InfoHub Logo

Есмуратова Аруна Асылбековна
«Нұр-Сұлтан Халықаралық университетінің Педагогикалық колледжі» информатика пәні оқытушысы
Нұр-Сұлтан қаласы
 
Жалпы мағынада, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар (АКТ) - бұл ақпаратпен заңды түрде тиімді және тиімді жұмыс жасау үшін ақпараттық процестерді жүзеге асыру үшін компьютерлік технологиялар мен телекоммуникация құралдарын пайдалану. Қазіргі заман оқуға деген сұраныстың жоғарылауын арттырады. Ақпарат көлемі өсуде, көбінесе оны таратудың, сақтаудың және өңдеудің әдеттегі әдістері тиімсіз болады. Ақпараттық технологияны пайдалану компьютердің оқу құралы ретіндегі зор әлеуетін ашады. Ақпараттық қоғамның (IO) құрылуы мен дамуы білім беруде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) кеңінен қолдануды көздейді, бұны бірқатар факторлар анықтайды. «Біріншіден, білім беруде АКТ енгізу адамзаттың жинақталған технологиялық және әлеуметтік тәжірибесінің ұрпақтан-ұрпаққа ғана емес, сонымен бірге бір адамнан екінші адамға ауысуын едәуір жылдамдатады. Екіншіден, оқыту мен білім беру сапасын жақсартатын қазіргі заманғы АКТ адамға қоршаған ортаға және болып жатқан әлеуметтік өзгерістерге сәтті және тез бейімделуге мүмкіндік береді. Бұл әр адамға қажетті білімді бүгін және болашақ постиндустриалды қоғамнан алуға мүмкіндік береді. Үшіншіден, білім беруде осы технологияларды белсенді және тиімді қолдану қазіргі индустриалды қоғамның талаптарын ескере отырып, білім беру ұйымдарының және дәстүрлі білім беру жүйесін реформалау процестерінің талаптарына жауап беретін білім беру жүйесін құрудың маңызды факторы болып табылады ».

Қоғамның ақпараттандырылуы білім беруге қойылатын талаптарды да өзгертеді. Білім беру саласының қызметкерлерінің міндеті ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалана отырып, баланың рухани мүмкіндігін дамыту, білім беру, тәрбиелеу, олардың өзіндік жұмыс жасау қабілетінің дамуына мүмкіншілік жасау. Сонымен бірге ақпараттық-коммуникациялық технологиялар білім беру саласының қызметкерлерінің шығармашылық ізденіс қабілетін дамытуға, жаңа педагогикалық технологияларды жете меңгеруге, мамандық шеберлігін қалыптастыруға ықпалын тигізеді. [1, 15]

Оқу үрдісінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) пайдалану қазіргі мектептегі білім берудің өзекті мәселесі болып табылады. Бүгінгі таңда кез-келген мектептегі пән мұғалімі АКТ-ны қолдана отырып, сабақты дайындап, өткізе алуы керек. Білім беруде заманауи технологияларды қолдану оқушылардың жеке басының қалыптасуына қолайлы жағдай жасайды және қазіргі қоғамның қажеттіліктеріне жауап береді. Ақпараттық мәдениетке кіріспе - бұл компьютерлік сауаттылықты игеру ғана емес, сонымен бірге этикалық, эстетикалық және зияткерлік сезімталдықты игеру.

Оқу процесін ақпараттандыру - қазіргі білім берудің маңызды міндеттерінің бірі. Бұл білім беру ұйымдарының жоғары технологиялық базасын дамыту, мұғалімдерді қайта даярлау және оларды жаңа оқыту жүйелеріне бейімдеумен байланысты. Жаңа оқыту құралы және танымның қуатты құралы болып табылатын қазіргі заманғы компьютерлік технологияны қолдану оқыту әдістері мен ұйымдастырушылық формаларын жетілдіруді және сапалы жетілдіруді талап етеді.

Компьютердің мүмкіндіктерін психологиялық және дидактикалық тұрғыда талдап, керек кезінде педагогикалық талаптарға сай қолдану, ішкі тиімділігіне көңіл бөлу мұғалімнің шеберлігі болып табылады. Компьютердің графикалық мүмкіндігі жаңа сабақты бояулы суреттермен, тірек сызбалармен, кестелермен меңгертуге жол ашады. Компьютерді мұғалім әртүрлі мағлұматтар, қосымша ақпараттар беру үшін көрнекі құрал ретінде пайдалана алады. Сонымен қатар ақпараттық-коммуникациялық технологиялар – мұғалімнің өз жұмыстарының әдістері мен ұйымдастыру түрлерін түбегейлі өзгертуге, оқушылардың жеке қабілеттілігін дамытуға, оқудағы пәнаралық байланысты күшейтуге, оқу процесін ұйымдастыруды үнемі жаңартып отыруға мүмкіндік береді. Курстың теориялық бөлігі ақпараттық процестерден ақпараттық технологияларға өту жағдайларын ашуға негізделген. Курстың практикалық бөлігі студенттердің ақпараттық технологиялар құралдарын тек информатика сабақтарында қолдану дағдыларын игеруге ғана емес, сонымен қатар басқа оқу пәндерін дамытудың тиімділігі мен пәнаралық байланысты қалыптастыруға бағытталған. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың негізгі ерекшелігі мұғалімдер мен оқушыларға өз бетімен және бірлесіп шығармашылық жұмыс істеуге мүмкіншілік туғызады. Қазіргі уақытта медиа-технологиялардың адамдарға әсері артып келеді. Жаңа ақпараттың, жарнаманың, теледидардағы компьютерлік технологиялардың, ойын консольдерінің, электронды ойыншықтар мен компьютерлердің күшті ағымы баланы тәрбиелеуге және оның айналасындағы әлемді қабылдауға көп көңіл бөледі. Бұрын бала кез-келген тақырып бойынша ақпаратты оқулық, анықтамалық кітаптар, мұғалімдердің дәрістері және сабақ жазбалары сияқты каналдар арқылы ала алатын. Бірақ бүгінгі таңда, қазіргі шындықты ескере отырып, мұғалім оқу процесіне ақпарат берудің жаңа әдістерін енгізуі керек. Теледидардағы ойын-сауық бағдарламалары түрінде білім алуға арналған баланың миы сабақта ұсынылған ақпаратты бұқаралық ақпарат құралдарының көмегімен қабылдау әлдеқайда жеңілірек.   Әр мұғалім сияқты мен де өзімнің сабақтарымда ең жаңа ақпараттық компьютерлік технологияларды қолдануға қызығушылық танытамын, осы мақсатта әріптестерімнің тәжірибесін зерттеймін, пәнімді оқытуда үнемі жаңа тәсілдерді іздеймін, әрқашан шәкірттерімді баурап алуға тырысамын, әр жаңа сабаққа қызығушылығын арттырамын. қысқа мерзімде әр баланы үлкен көлемде ақпаратты игеруге, түрлендіруге және қолдануға үйрететін тақырыптар. Бала сабақта белсенді, қызығушылықпен және ынтамен жұмыс істейтін, өз еңбегінің жемісін көретін және оларды бағалай алатындай етіп оқу процесін ұйымдастыру өте маңызды. [3, 48]
Қазіргі мектептің негізгі міндеттері - әр оқушының қабілеттерін ашу, лайықты және патриот, жоғары технологиялық, бәсекеге қабілетті әлемде өмір сүруге дайын адам тәрбиелеу. Студенттерге адамзат жинаған барлық білімді игеру талабы қазіргі заманғы жалпы білім беретін мектепке ұзақ уақыт бұрын қойылмаған. Заманауи адам белгілі бір білімге ие болып қана қоймай, білуге, яғни білім беру саласындағы мәселелерді шешуге қабілетті болуы керек, атап айтқанда: танымдық іс-әрекеттің мақсаттарын анықтау, мақсатқа жетудің оңтайлы жолдарын табу, түрлі ақпарат көздерін пайдалану, қажетті ақпаратты іздеу және табу , нәтижелерді бағалайды, өз іс-әрекеттерін ұйымдастырады, басқа студенттермен ынтымақтастық жасайды. Оқу материалын меңгеру сапасы, ең алдымен, белгілі бір тақырыпты оқытудың басым әдісін таңдауға байланысты. Сын тұрғысынан ойлау технологиясымен танысқан соң ғана мен оны пайдалану сабақты жандандырып, қызықты етуге мүмкіндік береді деген қорытындыға келдім. Балалардың белсенділігі, назары, қабылдауы артады. Кез-келген әдіс кезінде балалардың материалды, қорытындыларды, қорытындыларды және оларды практикада тексеруді өз бетінше ұғынуын талап ететін танымдық сұрақтар пайда болатындай етіп, жұмысты құру қажет. Сын тұрғысынан ойлау бойынша сабақтың құрылымы ерекше. Қызығушылықты ояту үшін оқушыларды қызықтыруы қажет. Сабақтың бірінші кезеңі-шақыру, ынталандыру,өзектендіру. Белсенді қызметке деген қызығушылықты қалыптастыру. Бұл технология тұлғаның құрмет, өзін-өзі бекіту, қарым-қатынас, ойын және шығармашылыққа деген қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталғанын ұмытпайды. Бір тақырыпты оқу кезінде көптеген жағдайларда бірдей нәтиже беретін түрлі әдістер мен тәсілдерді қолдануға болады.

Информатика және ақпараттық технологиялар бойынша оқу мақсаттарын келесідей анықтауға болады:компьютерді және басқа АКТ құралдарын қолдана отырып, ақпараттың әртүрлі түрлерімен жұмыс жасау дағдыларын игеру, жеке ақпараттық іс-әрекеттерді ұйымдастыру және оның нәтижелерін жоспарлау;АКТ көмегімен танымдық қызығушылықтарын, зияткерлік және шығармашылық қабілеттерін дамыту;ақпаратты таратудың құқықтық және этикалық аспектілерін ескере отырып, ақпаратқа жауапкершілікпен қарауды қалыптастыру;күнделікті өмірде АКТ құралдарын қолдану дағдыларын дамыту. [2, 69]

Ақпараттық технологиялардың қарқынды дамуы білім беру процесінде қатты көрініс табады. Бүгінгі таңда білім беру ұйымдарында компьютерлік сыныптардың, мультимедиялық проекторлармен, электронды тақталармен және т. б. бар екендігіне ешкім таң қалмайды. Мұндай құрылғыларды дұрыс, толық қолдану жаттығу сапасын едәуір жақсарта алады.

Қазіргі кезде компьютер - бұл оқытудың қызықты, жылдам, қарапайым бола алатын және алған білімдерін тереңдетуге мүмкіндік беретін құрал. Информатика және АКТ базалық деңгейде оқудың басым бағыттары болып ақпараттық процестер мен ақпараттық технологиялар табылады.

Әр мұғалім сияқты мен де сабақтарымды тиімді өткізгім келеді. Компьютер білім беру қызметін басқарудың тәсілін айтарлықтай өзгертуге, студенттерді белгілі бір жағдайға батыруға, студенттерге белгілі бір көмек формасын сұрауға мүмкіндік береді, оқу материалдарын суреттермен, графиктермен және т. б.

Ақпараттандырылған қоғамның талабына сай мұғалім де, оқушы да жаңаша көзқарасты, терең ойлы болуы керек. Сондықтан заман талабына сай жас ұрпақты көкірегі ояу, ізденімпаз, өзіндік шығармашылық жұмыспен айналыса алатын дәрежеге жеткізуіміз керек.

Біз болашақ жастар жас мамандар цифрлық сауаттылықты дамыта отырып, информатика сабағында ақпараттық – коммуникациялық технологияларды пайдалана білуіміз қажет.
 
 Әдебиеттер тізімі:
1. Қойбағарова //Информатиканы оқыту әдістемесі, 1 бөлім, 90б.
2. Байжұманов М. Қ. , Жапсарбаева Л. Қ. //Информатика: оқу құралы, Астана, 2004, 232б.
3. Электронный учебник // Информатика. Учебное пособие для студентов //www. atu. kz/HTML/images/i. swf,.

---