Соңғы жаңарту

(Өзгертілген уақыты 2 күн бұрын)
Ана тілі туралы мақал мәтелдер жинағы 3 сынып

Ана тілі туралы бірнеше мақал-мәтелдер:

Тіліңді сүйсең – еліңді сүйгенсің. – Бұл мақал ана тіліне деген құрметтің елге деген құрметпен байланысты екенін білдіреді.

Тілсіз халық – тамырсыз ағаш. – Тілін жоғалтқан халықтың өздігінен дамып, өркен жаюы қиын екенін ескертеді.

Ана тілі – арың бұлттай, ана сүті балдай. – Бұл мақал ана тілінің адамға қаншалықты қымбат және жақын екенін айтады.

Тілі жоқтың тірлігі жоқ. – Тілінің маңыздылығын атап, оның қоғамдағы орнын баса көрсетеді.

Тіл – халықтың жаны. – Бұл мақал халықтың рухани байлығы мен күш-қуатының тілде екенін көрсетеді.

Тіліңді білмесең, тегіңді білмейсің. – Тіл арқылы ғана өз тарихыңыз бен мәдениетіңізді толық түсіне алатыныңызды білдіреді.

Тілі бардың – ілі бар. – Бұл мақал тілдің адамның өмірдегі маңызды рөлін баса көрсетеді.

Анам берген туған тілім,
Атам берген құрал тілім.

 

Ана сүті бой өсіреді,
Ана тілі ой өсіреді.

 

Ана тілің алпыс тілге татиды.

 

Әрбір халық өзінің ана тілінде ғана бақытты.

 

Ана тілі – бәріміздің анамыз,
Өйткені ол – ұлтымыздың анасы
Тіл өнері туралы
Тіл тас жарады,
Тас жармаса, бас жарады.

Шебердің қолы — ортақ,
Шешеннің тілі ортақ.

Тіл — буынсыз,
Ой - түпсіз.

Сүйреңдеген қызыл тіл
Сүйгеніңненайырар;
Иә жаубетін қайырар.

Алажағым кетсе де,
Айташағым кетпесін.

Ат жүйрігі айырады,
Тіл жүйрігі қайырады.

Мақтаған жеткізер,
Шаққан өлтірер.

Сүңгініңжарасыбітер,
Тілжарасы бітпес.

Басқа пәле тілден.

Тіл — тиексіз.

Тіл ерді қабырға салады,
Нарды қазанға салады.

Бас кеспек болса да,
Тіл кеспек жоқ.

Қызыл тіл жанның мияты,
Абырой ердің қуаты.

Ашуың келсе — қолың тарт,
Айтпас жерде — тілің тарт.

Тіл жүйрік емес,
Шын жүйрік.

Піл көтермегенді
Тіл көтереді.

Адам көңілінен азады,
Тілінен жазады.

Жер астында жатқанды,
Қазбай, қарап тіл табар.

Қойын-қойын сырыңды
Түбінде келіп шын табар.

Аш құлақтан —
Тыныш құлақ.

Сөз тапқанға қолқа жоқ.

Жақсы байқап сөйлер,
Жаман шайқап сөйлер.

Жыланның тілі айыр,
Жылан мінезді адамның сөзі айыр.

Аңдамай сөйлеген
Ауырмайөледі.

Аяғы жаман төрді былғар,
Аузы жаман елді былғар.

Көп сөйлеген —
Көптен айрылар.

Көп сөз — күміс,
Аз сөз — алтын.

Суды ішім тоқтатар,
Сөзді шын тоқтатар.

Ақпа құлаққа айтқан сөз
Ағып кетеді.
Құйма құлаққа айтқан сөзді
Құйып алады.

Өтірікшінің шын сөзі зая.

Қатты айтсаң,
Қарындасыңажақпайсың.
Ақырынайтсаң,
Ақың кетеді.

Біреудің сөзі әдемі,
Біреудің көзі әдемі.

«Көрдім» деген көп сөз,
«Көрмедім» деген бір сөз.

Шешеннің сөзі — мерген,
Шебердің көзі — мерген.

Ине көзінен сынады,
Шешен сөзінен сынады.

Қаһарлы сөз — қамал бұзар.

Олақтың сөзі —
Орынсыз жамау тәрізді.

Орынды айтылған сөз —
Орнына қағылған шеге сияқты.

Ойнапсөйлесең де,
Ойлап сөйле.

Сөз сүйектен өтеді,
Таяқ еттен өтеді.

Мір тәуекел бұзады,
Мың қайғының қаласын;
Бір жылы сөз бітірер
Мың көңілдің жарасын.

Адам сөзінен жазады,
Сиыр мүйізінен жазады.

Көз жеткізер,
Көз жеткізбегенді
Сөз жеткізер.

Аталы сөзге,
Арсыз жауап қайырар.
Ақ пен қараны
Шындық айырар.

Шал,
Шалдың сөзі — бал.

Ұлы сөзде — ұят жоқ.

Сөз шындықты табар.

Көп сөйлеген
Иә жолдасынан,
Иә құрдасынан айрылады.

Жақсы сөз — жарым ырыс.

Жаным десе — жан семіреді.

Ауыз дарбаза,
Сөз самал,
Құдай ұрғанға не амал?!

Жүйелі сөз —
Жүйесін табар;
Жүйесіз сөз —
Иесін табар.

Сөз жүйесін тапса —
Малиесінтабар.

Жүзден біреу — шешен,
Мыңнан біреу — көсем.

Бұралқы сөз — күлуге жақсы,
Бұралқы жылқы — мінуге жақсы.

Айтпаса жүректен кетеді,
Тартпаса білектен кетеді.

Құр судан май шықпайды,
Құр сөзден мән шықпайды.

Сөзің тәтті болсын,
Ашуың қатты болсын.

Еттен өткен таяқтан,
Сүйектен өткен сөз жаман.

Сөз қуған — пәлеге жолығар,
Шаруа қуған — қазынаға жолығар.

Өзі — шынашақтай,
Сөзі — келсаптай.

Сөздің басы — бір пышақ,
Аяғы — бір құшақ.

Сөйлемесе қайдан туады?
Сөз сөзден туады.

Айтсаң сөзіңе жет,
Мінгес те, үйіңе жет.

Ауруда — шаншу жаман,
Сөзде — қаңқу жаман.

Құрғақ сөз бас ауыртар,
Құрғақ қасық ауыз жыртар.

Көз көргенше,
Ауыз батыр, сөйлеп қал.

Сөз бергенге ерме,
Бөз бергенге ер
Сөз — бейнет болар,
Боз — көйлек болар.

Сөзіңді айт ұққанға
Айтып айтпай не керек,
Құлағына мақта тыққанға.

Көп сөйлесең — тақылдақ дер,
Аз сөйлесең — ақымақ дер.

Көптің аузы — зеңбірек.

Кесірлі ауыздан
Кесапатты сөз шығар.

Тұз астың дәмін келтірсе,
Мақал сөздің мәнін келтіреді.

Ауызында әзілі жоқтың
Қолында қол шоқпары бар.

Анам берген туған тілім, Атам берген құрал тілім.

Ана сүті бой өсіреді, Ана тілі ой өсіреді.

Ана тілің алпыс тілге татиды.

Тілін білмейтіндер емес, тілін білгісі келмейтіндер - мәңгүрт.

Адам көңілден азады, тілден жазады.

Адамға келген он пәленің тоғызы – тілден.

Адам көңілінен азады, Тілінен жазады.

Айтпас жерде тілің тарт.

Ана тілі – бәріміздің анамыз, Өйткені ол – ұлтымыздың анасы.

Ана тілің алпыс тілге татиды.

Ақынның тілі қылыштан өткір.

Ат жүйрігі айырады, тіл жүйрігі қайырады.

Атағыңды өсіретін де, өшіретін де – тіл.

Аузы құлып сандықты тіс ашпаса, тіл ашады.

Ашынған тілді болар, Ашыққан ұры болар.

Ауызда жиек жоқ, Тілде тиек жоқ.

Әдеп басы – тіл.

Әрбір халық өзінің ана тілінде ғана бақытты.

Бас кеспек бар, тіл кеспек жоқ.

Бал тамған тілден у да тамар.

Балаға өз тіліңмен сөйлеме, өз тілімен сөйле.

Басқа пәле – тілден.

Жаман көлдің суы ащы, жаман қатынның тілі ащы.

Жалтақтамай өзге тілді ұлысқа, Ең алдымен өз тіліңді дұрыста.

Көнектей басыңа шүмектей тілің жау.

Қазақтың ақылы – көзінде, Қасиеті сөзінде.

Қотыр қолдан, пәле тілден жұғады.

Кісі қызыл тілден өледі, Түлкі қызыл жүннен өледі.

Қылыш жарасы бітер, Тіл жарасы бітпес.

Қызыл тіл – жанның мияты, Абырой – ердің қуаты.

Мал басынан байланады, Адам тілінен байланады.

Малға кедей – жарлы, Тілге кедей – сорлы.

Ішімдегінің бәрі тілімде, Тілімдегінің бәрі түрімде.
 
Тілін білмейтіндер емес, тілін білгісі келмейтіндер - мәңгүрт.

Тіл мәртебесі - ел мәртебесі.

Тіл - достықтың алтын көпірі.

Тіл - ұлттың сүйенетін тамыры, сыйынатын тәңірі.

Халық үшін өзге тілде сөйлеу қауіпті емес, өзге тілде ойлау қауіпті.

 

 

 

Тілі өлген ел - тірі өлген ел.

Тіл - өлшеусіз қазына, өрісі кең әлем. Тілден тілдің кеңдігі болмағанымен, кемдігі жоқ.

Өз тілің - бірлік үшін, Өзге тілің - тірлік үшін.

Тіл сүйексіз болса да, сүйектен өтеді.

Тіл қоса алар жер мен көктің арасын, тіл айырар анасының баласын.

Тіл ақылдың - өлшемі.

 

 

 

Ішімдегінің бәрі тілімде, тілімдегінің бәрі түрімде.

Жақсы тауып айтар, жаман қауып айтар.

Ашынған тілді болар, ашыққан ұры болар.

Көнектей басыңа шүмектей тілің жау.

Тіл жүйрік емес, ой жүйрік.

Аузы құлып сандықты тіс ашпаса, тіл ашады.

Сөз қадірін білмеген - өз қадірін білмейді.

Ми ойлағанды тіл тындырады.
 

 

Құлаққа кірген суық сөз, көңіліңе барып мұз болар.

Туған ел – тұғырың,
Туған тіл – қыдырың.

Қазақтың ақылы – көзінде,
Қасиеті сөзінде.

Тіл — буынсыз,
Ой - түпсіз.

Тілі өлген ел – тірі өлген ел.

Еттен өткен таяқтан,
Сүйектен өткен сөз жаман.

Ішімдегінің бәрі тілімде,
Тілімдегінің бәрі түрімде.

 


Құр судан май шықпайды,
Құр сөзден мән шықпайды.

Аталы сөзге арсыз ғана жауап қайырады.

Аңдамай сөйлеген ауырмай өледі.

Орақты ора білмесең,
Қолыңды кесерсің.
Сөзіңді сөйлей білмесең,
Жолыңды кесерсің.

Ажал келмей жан шықпас,
Қысыр сөзден мән шықпас.

Тілі бардың тіріде ақысы кетпейді.
 

 

Жүйелі сөз —
Жүйесін табар;
Жүйесіз сөз —
Иесін табар.

Жақсының сөзі
Өлшеп, пішкендей,
Жаманның сөзі
Түйеден түскендей.

Тілден тілдің кеңдігі болғанымен, кемдігі жоқ.

Тіл – қылыштан да өткір.

Сөз бергенге ерме,
Бөз бергенге ер.
Сөз — бейнет болар,
Бөз — көйлек болар.

Ине көзінен сынады,
Шешен сөзінен сынады.

Жатып сөйлеген жігітке жараспайды.

Сөйлей білмеген кісіден
Үре білген ит артық.

Тілі алмасқа сөз айтсаң,
Адам таппас жауап айтар.

Аяғы жаман төрді былғар,
Аузы жаман елді былғар.

Тәрбие тілден басталады.

Басқа пәле тілден.

Бал тамған тілден у да тамар.

Малға кедей – жарлы,
Тілге кедей – сорлы.

Әңгіме бұзау емізер,
Бұзау таяқ жегізер.

Бас кеспек болса да,
Тіл кеспек жоқ.

Аузы құлып сандықты, тіс ашпаса тіл ашар.

Шешеннің тілі – шебердің бізі.

Ашынған тілді болар,
Ашыққан ұры болар.

Ашуың келсе — қолың тарт,
Айтпас жерде — тілің тарт.

Жақсы байқап сөйлер,
Жаман шайқап сөйлер.

Алажағым кетсе де,
Айташағым кетпесін.

Әділ сөздің зілі жоқ,
Көп көзінен өткен істің міні жоқ.

Біреу қасып айтады,
Біреу басып айтады,
Біреу жаны ашып айтады.

Найзалассаң, найзалас,
Тіл найзаңмен түйреме.
Тіл найзаңа түйреп ап,
Олай - бұлай сүйреме.

Өлеңді қосылып айтқан жақсы,
Сөзді тосып айтқан жақсы.

Сөз – көмек, тіл – құрал.

Тәрбие тілден басталады.

Тілін білмейтіндер емес, тілін білгісі келмейтіндер – мәңгүрт.

Тіземнен сүріндірсе сүріндірсін,
Тілімнен сүріндірмесін.
 

ана тілі туралы мақал мәтелдер 3 сынып

ана тілі макал мател, ана тілі туралы мақалдар

қазақ тілі туралы мақал мәтел

You Might Also Like

Жаңалықтар

Жарнама