تىزبەك بولىگى ءۇشىن وم زاڭى
قىزىلوردا قالاسى، ي. ابدىكاراموۆ اتىنداعى
قىزىلوردا اگرارلىق تەحنيكالىق كوللەدجىنىڭ
فيزيكا ءپانىنىڭ وقىتۋشىسى
بۋرامبايەۆا اينۋر شامشادين قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تىزبەك بولىگى ءۇشىن وم زاڭى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك ماقساتى: وم زاڭىن قورىتىپ شىعارۋ. تىزبەك بولىگىندەگى توك كۇشى ول بولىكتىڭ كەدەرگىسىنە تاۋەلدى بولاتىنىن تاجىريبە جۇزىندە تاعايىنداۋ.
دامىتۋشىلىق ماقساتى: كۇندەلىكتى ومىرمەن بايلانىستىرا وتىرىپ، مىسالدار قۇراستىرىپ، ەسەپتەر شىعارىپ، دامىتۋ.
تاربيەلىك ماقساتى: ەڭبەككە باۋلۋ، عىلىمعا قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ءوز بەتىمەن ىزدەنۋگە داعدىلاندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: بەكىتۋ ساباعى.
ساباقتىڭ وقىتۋ ادىستەرى: شىعارماشىلىقپەن زەرتتەۋ، وقىتۋ تەحنولوگيالارىنىڭ تۇرلەرى، تەز ويلانۋعا ۇيرەتۋ، كەلەلى ماسەلەلەر قويا بىلۋگە ۇيرەتۋ ادىستەرى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: باعا رەيتينگىسى، باعا مونيتورينگى، وقۋشىعا ۇلەستىرىلەتىن دەڭگەيلىك تاپسىرمالار، جالاۋشا.
ساباق جوسپارى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) شاپشاڭدىق گيمناستيكاسى.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ا) لوگيكالىق ەسەپتەر
ب) تاقتامەن جۇمىس
ۆ) دەڭگەيلىك تاپسىرمالاردى ورىنداۋ
III. قورىتىندىلاۋ، باعالاۋ.
V. ۇيگە تاپسىرما.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
1. وقۋشىلاردى تۇگەلدەپ، نازارلارىن ساباققا اۋدارۋ.
2. شاپشاڭدىق گيمناستيكاسى.
4 امالعا اۋىزشا ەسەپتەۋگە ەسەپتەر بەرىلەدى، ءدال بولماسا دا 2-3 سانعا قاتەلەسكەن جاۋاپ تا دۇرىس سانالادى.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
1. ەلەكتر توگى دەگەنىمىز نە؟
2. توك كۇشى دەگەنىمىز نە؟
3. كەرنەۋ دەگەنىمىز نە؟
4. كەدەرگىنىڭ فيزيكالىق ماعىناسىن ايت.
دەڭگەيلىك تاپسىرمالار.
I. دەڭگەي.
1. قالتا فونارى قىل سىمىنىڭ كەدەرگىسى 15 وم بولسا جانە ول كەرنەۋى 4، 5 ۆ باتارەياعا قوسىلسا، وندا وسى قالتا فونارىنىڭ ەلەكتر شامىنان وتەتىن توك كۇشى نەگە تەڭ بولار ەدى؟
2. كەرنەۋى 120 ۆ، توك كۇشى 0، 5 ا ەلەكتر شامىنىڭ كەدەرگىسىن انىقتاڭدار.
3. كەدەرگىسى 0، 25 وم وتكىزگىشكە ونداعى توكتىڭ كۇشى 30 ا بولۋ ءۇشىن قانداي كەرنەۋ ءتۇسىرۋ كەرەك؟
II. دەڭگەي
1. كولدەنەڭ قيماسىنىڭ اۋدانى 0، 1مم نيكەل سىمىنان جاسالعان ەلەكتر قىزدىرعىشتىڭ سپيرالىندەگى كەرنەۋ 220ۆ بولعاندا توق كۇشى 4ا. سىمنىڭ ۇزىندىعى قانداي؟
2. ۇزىندىعى 150سم جانە كولدەنەڭ قيماسىنىڭ اۋدانى 0، 025مم بولاتىن توك كۇشى 250ما تەمىر وتكىزگىش ۇشتارىنداعى كەرنەۋدى انىقتاڭدار.
III. دەڭگەي.
1. ۇزىندىعى 2 كم جانە كەدەرگىسى 8، 5 وم مىس سىمنىڭ ماسساسى قانداي؟
IV- دەڭگەي.
1. قولدا ءبىر تەكتى ەكى وتكىزگىش بار، ءبىرى ەكىنشىسىنەن 8 ەسە ۇزىن، ال ەكىنشىسىنىڭ كولدەنەڭ قيماسىنىڭ اۋدانى بىرىنشىسىنەن ەكى ەسە ۇلكەن. وسى وتكىزگىشتەردىڭ قايسىسىنىڭ كەدەرگىسى. ۇلكەن جانە نەشە ەسە ۇلكەن.
قورىتىندىلاۋ.
IV. وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ.
V. ۇيگە تاپسىرما.
قورىتىندى بولىمىندە تەست تاپسىرمالارىن الامىن.
تەست №1.
1. كەدەرگىسى 20 وم، توك كۇشى 5 ا قىل سىمدى 100 سەكۋندتا قانشا جىلۋ مولشەرى بولىنەدى؟
ا) 50000دج ب)2500دج س) 2000دج
د) 500دج ە) 200دج
2. كەدەرگىسى 200 وم بولاتىن رەزيستوردىڭ پاسپورت بويىنشا بولىنەتىن قۋاتى 0، 5 ۆت. رەزيستورعا بەرىلەتىن ماكسيمال كەرنەۋ قانداي؟
ا) 100 ۆ ب) 20 ۆ س) 10ۆ د)5 ۆ ە) 40 ۆ
3. وتكىزگىشتىڭ ۇشتارىنداعى كەرنەۋ 6ۆ، كەدەرگىسى 2 وم. توك كۇشى نەگە تەڭ؟
ا) 12 ا. ب) 6 ا س) 3 ا د) ە) 10 ا
4. وتكىزگىشتەردى تىزبەكتەي قوسقاندا، بارلىق وتكىزگىشتەردە قاي شاما بىردەي بولادى؟
ا) توك كۇشى ب) كەرنەۋ س)U * I كوبەيتىندىسى د) انىقتامايدى
ە) قاتىناسى
5. توك قۋاتى قانداي ولشەم بىرلىكپەن ولشەنەدى؟
ا) ۆولت (ۆ) ب) امپەر (ا) س)ۆاتت (ۆت) د) دجوۋل (دج) ە) وم
6. توك كۇشىنىڭ جۇمىسىنىڭ فورمۋلاسىن كورسەتىڭىز؟
ا) ب) c) كوبەيتىندىسى د) e)
7. ەلەكتر توگى دەگەنىمىز نە؟
ا) ەلەكتر زاريادىنىڭ ءتارتىپسىز قوزعالىسى
ب) ەلەكتر زاريادتارىنىڭ رەتتەلگەن قوزعالىسى
س) بەيتاراپ بولشەكتەردىڭ تارتىپتەلگەن قوزعالىسى
د) بەيتاراپ بولشەكتەردىڭ رەتسىز قوزعالىسى
8. دجوۋل-لەنس زاڭىنىڭ فورمۋلاسىن كورسەتىڭىز؟
ا)Q=I2*R ب) c) د) e)
9. ەلەكتر لامپاسىنىڭ قىل سىمىنىڭ ۇشتارىنداعى كەرنەۋ 2ۆ، توك كۇشى 0، 5 ا. قىل سىمىنىڭ كەدەرگىسى قانداي؟
ا)0، 5ا ب)1 وم س)2 وم د)4 وم ە)1، 5وم
10. توك كۇشى دەگەنىمىز نە؟
ا) ب) c) د) e)
11. وتكىزگىشتەردى پاراللەل قوسقاندا قاي شاما بىردەي بولادى؟
ا) توك كۇشى س)كەدەرگى ە)انىقتالمايدى
ب) كەرنەۋ د)جۇمىس
12. كەرنەۋدى ولشەيتىن قۇرالدى ولشەڭىز؟
ا)امپەرمەتر س)ۆولتمەتر ە)ۆاتتمەتر
ب)وممەتر د)رەوستات
13. توك كۇشىن ولشەيتىن قۇرالدى كورسەتىڭىز؟
ا)امپەرمەتر س)ۆولتمەتر ە)ۆاتتمەتر
ب)وممەتر د)رەوستات
14. گرافيك بويىنشا وتكىزگىشتىڭ كەدەرگىسىنىڭ ءمانىن تابىڭىز.
ا) R=0 س)R=10 وم ە)R=1000 وم
ب) R=1وم د)R=100 وم
وسى تۇجىرىم نەگىزىندە جاسالىنعان جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيانىڭ ارناۋلى تالاپتارى بويىنشا مەكتەپتە وتكىزىلگەن ساباققا قاتىستى دەڭگەيلىك تاپسىرمالارعا ارنالعان ارنايى كىتاپشا شىعارىلدى. وندا ءتورت دەڭگەي بويىنشا تاپسىرمالار دايىندالعان. كىتاپشانىڭ العاشقى بەتىندە وم زاڭىنا بايلانىستى نەگىزگى تۇجىرىمدامالار مەن انىقتامالار بەرىلىپ، فورمۋلالارى مەن سىزبا-نۇسقا كورسەتىلگەن. ياعني، دەڭگەيلىك تاپسىرمالاردى ورىنداۋ كەزىندە وقۋشىنىڭ وسى شاعىن سىلتەمەگە سۇيەنۋىنە بولادى.
ال دەڭگەيلىك تاپسىرمالاردىڭ ءوزى دامىمالى تۇردە بولادى. بارلىق وقۋشى ءوز قىزمەتىن ەڭ تومەنگى دەڭگەيدەگى تاپسىرمالاردى ورىنداۋدان باستايدى دا، ولاردى مىندەتتى تۇردە تولىق ورىنداپ بولعاننان كەيىن، كەلەسى دەڭگەيگە كوشىپ وتىرادى. بۇل وقۋشىلار اراسىندا جارىسۋ جاعدايىن تۋعىزادى جانە ءار وقۋشىنىڭ مەملەكەتتىك ستاندارت دەڭگەيىنە ءبىلىم الۋىنا كەپىلدىك بەرەدى، سونىمەن قاتار، ءار وقۋشىنىڭ ءوز قابىلەتىنە، قىزمەتىنە سايكەس جوعارى دەڭگەيگە كوتەرىلۋىنە تولىق جاعداي جاسايدى. تاقىرىپ بويىنشا جاساقتالعان دەڭگەيلىك تاپسىرمالار جۇيەسى، دامىتا وقىتۋ يدەياسىن جۇزەگە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
قورىتا كەلگەندە جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى فيزيكا ساباعىندا وتىلگەن تاقىرىپتارعا سايكەستەندىرە، ساباقتاستىرا وتىرىپ، جاقسى ناتيجەلەرگە جەتتىم.
قىزىلوردا اگرارلىق تەحنيكالىق كوللەدجىنىڭ
فيزيكا ءپانىنىڭ وقىتۋشىسى
بۋرامبايەۆا اينۋر شامشادين قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تىزبەك بولىگى ءۇشىن وم زاڭى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك ماقساتى: وم زاڭىن قورىتىپ شىعارۋ. تىزبەك بولىگىندەگى توك كۇشى ول بولىكتىڭ كەدەرگىسىنە تاۋەلدى بولاتىنىن تاجىريبە جۇزىندە تاعايىنداۋ.
دامىتۋشىلىق ماقساتى: كۇندەلىكتى ومىرمەن بايلانىستىرا وتىرىپ، مىسالدار قۇراستىرىپ، ەسەپتەر شىعارىپ، دامىتۋ.
تاربيەلىك ماقساتى: ەڭبەككە باۋلۋ، عىلىمعا قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ءوز بەتىمەن ىزدەنۋگە داعدىلاندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: بەكىتۋ ساباعى.
ساباقتىڭ وقىتۋ ادىستەرى: شىعارماشىلىقپەن زەرتتەۋ، وقىتۋ تەحنولوگيالارىنىڭ تۇرلەرى، تەز ويلانۋعا ۇيرەتۋ، كەلەلى ماسەلەلەر قويا بىلۋگە ۇيرەتۋ ادىستەرى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: باعا رەيتينگىسى، باعا مونيتورينگى، وقۋشىعا ۇلەستىرىلەتىن دەڭگەيلىك تاپسىرمالار، جالاۋشا.
ساباق جوسپارى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) شاپشاڭدىق گيمناستيكاسى.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ا) لوگيكالىق ەسەپتەر
ب) تاقتامەن جۇمىس
ۆ) دەڭگەيلىك تاپسىرمالاردى ورىنداۋ
III. قورىتىندىلاۋ، باعالاۋ.
V. ۇيگە تاپسىرما.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
1. وقۋشىلاردى تۇگەلدەپ، نازارلارىن ساباققا اۋدارۋ.
2. شاپشاڭدىق گيمناستيكاسى.
4 امالعا اۋىزشا ەسەپتەۋگە ەسەپتەر بەرىلەدى، ءدال بولماسا دا 2-3 سانعا قاتەلەسكەن جاۋاپ تا دۇرىس سانالادى.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
1. ەلەكتر توگى دەگەنىمىز نە؟
2. توك كۇشى دەگەنىمىز نە؟
3. كەرنەۋ دەگەنىمىز نە؟
4. كەدەرگىنىڭ فيزيكالىق ماعىناسىن ايت.
دەڭگەيلىك تاپسىرمالار.
I. دەڭگەي.
1. قالتا فونارى قىل سىمىنىڭ كەدەرگىسى 15 وم بولسا جانە ول كەرنەۋى 4، 5 ۆ باتارەياعا قوسىلسا، وندا وسى قالتا فونارىنىڭ ەلەكتر شامىنان وتەتىن توك كۇشى نەگە تەڭ بولار ەدى؟
2. كەرنەۋى 120 ۆ، توك كۇشى 0، 5 ا ەلەكتر شامىنىڭ كەدەرگىسىن انىقتاڭدار.
3. كەدەرگىسى 0، 25 وم وتكىزگىشكە ونداعى توكتىڭ كۇشى 30 ا بولۋ ءۇشىن قانداي كەرنەۋ ءتۇسىرۋ كەرەك؟
II. دەڭگەي
1. كولدەنەڭ قيماسىنىڭ اۋدانى 0، 1مم نيكەل سىمىنان جاسالعان ەلەكتر قىزدىرعىشتىڭ سپيرالىندەگى كەرنەۋ 220ۆ بولعاندا توق كۇشى 4ا. سىمنىڭ ۇزىندىعى قانداي؟
2. ۇزىندىعى 150سم جانە كولدەنەڭ قيماسىنىڭ اۋدانى 0، 025مم بولاتىن توك كۇشى 250ما تەمىر وتكىزگىش ۇشتارىنداعى كەرنەۋدى انىقتاڭدار.
III. دەڭگەي.
1. ۇزىندىعى 2 كم جانە كەدەرگىسى 8، 5 وم مىس سىمنىڭ ماسساسى قانداي؟
IV- دەڭگەي.
1. قولدا ءبىر تەكتى ەكى وتكىزگىش بار، ءبىرى ەكىنشىسىنەن 8 ەسە ۇزىن، ال ەكىنشىسىنىڭ كولدەنەڭ قيماسىنىڭ اۋدانى بىرىنشىسىنەن ەكى ەسە ۇلكەن. وسى وتكىزگىشتەردىڭ قايسىسىنىڭ كەدەرگىسى. ۇلكەن جانە نەشە ەسە ۇلكەن.
قورىتىندىلاۋ.
IV. وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ.
V. ۇيگە تاپسىرما.
قورىتىندى بولىمىندە تەست تاپسىرمالارىن الامىن.
تەست №1.
1. كەدەرگىسى 20 وم، توك كۇشى 5 ا قىل سىمدى 100 سەكۋندتا قانشا جىلۋ مولشەرى بولىنەدى؟
ا) 50000دج ب)2500دج س) 2000دج
د) 500دج ە) 200دج
2. كەدەرگىسى 200 وم بولاتىن رەزيستوردىڭ پاسپورت بويىنشا بولىنەتىن قۋاتى 0، 5 ۆت. رەزيستورعا بەرىلەتىن ماكسيمال كەرنەۋ قانداي؟
ا) 100 ۆ ب) 20 ۆ س) 10ۆ د)5 ۆ ە) 40 ۆ
3. وتكىزگىشتىڭ ۇشتارىنداعى كەرنەۋ 6ۆ، كەدەرگىسى 2 وم. توك كۇشى نەگە تەڭ؟
ا) 12 ا. ب) 6 ا س) 3 ا د) ە) 10 ا
4. وتكىزگىشتەردى تىزبەكتەي قوسقاندا، بارلىق وتكىزگىشتەردە قاي شاما بىردەي بولادى؟
ا) توك كۇشى ب) كەرنەۋ س)U * I كوبەيتىندىسى د) انىقتامايدى
ە) قاتىناسى
5. توك قۋاتى قانداي ولشەم بىرلىكپەن ولشەنەدى؟
ا) ۆولت (ۆ) ب) امپەر (ا) س)ۆاتت (ۆت) د) دجوۋل (دج) ە) وم
6. توك كۇشىنىڭ جۇمىسىنىڭ فورمۋلاسىن كورسەتىڭىز؟
ا) ب) c) كوبەيتىندىسى د) e)
7. ەلەكتر توگى دەگەنىمىز نە؟
ا) ەلەكتر زاريادىنىڭ ءتارتىپسىز قوزعالىسى
ب) ەلەكتر زاريادتارىنىڭ رەتتەلگەن قوزعالىسى
س) بەيتاراپ بولشەكتەردىڭ تارتىپتەلگەن قوزعالىسى
د) بەيتاراپ بولشەكتەردىڭ رەتسىز قوزعالىسى
8. دجوۋل-لەنس زاڭىنىڭ فورمۋلاسىن كورسەتىڭىز؟
ا)Q=I2*R ب) c) د) e)
9. ەلەكتر لامپاسىنىڭ قىل سىمىنىڭ ۇشتارىنداعى كەرنەۋ 2ۆ، توك كۇشى 0، 5 ا. قىل سىمىنىڭ كەدەرگىسى قانداي؟
ا)0، 5ا ب)1 وم س)2 وم د)4 وم ە)1، 5وم
10. توك كۇشى دەگەنىمىز نە؟
ا) ب) c) د) e)
11. وتكىزگىشتەردى پاراللەل قوسقاندا قاي شاما بىردەي بولادى؟
ا) توك كۇشى س)كەدەرگى ە)انىقتالمايدى
ب) كەرنەۋ د)جۇمىس
12. كەرنەۋدى ولشەيتىن قۇرالدى ولشەڭىز؟
ا)امپەرمەتر س)ۆولتمەتر ە)ۆاتتمەتر
ب)وممەتر د)رەوستات
13. توك كۇشىن ولشەيتىن قۇرالدى كورسەتىڭىز؟
ا)امپەرمەتر س)ۆولتمەتر ە)ۆاتتمەتر
ب)وممەتر د)رەوستات
14. گرافيك بويىنشا وتكىزگىشتىڭ كەدەرگىسىنىڭ ءمانىن تابىڭىز.
ا) R=0 س)R=10 وم ە)R=1000 وم
ب) R=1وم د)R=100 وم
وسى تۇجىرىم نەگىزىندە جاسالىنعان جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيانىڭ ارناۋلى تالاپتارى بويىنشا مەكتەپتە وتكىزىلگەن ساباققا قاتىستى دەڭگەيلىك تاپسىرمالارعا ارنالعان ارنايى كىتاپشا شىعارىلدى. وندا ءتورت دەڭگەي بويىنشا تاپسىرمالار دايىندالعان. كىتاپشانىڭ العاشقى بەتىندە وم زاڭىنا بايلانىستى نەگىزگى تۇجىرىمدامالار مەن انىقتامالار بەرىلىپ، فورمۋلالارى مەن سىزبا-نۇسقا كورسەتىلگەن. ياعني، دەڭگەيلىك تاپسىرمالاردى ورىنداۋ كەزىندە وقۋشىنىڭ وسى شاعىن سىلتەمەگە سۇيەنۋىنە بولادى.
ال دەڭگەيلىك تاپسىرمالاردىڭ ءوزى دامىمالى تۇردە بولادى. بارلىق وقۋشى ءوز قىزمەتىن ەڭ تومەنگى دەڭگەيدەگى تاپسىرمالاردى ورىنداۋدان باستايدى دا، ولاردى مىندەتتى تۇردە تولىق ورىنداپ بولعاننان كەيىن، كەلەسى دەڭگەيگە كوشىپ وتىرادى. بۇل وقۋشىلار اراسىندا جارىسۋ جاعدايىن تۋعىزادى جانە ءار وقۋشىنىڭ مەملەكەتتىك ستاندارت دەڭگەيىنە ءبىلىم الۋىنا كەپىلدىك بەرەدى، سونىمەن قاتار، ءار وقۋشىنىڭ ءوز قابىلەتىنە، قىزمەتىنە سايكەس جوعارى دەڭگەيگە كوتەرىلۋىنە تولىق جاعداي جاسايدى. تاقىرىپ بويىنشا جاساقتالعان دەڭگەيلىك تاپسىرمالار جۇيەسى، دامىتا وقىتۋ يدەياسىن جۇزەگە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
قورىتا كەلگەندە جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى فيزيكا ساباعىندا وتىلگەن تاقىرىپتارعا سايكەستەندىرە، ساباقتاستىرا وتىرىپ، جاقسى ناتيجەلەرگە جەتتىم.
You Might Also Like
-
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ سالاۋاتتى ءومىر سالتى جايلى بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋ، ادام دەنساۋلىعىنىڭ قىمباتتىلىعىن، ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن قاجەتتىلىگىن، باعالى بايلىق ەكەندىگىن ءتۇسىندىرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋعا، تازالى...
