InfoHub Logo

Ақпараттық технология адам өміріне қалай әсер етеді? Біз оларды қаншалықты жиі қолданамыз? Адамдарда заманауи технологияның олардың жеке басының дамуына қандай әсері бар екендігі туралы түсінік бар ма? Осы және жанама мәселелердің барлығын алдағы уақытта қарастырамыз. Ал енді ақпараттық технологиялар дегеніміз не екенін анықтаған жөн.

Сонымен, ақпараттық технологиялар (IT) - ақпаратты жинау, сақтау, өңдеу және тарату үшін қолданылатын әдістер мен құралдардың жиынтығы. Қазіргі уақытта адамдардың өмірі IT-технологияларға көбірек тәуелді болып барады. Күн сайын біз міндетті түрде әртүрлі әлеуметтік желілерге кіреміз, жаңалықтарды тексереміз, достарымызбен сөйлесеміз және осының барлығы заманауи IT-технологиялардың ең жарқын өкілдері - телефон. Кейінірек біз компьютерлермен жиі жұмыс жасаймыз. Олардың арқасында біз әртүрлі әрекеттерді орындай аламыз: біз Microsoft Word мәтіндік редакторында мәтінмен жұмыс істейміз, Microsoft Excel бағдарламасында әртүрлі теңдеулерді шешеміз және диаграммалар жасаймыз, Adobe Photoshop бағдарламасында фотосуреттермен кәсіби түрде жұмыс істейміз, Sony Vegas Pro бағдарламасында тамаша бейне жұмыс жасаймыз және т.б. Адамдар үшін бұл бағдарламалардың көпшілігі негізгі табыс көзіне айналуда және қазіргі уақытта өте танымал. Adobe Photoshop-та негізінен кәсіби фотографтар жұмыс істейді және олар өздерінің фотосуреттерін өңдейді, содан кейін олар белгілі бір журналдың мұқабасына түсе алады немесе кейбір фотографтар оларға табыс әкелетін көрмелер ұйымдастырады. Осылайша, бір ғана бағдарламаның, таланттың және жігердің арқасында адамдар танымал болып, қаржылық қиындықтарсыз бақытты өмір сүре алады. Немесе, мысалы, көрнекі әсерлер бойынша маманды алайық. Монитордағы бұл адамдар қарапайым бейнені көргенде адамдарды таң қалдыратын және қуанта алатын өнер туындысына айналдыра алады. Бұл біз фильмді көргенде сезінетін эмоциялар. Бұл мамандар мұндай шеберлік үшін марапатталатыны сөзсіз, өйткені көптеген киносыйлықтарда ең жақсы көрнекі әсерлер категориясы бар. Осылайша олар нәпақа тауып жүретіні белгілі.

Ойлап көріңізші, жоғарыда адамдар компьютерлер мен компьютерлік бағдарламалар арқылы күн көретін екі мысал бар. Кейде бұл шынымен таң қалдырады. Бірақ бұл адамдар өздерінің бүкіл өмірі ақпараттық технологиямен байланысты деп ойлай ма? Егер IT-технологиялар жойылып кетсе, олардың тағдыры не болады деп ойлайсыз ба? Бұл, әрине, болмайды, бірақ бәрібір, егер біз болжап қарайтын болсақ, көп жағдайда адамдарға қайта оқуға тура келеді. Біреудің қолынан келеді, бірақ біреу ештеңесіз қалады. Көптеген жағдайларда адамдар заманауи технологияның оларға қалай әсер ететінін түсінбейді. Қарапайым жасөспірім телефонды пайдалана отырып, көрші бөлмеде де, материктің арғы жағында да бола алатын достарымен сөйлеседі, ана және шет тілдерінде әртүрлі кітаптар оқиды, әлем жаңалықтарымен танысады, біледі. Осының бәрі заманауи жасөспірім болуға көмектеседі. Егер олардан телефонды тартып алса не болады деп ойлайсыз? Кейбіреулері оны жеңе алады, ал басқалары, өз кезегінде, депрессияға түсуі мүмкін, одан шығу өте қиын болады, өйткені жасөспірімдерде адамның психикасы өте әлсіз екенін ұмытпау керек. Шындығында, ақпараттық технологиялар болашақта ересек болатын жасөспірімдерге қалай әсер ететінін айту өте қиын. Біз қарама-қайшы пікірлерге тап болуымыз мүмкін, бірақ айтылған әрбір пікірдің өмір сүруге құқығы бар екенін есте ұстаған жөн. Жоғарыдағы екі мысалдан біз екі пікірді көре аламыз. Олар бір-біріне өте ұқсас, бірақ бәрібір әртүрлі. Бірінде біз заманауи технологиялардың оң және теріс әсер етуі мүмкін екендігі туралы ескертуді көреміз. Өкінішке орай, бұл шынымен де солай. Қазір кішкентай балалардың қолында телефон, планшет, ал кейбіреулері компьютер үстелінен шықпай, ойын ойнап жүргенін жиі байқаймыз. Бұл белгілі бір мағынада баланың психикасына өте жағымсыз әсер етеді. Олардың интернетке тәуелділігі күшейеді. Әрине, балаларға телефон, планшет, компьютер беруге болады, бірақ сонымен бірге олардың қандай ойындар ойнайтынын, қандай бейнелерді көретінін және жалпы немен айналысатынын бақылап отыру керек. Балаға айналасындағы әлем туралы білуге көмектесетін бейнелер оның психикасына ешқандай зиян тигізбейді, бірақ интернетте еркін, қол жетімді, өте қатал ойын болуы мүмкін. Шын мәнінде, біз бұл тәуелділікті тек балалардан ғана емес, сонымен қатар ересектерден де байқай аламыз. Жасөспірімдер мен ересектердің көпшілігі өз өмірін әлеуметтік желілерсіз елестете алмайды.

Көптеген адамдар IT технологиясын қажетінше пайдаланбайды. Мұның бәрі, шын мәнінде, өте өкінішті. Керісінше, заманауи ақпараттық технологиялардың көмегімен қандай тамаша дүниелер жасауға болатынына мән берсек, өміріміз жақсы жаққа өзгереді.

Абылай хан атындағы Қазақ Халықаралық Қатынастар және Әлем Тілдері Университетінің Журналистика мамандығының 1 курс студенті Венера Жармағамбетова

---