تاس ءداۋىرى (پالەوليت)
تاس ءداۋىرى (پالەوليت)
كونسپەكت
ادامزات قوعامىنداعى ەڭ ۇزاق تاس ءداۋىرى (پالەوليت) ەرتە جانە كەيىنگى تاس عاسىرى بولىپ ەكى كەزەڭگە بولىنەدى. ەرتە تاس عاسىرى ب. ز. ب. 2 ملن 500 مىڭ – ب. ز. ب. 40 - 35 مىڭ جىل ارالىعىن قامتىعان (2011 جىلعى باسپادا ب. ز. ب. 2 ملن 600 مىڭ – ب. ز. ب. 40 مىڭ جىل ارالىعى دەپ كورسەتىلگەن). كەيىنگى تاس عاسىرى ب. ز. ب. 40 - 12 مىڭ جىل ارالىعىن قامتيدى. ەرتە جانە كەيىنگى پالەوليت ارالىعىنداعى ورتا تاس عاسىرىنىڭ مەرزىمى – ب. ز. ب. 100 - 40 مىڭ جىل ارالىعى.
ەرتە پالەوليت 3 كەزەڭنەن تۇرادى.
1) ولدۋۆەي – ب. ز. ب. 2، 6 ملن – 800 مىڭ جىلدار.
2) اشەل – ب. ز. ب. 800 - 140 مىڭ جىلدار.
3) مۋستە – ب. ز. ب. 140 - 40 مىڭ جىلدار.
شىعىس قازاقستاننىڭ شۋلبينكا، وڭتۇستىك قازاقستانداعى ارىستاندى وزەنىنىڭ بويىنان كەيىنگى تاس عاسىرىنىڭ تۇراقتارى تابىلدى. بۇل تۇراقتاردان وتە جاقسى وڭدەلگەن قىرعىشتار قازىپ الىندى. قىرعىشتار شامامەن بۇدان 25 مىڭ جىل بۇرىن جاسالىنعان.
ادامدار توبى بىرتىندەپ تۋىسقانداردىڭ ۇجىمىنا – رۋلىق قاۋىمعا اينالدى. بۇل “سانالى ادامنىڭ” شىعۋ ۋاقىتىنا سايكەس كەلەدى. ءار رۋدا بىرنەشە ونداعان رۋلاس ادام بولدى. العاشىندا بارلىق جۇمىستاردى انالار اتقارىپ، ۇجىمداعى انالار بەدەلى ارتتى. رۋلىق ءبولىنىس انالاردىڭ ۇستەمدىگىمەن انىقتالدى. جەر، باسپانا، ەڭبەك قۇرالدارىنا ورتاق مەنشىك بولدى.
رۋ ىشىندەگى ماسەلەلەر جالپى جينالىستا شەشىلدى. وعان ەرلەرمەن بىرگە ايەلدەر دە قاتىستى. جالپى جينالىستا سايلانعان اقساقالدار داۋلى ماسەلەلەردى شەشتى، اڭ اۋلايتىن، مال جاياتىن جەرلەردى ءبولىپ بەردى. رۋلىق بىرلەستىكتەردى كوسەمدەر باسقاردى.
شاقپاقاتا (ماڭعىستاۋ) جانە ارىستاندى (قاراتاۋ) تۇراقتارى ەرتە تاس عاسىرىنىڭ ەڭ كونە ەسكەرتكىشتەرى بولىپ ەسەپتەلەدى. Cەبەبى بۇل تۇراقتاردان تابىلعان قۇرالدار ولدۋۆاي (شىعىس افريكا) cايىنان تابىلعان ەڭ كونە قۇرالدارمەن زامانداس. بۇل تاس قۇرالدار – جارعىش سىناتاس، بيفاس، پىشاق، قىرعىش، ۇشكىرتاستار.
ورتالىق قازاقستانداعى كەيىنگى پالەوليتتىك ەسكەرتكىشتەردىڭ ەڭ كورنەكتىسىنىڭ ءبىرى – باتپاق تۇراعى. ونىڭ مادەني قاباتى جەر بەتىنەن 6 مەتر تەرەڭدىكتەن تابىلعان. 300 - گە تاياۋ تاس قىرعىشتار قازىپ الىندى. تۇراقتىڭ جاسى – ب. ز. ب. 30 - 25 مىڭىنشى جىل. ورتالىق قازاقستانداعى سەمىزبۇعى تۇراعىنان ءجۇزى ءتۇزۋ، كەيدە قايقى تاس پىشاق تۇرىندەگى قىرعىشتار تابىلعان.
رەتۋش ءادىسى – ءبىر قابات وڭدەلگەن تاس قۇرالدىڭ ءجۇزىن ۇساق كەرتىك ويىقتار جاساۋ ارقىلى وتكىرلەۋ. ۇشكىرتاستاردى تاس جارىقشاقتارىنان جاساپ، ۇشتارىن رەتۋش ادىسىمەن وڭدەپ وتكىرلەگەن. قىرعىشتاردىڭ ءجۇزىن دە رەتۋشپەن وڭدەگەن.
ادامداردىڭ تاس قۇرالداردى وندىرگەن جانە پايدالانعان ۋاقىتى تاس ءداۋىرى دەپ اتالادى. بۇل داۋىردەگى ەكى جاعىنان دا وڭدەلگەن قاراپايىم شاپقىش تاس قۇرال – بيفاس. تاس داۋىرىنە جاتاتىن جامبىل وبلىسىنداعى ءبورىقازعان جانە شاباقتى تۇراقتارىنان 5000 - عا جۋىق تاس قۇرالدار تابىلدى.
كونسپەكت سۇراقتار
1. ءبورىقازعان، شاباقتى تۇراقتارىنان تابىلعان تاس قۇرالدار سانى:
2. پالەوليت داۋىرىندەگى تاس قۇرالداردى وڭدەۋ ءادىسى:
3. باتپاق تۇراعى تابىلعان ايماق:
4. ەرتە پالەوليتتىك تۇراقتاردىڭ ەڭ كونەcءى:
5. رۋلىق قاۋىمداعى داۋلى ماسەلەلەردى شەشتى:
6. “سانالى ادام” كەزىندەگى تۋىسقاندىق ۇجىم:
7. شىعىس قازاقستاننان تابىلعان كەيىنگى پالەوليتتىك تۇراق:
8. ۇزاققا سوزىلعان تاريحي كەزەڭ:
9. پالەوليت نەشە كەزەڭگە بولىنەدى:
10. كەيىنگى پالەوليت قاي مىڭجىلدىقتاردى قامتىدى:
تاقىرىپتىڭ تەستى
تاس ءداۋىرى (پالەوليت). جۇكتەۋ
كونسپەكت
ادامزات قوعامىنداعى ەڭ ۇزاق تاس ءداۋىرى (پالەوليت) ەرتە جانە كەيىنگى تاس عاسىرى بولىپ ەكى كەزەڭگە بولىنەدى. ەرتە تاس عاسىرى ب. ز. ب. 2 ملن 500 مىڭ – ب. ز. ب. 40 - 35 مىڭ جىل ارالىعىن قامتىعان (2011 جىلعى باسپادا ب. ز. ب. 2 ملن 600 مىڭ – ب. ز. ب. 40 مىڭ جىل ارالىعى دەپ كورسەتىلگەن). كەيىنگى تاس عاسىرى ب. ز. ب. 40 - 12 مىڭ جىل ارالىعىن قامتيدى. ەرتە جانە كەيىنگى پالەوليت ارالىعىنداعى ورتا تاس عاسىرىنىڭ مەرزىمى – ب. ز. ب. 100 - 40 مىڭ جىل ارالىعى.
ەرتە پالەوليت 3 كەزەڭنەن تۇرادى.
1) ولدۋۆەي – ب. ز. ب. 2، 6 ملن – 800 مىڭ جىلدار.
2) اشەل – ب. ز. ب. 800 - 140 مىڭ جىلدار.
3) مۋستە – ب. ز. ب. 140 - 40 مىڭ جىلدار.
شىعىس قازاقستاننىڭ شۋلبينكا، وڭتۇستىك قازاقستانداعى ارىستاندى وزەنىنىڭ بويىنان كەيىنگى تاس عاسىرىنىڭ تۇراقتارى تابىلدى. بۇل تۇراقتاردان وتە جاقسى وڭدەلگەن قىرعىشتار قازىپ الىندى. قىرعىشتار شامامەن بۇدان 25 مىڭ جىل بۇرىن جاسالىنعان.
ادامدار توبى بىرتىندەپ تۋىسقانداردىڭ ۇجىمىنا – رۋلىق قاۋىمعا اينالدى. بۇل “سانالى ادامنىڭ” شىعۋ ۋاقىتىنا سايكەس كەلەدى. ءار رۋدا بىرنەشە ونداعان رۋلاس ادام بولدى. العاشىندا بارلىق جۇمىستاردى انالار اتقارىپ، ۇجىمداعى انالار بەدەلى ارتتى. رۋلىق ءبولىنىس انالاردىڭ ۇستەمدىگىمەن انىقتالدى. جەر، باسپانا، ەڭبەك قۇرالدارىنا ورتاق مەنشىك بولدى.
رۋ ىشىندەگى ماسەلەلەر جالپى جينالىستا شەشىلدى. وعان ەرلەرمەن بىرگە ايەلدەر دە قاتىستى. جالپى جينالىستا سايلانعان اقساقالدار داۋلى ماسەلەلەردى شەشتى، اڭ اۋلايتىن، مال جاياتىن جەرلەردى ءبولىپ بەردى. رۋلىق بىرلەستىكتەردى كوسەمدەر باسقاردى.
شاقپاقاتا (ماڭعىستاۋ) جانە ارىستاندى (قاراتاۋ) تۇراقتارى ەرتە تاس عاسىرىنىڭ ەڭ كونە ەسكەرتكىشتەرى بولىپ ەسەپتەلەدى. Cەبەبى بۇل تۇراقتاردان تابىلعان قۇرالدار ولدۋۆاي (شىعىس افريكا) cايىنان تابىلعان ەڭ كونە قۇرالدارمەن زامانداس. بۇل تاس قۇرالدار – جارعىش سىناتاس، بيفاس، پىشاق، قىرعىش، ۇشكىرتاستار.
ورتالىق قازاقستانداعى كەيىنگى پالەوليتتىك ەسكەرتكىشتەردىڭ ەڭ كورنەكتىسىنىڭ ءبىرى – باتپاق تۇراعى. ونىڭ مادەني قاباتى جەر بەتىنەن 6 مەتر تەرەڭدىكتەن تابىلعان. 300 - گە تاياۋ تاس قىرعىشتار قازىپ الىندى. تۇراقتىڭ جاسى – ب. ز. ب. 30 - 25 مىڭىنشى جىل. ورتالىق قازاقستانداعى سەمىزبۇعى تۇراعىنان ءجۇزى ءتۇزۋ، كەيدە قايقى تاس پىشاق تۇرىندەگى قىرعىشتار تابىلعان.
رەتۋش ءادىسى – ءبىر قابات وڭدەلگەن تاس قۇرالدىڭ ءجۇزىن ۇساق كەرتىك ويىقتار جاساۋ ارقىلى وتكىرلەۋ. ۇشكىرتاستاردى تاس جارىقشاقتارىنان جاساپ، ۇشتارىن رەتۋش ادىسىمەن وڭدەپ وتكىرلەگەن. قىرعىشتاردىڭ ءجۇزىن دە رەتۋشپەن وڭدەگەن.
ادامداردىڭ تاس قۇرالداردى وندىرگەن جانە پايدالانعان ۋاقىتى تاس ءداۋىرى دەپ اتالادى. بۇل داۋىردەگى ەكى جاعىنان دا وڭدەلگەن قاراپايىم شاپقىش تاس قۇرال – بيفاس. تاس داۋىرىنە جاتاتىن جامبىل وبلىسىنداعى ءبورىقازعان جانە شاباقتى تۇراقتارىنان 5000 - عا جۋىق تاس قۇرالدار تابىلدى.
كونسپەكت سۇراقتار
1. ءبورىقازعان، شاباقتى تۇراقتارىنان تابىلعان تاس قۇرالدار سانى:
2. پالەوليت داۋىرىندەگى تاس قۇرالداردى وڭدەۋ ءادىسى:
3. باتپاق تۇراعى تابىلعان ايماق:
4. ەرتە پالەوليتتىك تۇراقتاردىڭ ەڭ كونەcءى:
5. رۋلىق قاۋىمداعى داۋلى ماسەلەلەردى شەشتى:
6. “سانالى ادام” كەزىندەگى تۋىسقاندىق ۇجىم:
7. شىعىس قازاقستاننان تابىلعان كەيىنگى پالەوليتتىك تۇراق:
8. ۇزاققا سوزىلعان تاريحي كەزەڭ:
9. پالەوليت نەشە كەزەڭگە بولىنەدى:
10. كەيىنگى پالەوليت قاي مىڭجىلدىقتاردى قامتىدى:
تاقىرىپتىڭ تەستى
تاس ءداۋىرى (پالەوليت). جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مودەلدەر. اقپاراتتىق مودەلدەۋ. كومپيۋتەردە مودەلدەردى زەرتتەۋ.
