىشتەنۋى.
سىرتقى فاكتورلارعا مىنالار جاتادى:
— يونداۋشى رادياسيا؛
— تەمەكى شەگۋ؛
— ىسىك تۋدىراتىن حيميالىق زاتتار (كانسەروگەندەر)؛
— مال مايىن ءجيى قولدانۋ، قۇنارلىلىگى جوعارى تاگامدارعا اۋەستىك.
الدىن الۋ
ا، س، ە دارۋمەندەرىنە باي كوكونىس جانە جەمىس-جيدەكتى ءجيى قولدانۋ قاجەت. قازىرگى ۋاقىتتا سبو-نىڭ ەكىنشىلىك پروفيلاكتيكاسى ەداۋىر ءتيىمدى.
سبو جانە ىسىكالدى اۋرۋلارىن ەرتە انىقتاۋ وتە ماڭىزدى، ويتكەنى وبىردىڭ جەرگىلىكتى ءتۇرىن حيرۋرگيالىق ادىسپەن ەمدەۋ 100 پايىز جاعدايدا جىلدار بويى قاجىرلى ەم جۇرگىزۋگە الىپ كەلەدى. وسى ورايدا زاماناۋي اسپاپتىق ادىستەر ارقىلى پروفيلاكتيكالىق مامموگرافيا جاساۋ پايدالى.
الدىن الۋ باعدارلامالارى كولەمىندە مامموگرافيالىق زەرتتەۋ 40 جاستان باستاپ جانە ودان جوعارى جاستاعى ايەلدەرگە ۇسىنىلادى. ەرەكشە اتاپ وتەتىن نارسە، مامموگرافيا — سبو-نىڭ ەرتە ميكروسكوپيالىق تۇرلەرىن انىقتاۋدىڭ بىردەن-بىر ءادىسى، وسى جولمەن انىقتالعان اۋرۋلاردىڭ 100 پايىزى دەرلىك تولىق جازىلىپ كەتەدى.
ر.و. اميرعالييەۆا
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
ماستوپاتيا
قاتەرلى ىسىك ءقاۋىپىن ازايتۋ ءۇشىن
قاتەرلى ىسىكتى ارتتىراتىن ازىقتار
قاتەرلى ىسىكتىڭ الدىن الۋشى — ءجۇزىم