InfoHub Logo

Burynǵy zamanda Ábdirahman degen patsha bolypty, onyń úsh balasy bolǵan eken. Úlkeniniń aty - Ahmet, ortanshysy – Sahmet, kenjesi – Jebireıil eken. Ábdirahman balalary erjetkenshe, eshqaısysyna qyz aıttyrmapty. Jıyrma úshke tolǵan úlken balasy Ahmet ákesine kelip: «Maǵan qyz aıttyratyn ýaqyt jetti emes pe, áke!» – depti. Ábdirahman patsha munysyn maqul kórip: «Balam, aıtqanyń bolsyn, áýeli úıge baryp, qolyńa júgen al, jylqyǵa baryp, qalaǵanyńdy usta, er-turmanyńdy saıla, qarý-jaraǵyńdy al, alty aılyq azyǵyńdy al da maǵan kel, barar jol, qylar isińdi keıin aıtamyn», – deıdi.

         Ahmet úıden júgen alyp, jylqydan qalaǵanyn ustap, er-turmanyn saılap, qarý-jaraǵyn asynyp, azyǵyn qanjyǵaǵa baılap, ákesine keldi.

         — Al, áke, men daıyn, ne aıtasyz? – dedi.

         — Saparyń alys ári qıyn, balam. Betiń – Shyǵys, eki patshalyqtan ótip, úshinshi patshalyqqa jetesiń, onda úlken bir jambyl bar. Jambyldyń ishi syńsyǵan qalyń ekpe aǵash, aǵashtyń ortasynda sheshek atqan gúl, gúldiń janynda eki tuma bar; bireýinde tiri sý, endi bireýinde óli sý aǵady. Sol jerge túnde tórt qus kelip shomylady. Qustyń bireýin ustap al, óli sýdan da, tiri sýdan da qumyrańa quıyp al, osylardy oryndap kelseń, tańdaǵan qyzyńdy aıttyramyn, úsh jyl, úsh aı kútemin. Bar, balam, jolyń bolsyn! – dep, Ábdirahman patsha sózin bitirdi. Ahmet ákesimen qoshtasyp, uzaq sapar shekti.

         — Ahmet ketkeli ýádeli úsh jyl, úsh aı ótti. Ahmet keletin ýaqyt bolyp edi, – dep, Ábdirahman patsha bir bıikke shyǵyp, dúrbi salyp, jan-jaǵyna qarap edi, eshkim kórinbedi. Úıge kelip, ortanshy balasy Sahmetti shaqyrtty.

         — Aldıar, áke, men keldim, ne jumysqa qosasyz? – dedi Sahmet.

         — Sahmet balam, Ahmet aǵań qyz izdep ketkeli úsh jyl, úsh aı ótti, ózi de joq, izi de joq. Aǵańdy izdeısiń, jol júresiń, daıyndal, – dep, Ahmetke aıtqan joldyń jaıyn buǵan da aıtty. — Balam, betiń – Shyǵys, úsh patshalyqtyń jerinen ótkennen keıin, úlken bir jambylǵa kez bolasyń, ishi tolǵan qalyń aǵash, aǵashtyń ortasynda sheshek atqan gúldiń janynan jarysa syldyrap aqqan eki móldir bulaq bar: bireýinde tiri sý, bireýinde óli sý aǵady. Sol jerge tórt qus kelip shomylady. Sol qustyń bireýin ustap alyp, qumyrańa tiri sýdan da, óli sýdan da quıyp al, osylardyń bárin aman-esen alyp kelseń, Ahmet aǵań ekeýińe súıgen qyzdaryńdy aıttyramyn, bar, balam, jolyń bolsyn! – dep, batasyn berip, qoshtasyp attandyrady.

         Ýádeli úsh jyl, úsh aı ótti. Sahmet te kelmedi. Belgili bir bıikke shyǵyp, Ábdirahman patsha dúrbi salyp qarap edi, Sahmet kórinbedi. Sodan soń patsha úıge kelip, ýázirlerine kenje balasy Jebireıildi shaqyrtty.

         — Aldıar, áke, men keldim, ne buıyrasyz? – dedi Jebireıil.

         — Ie, Jebireıil, eki birdeı aǵań qyz izdep ketkeli alty jyl, alty aı boldy, óli me, tiri me, habar joq, solardy izdetkeli otyrmyn. Balam, qolyńa júgen al, qalaǵan atyńa min, qarý-jaraǵyńdy asyn, azyǵyńdy saılap, qanjyǵańa baılap maǵan kel, qalǵanyn keıin aıtamyn. – dep, patsha sózip bitirdi.

         Jebireıil jylqyǵa barmaı, sheshesinen aqyl suraıdy. Sheshesi: «Sen jylqyǵa barma, qaıta ákeńe bar. «Nege keldiń?» dep surasa, Abdýl atamnyń kók tulparyn ber, ony bermeseń, barmaımyn», – dersiń. Jebireıil ákesine baryp aıtyp edi. Sonda Ábdirahman patsha balasyna qarap: «Qart batyrdyń tulpary edi, minseń min, biraq syryn baıqap kór», – deıdi.

         Tulpar turǵan qoraǵa jaqyndaı bergende, tulpar aýzyn ashyp Jebireıilge umtylady. Jebireıil dereý tulpardyń eki qulaǵynan túpteı ustap alyp, moınyn jerge qaraı tuqyrta burap edi, kók tulpar ıesine kúsh qylmaı, tura qaldy. Jebireıil atasynyń qarý-jaraǵyn asynyp, kók saýytyn kıip, kók tulparǵa minip sheshesine keldi. Balasyn kórgen soń: «Áı, Jebireıil, Abdýl atańa tartqan ekensiń, atańnyń jolyn bersin!» – dep, Zylıha kózine jas aldy. Jol júrgende tizginińdi erkin ustap, attyń basyn qoıa ber, joldy ózi biledi. Jolda úsh apań bar, úsheýine de soǵarsyń, olar seni kútip alady, qoldan kelgen jaqsylyǵyn senen aıamas, balam, endi ákeńe bar, jónin aıtar». Jebireıil  sheshesiniń betinen súıip, qosh aıtysyp, ákesine keldi. Ábdirahman patsha kishi balasyn kórip, súısinip:

         — «Batyr desem de, alyp desem de durys bolar. Abdýl atańa uqsaısyń» – dep, qaıda, qalaı baratynyn aıtyp, joldyń jaıyn túsindiredi. Burynǵy aıtqandarynyń ústine tek Jebireıilge eskertkeni: «Gúldiń tóńireginde eki buta turady. Sol butanyń túbinde jasyrynyp jatyp, shomylýǵa kelgen qustardyń bireýin ustap alarsyń, sodan keıin eki tumanyń sýynan eki qumyraǵa quıyp alarsyń», – deıdi de oń qolyn jaıyp, batasyn beredi. Jebireıil jolǵa shyqty. Jebireıildi ákesi kózden tasa bolǵansha qarap turdy. Jebireıil tizgindi bos ustap, tulpardyń basyn erkin qoıa berdi. Kók tulpar basyn ızep, birde shulǵyp, kóp jerlerden ótti. Neshe kún, neshe tún jol júrip, sáske tús kezinde bir qoraǵa kep tireldi. Janýar kók tulpar esiktiń aldyna kóldeneńdep, jer tarpyp turyp aldy. Bir mezette esik ashylyp, ar jaǵynan bir áıel shyqty.

         Basynda seskenińkirep qalǵan áıel Jebireıilden jón surady:

         — Kim bolasyń, atyń kim?

         — Jebireıil.

         — Shesheńniń aty kim edi, balam?

         — Zylıha...

         — Oıbaı, qaraǵym-aı, sińilimniń balasy ekensiń ǵoı, – dep, jylap-eńirep, qushaqtap súıip, attan túsirip aldy. Tulpardy qoraǵa baılap, aldyna jem, shóbin tógip, Jebireıildi úıge aparyp, syı-qurmet kórsetedi. Kesh te batty. Zeınep Jebireıildiń asty-ústine túsip, jany qalmaı zyr júgirip júr. — Barar jolyńdy bilip turmyn. Jolyń qashyq, qıyn da tań atqan soń jolǵa salamyn, endi jatyp demińdi al, uıyqtap, qaraǵym, – deıdi. Joldan sharshap kelgen Jebireıil tósekke basy tıisimen qatty uıyqtap qaldy. Tań atqan soń:

         — Baratyn jolyń qashyq, tur, balam, – dep, Zeınep Jebireıildi oıatty. Jebireıil turyp, beti-qolyn jýyp, tamaq iship, dalaǵa shyǵyp, atyn qarasa, bir tory at ertteýli tur eken.

         — Apa, bul qalaı? Meniń atym qaıda? – dep suraıdy.

         — Jebireıil, seniń atyń tórt qanatty edi, tory at bolsa, alty qanatty, seniń barar jolyń alys, oǵan kók tulpar shydamaıdy, tory at shydaıdy, aldyńda talaı bógeý, sazdy jerler, bıik taýlar, úlken darıa sýlar bar, tory at seni osylardan ótkizip, barar jerge ózi-aq jetkizedi. Tek tizginińdi erkin ustaı bil, – dedi.

         Jebireıil tory atqa minip, Zeıneppen qosh aıtysyp attanady. Kúni-túni júrip otyryp, alystan munartqan bıik taýǵa jaqyndady. Taý ishimen saıdy órleı otyryp, taǵy bir qoranyń ústinen shyqty. Esiktiń aldyna kelip, tory at oń aıaǵymen jerdi tarpyp edi, qoranyń esigi ashyla berdi. Ar jaǵynda daýystaǵan áıel:

         — Kim bolasyń, atyń kim? – dep suraıdy.

         — Jebireıil.

         — Shesheńniń aty kim, balam?

         — Sheshem aty – Zylıha.

         — Sińlimniń balasy ekensiń, qaraǵym Jebireıil, men Zylıhanyń Salıha degen apasy bolamyn. Sińlimdi bir batyr urlap áketip edi, sonan týǵan batyr ekensiń ǵoı, kel, balam Jebireıil, – dep qushaǵyna alady. Úıge túsiredi. Qoraǵa atyn baılap, aldyna jem-shóbin salady. Úıge kirgen soń, Salıha Jebireıilden istiń jaıyn surap biledi.

         — Balam, seniń barar jolyńdy bilip turmyn. Tamaq iship, jaılanyp jatyp demińdi al, men jol azyǵyńdy daıyndap, tań atqan soń, jolǵa salamyn, – deıdi Salıha. Jebireıil jaqsy uıyqtap, tynyǵyp, dem aldy. Erteńine Salıha oıatqan soń, Jebireıil turyp, beti-qolyn jýyp, tamaq iship, dalaǵa shyǵyp qarasa, tory attyń ornynda bir qula at ertteýli tur.

         — Meniń tory atym qaıda? – dep suraıdy Jebireıil.

         — Tory attyń alty qanaty bar edi, qula attyń segiz qanaty bar. Olar seni neler qıyn jerlerden alyp shyǵady, – deıdi Salıha. Jebireıil qula atqa minip, Salıhamen qoshtasyp, jol júrip ketti. Bir aı on kún degende bir taýǵa jetti. Taý ishin saımen órleı otyryp, bir úlken qoraǵa keldi. Qula at darbazanyń aldyna kelip, jer tarpyp edi, darbazanyń qaqpasy ashylyp, ar jaǵynan daýystaǵan kempirdiń daýsy estiledi. Kópti kórgen kóne kóz kempir Jebireıildi bir kórgende-aq: «Seni Zylıha sińlime uqsatyp turmyn, kimniń balasysyń, qaraǵym?» – deıdi.

         — Zylıhanyń balasymyn, atym Jebireıil, sheshe!

         — Alda qaraǵym-aı, sińlimnen týǵan kózim ekensiń ǵoı, men shesheńniń úlken apasy Samıǵa bolamyn, – dedi kempir. Jebireıildi attan túsirip, úıge kirgizedi, qurmettep kútedi, áńgime shertip, istiń jaı-japsaryn ábden qanyp biledi. Qula atty sharbaqqa baılap, aldyna jem salyp qoıady. «Qaraǵym Jebireıil, barar jolyńdy bilip turmyn, tamaǵyńdy iship, tynyǵyp demal. Erteń ózim oıatamyn, jolǵa salamyn,» – deıdi. Tań sáride kempir Jebireıildi oıatty. Jebireıil turyp, beti-qolyn jýyp, tamaq iship, dalaǵa shyqsa, qula at joq, otaý úıdeı bolyp bir qus otyr eken.

         Sonda Jebireıil kempirden suraıdy: «Bul ne qus?» – dep.

         — Bul - sen minip ushatyn búrkit, atpen on eki aıda baratyn jerge myna búrkit on kúnde jetkizedi, – deıdi kempir. Jebireıil kempirmen qoshtasyp, búrkitke minip alyp ushady. Búrkit aspanǵa kóterilip, bultpen aralasyp, birazdan keıin kózden ǵaıyp bolady. Kókti sharlap, toqtaýsyz ushady. On kún ótip, on birinshi kún degende, bir bıik jambylǵa kelip qonady. Búrkit bir qanatyn jerge tirep, Jebireıilge moınyn buryp, adamsha sóıledi: «İzdegen jerińe keldik, batyr jigit, qanatymnan syrǵyp tús te keregińdi izde», – deıdi. Jebireıil búrkittiń qanatyn basyp, jambylǵa syrǵyp túsedi. Jambyldyń ishin aralap kele jatsa, ákesi aıtqandaı, ekpe aǵashtyń ortasynda gúl ósip tur. Gúldi aınalyp júrip, eki butaǵa keledi. Butanyń túbinde keletin qustardy ańdyp jatty. Tún ortasy bolǵanda, bir top qus kelip sýǵa tústi. Qustar sýǵa shomylyp, butanyń arasyna kirip, birin-biri qýyp, oınap júrdi. Jebireıil jatqan butanyń qasyna baıqamaı kelip qalǵanda, Jebireıil qustyń tórteýin de shap berip ustap aldy, dorbaǵa salyp, aýzyn baılap, tumaǵa barady. Eki tumadan eki qumyraǵa sý quıyp alyp, endi búrkitke qaraı júre bergende, Jebireıildiń qulaǵyna adamsha sóılegen bir daýys estiledi. Jebireıil bileıin dep, qusy men sýyn bir jerge belgilep tyǵyp qoıdy da daýys shyqqan jaqqa qaraı júrdi. Taǵy júrse, bir úlken tam tur eken. Sol úıden shyqqan bir qyz Jebireıilge: «Ket, ket, jigit, qazir kelip qalady, seni óltiredi», – dep daýystaıdy. Ekinshi qyz da aldyńǵy qyzdyń izimen júrip, ol da sol sózdi aıtady. Úshinshi qyz jigitke taıaý kelip: «Er jigit ekensiń, myna bir kishkene taqtaıdy alyp, janqaltańa sal, myna shynynyń ishinde ý bar, qazir sıqyrshy kelip soǵysqanda, taqtaıǵa qarasań, sıqyrshyny jeńesiń, eger kúshiń jetpeı bara jatsa, onda ý quıǵan shynyny alyp, shashyp jiberseń, sonda sıqyrshy shyr aınalyp túsedi, osy kezde birdeńe qylarsyń», – deıdi. Osyny aıtyp qyz úıine kirdi. Azdan soń jel turyp, qatty daýyl soqty. Jebireıil joǵary qarasa, jaýyndatyp-shashyndatyp, qara bulttaı tónip kele jatqan sıqyrshy eken. Ol aspannan shúıile, jaı otyndaı aǵyndap kelip, úsh basty aıdahar bolyp jerge tústi, týra Jebireıilge umtyldy. Jebireıil de qarap turmady, alysa ketti. Ekeýi eki kún, eki tún soǵysyp, birin-biri ala almady. Sonda qyz bergen taqtaı esine túsip, qaltasynan qolyna alyp qarasa, «sart ur!» degen jazý bar eken, Jebireıil qylyshyn sýyryp alyp, sart etkizip siltegende, aıdahardyń eki basy eki jaqqa ushyp tústi. Aıdahar jantalasyp, qalǵan jalǵyz basymen umtylǵanda, Jebireıil qumyranyń tyǵynyn ashyp, aıdahardyń betine shashyp jiberedi. Aıdahar shyr aınalyp, ıirilip baryp, sylq etip qulaıdy. Jebireıil aıdahardyń qalǵan basyn shaýyp tastaıdy. Óziniń de kúshi bitip, ábden álsiregen eken, teńselip, táltirektep baryp jyǵylady. Úsh qyz júgirip kelip, esinen tanyp jatqan, jaraqatty bolǵan Jebireıildi jan-jaǵynan qaýmalap, súıep kóterip, úıge ákeledi.

         Qarasa, on segiz jerinen jara túsken eken. Qyzdar jarasyn tańyp baılaıdy. Bir kún, bir tún degende Jebireıilge es kiredi. Jebireıil keshigip qalǵanyna ókinip, búrkitim ketip qaldy ma eken dep oılaıdy.

         — Búrkitiń ne? – dep suraǵan Márıam qyzǵa Jebireıil bar syryn aıtty. Asyp-sasyp Jebireıil úıden shyǵa jónelip edi, qyzdar da sońynan qalmaı, birge júrip otyrdy. Jambylǵa jetip kelse, qarny ashyp, ashyǵyp, shıqyldap otyrǵan búrkitti kóredi.       Jany ashyǵan Jebireıil:

         — Búrkitim, menen ne tilep tursyń? – deıdi. Sonda búrkitke til bitedi: «Sen ketkeli úsh kún boldy. Sodan beri ashyǵyp turmyn, endi biraz kidirseń, qaıtyp ketkeli tur edim. Tamaq taýyp berer jeriń bar ma?» – deıdi. Jebireıil qyzdardan: «Sıqyrshynyń maly bar ma?» – dep suraıdy. Márıam qyz ózderine sıqyrshynyń baqtyryp júrgen bir atynyń baryn aıtady. Jebireıil tyǵyp ketken qusy men sýyn alyp, búrkitke kelip: «Bizben birge júr, tamaq taýyp beremin», – dep, barshasy tam úıge keledi. Sıqyrshynyń jemde turǵan semiz atyn qoradan shyǵaryp, qylyshymen basyn kesip, búrkitti jylqy etimen tamaqtandyrady. Qyzylǵa ábden toıǵan búrkit Jebireıilge úsh kún, úsh tún tynyǵyp demalýǵa ruqsat beredi. Jebireıil úsh kún, úsh tún qyzdarmen birge bolyp, jón surasyp, tanysyp, syr alysady. Jebireıilge taqtaı, qumyra berip, bolysyp júrgen Márıam Martson degen patshanyń qyzy eken. Darıǵa Dáýitbaı degen hannyń, Bátıha Úkibaı degen hannyń qyzy eken. Jebireıil qyzdarmen darqandasyp jatqanda, búrkit attyń etin jep, áldenip alady. Ýádeli úsh kún, úsh tún ótken soń, búrkit shıqyldap, Jebireıildi shaqyrady. Jebireıil barlyq nársesin jınap alyp, Márıam degen qyzdy ertip, búrkittiń qasyna keledi. «Biz sendersiz qalyp qalaı kún kóremiz?», – dep, jylap-eńirep Bátıha men Darıǵa da olarmen birge keledi. Bulardy kórgen búrkitke til bitip, adamsha sóıleıdi:

         — Men sen tórteýińdi qaıtip kóterip ushpaqpyn, báriń maǵan aýyr bolasyńdar, – deıdi. Muny estigen Darıǵa men Bátıha zar eńirep, jylaýdan kóz ashpaı qoıdy.

         — Jylamańdar, qyzdar, jylamańdar, senderdi arqama mingizip, ushyp baıqap kóreıin, eger birden kóterilip usha alsam, onda birge ketkenderiń, eger kóterilip usha almasam, onda maǵan ókpelemeısińder, qalǵandaryń, – deıdi búrkit qyzdarǵa jany ashyp.          Búrkit tórteýin de arqasyna qondyryp, jerden birte-birte kóterilip, bultqa aralasyp, kók kúmbezdiń qushaǵyna kirip, birazdan soń kózden ǵaıyp bolady. Aýyr júkpen úlken kóldiń ústimen ushyp kele jatqan búrkit kóldiń arǵy shetine az-aq jete almaı qanaty talyp baryp, sýdyń ústine qonady. Jebireıil sýdan maltyp ótip, kóldiń jaǵasyna shyǵady. Búrkittiń bir qanatynan ustap qyzdar da ótedi. Bári de aman-esen kóldiń jaǵasyna kelip turǵan kezde, qula atqa minip, tory atty jetelep, úlken apasy Samıǵa da olarǵa jetken eken.

         — İzdegenińdi taýyp, jaýyńdy jeńip qaıtqan ekensiń, Jebireıil, endi myna attardy senderge bereıin, birin jetektep alyp, kezek minip kelersińder, men úıge burynyraq baryp, toı taǵamdaryn daıyndaıyn, – dep, búrkitpen ushyp ketedi.

         Jebireıil qyzdarmen atqa minip, jol júrip, on kún degende apasynyń úıine jetedi. Samıǵa aldarynan shyǵyp, qarsy aldy. Qýanysh toı jasaıdy. Jebireıil men qonaq qyzdaryna bir aı syı-qurmet kórsetedi. Bir aı bolyp, jolǵa shyǵar aldynda Samıǵa: «Balam Jebireıil, búgin jol júrgeli tursyń, myna tórt atpen Salıha anańa barasyń, barǵan soń qula attyń tizginin erdiń basyna ilip bos qoıa ber, úıdi ózi taýyp keledi», – deıdi. Osy sózdi aıtty da Samıǵa Jebireıildi jolǵa saldy.

         Jebireıil on bes kún degende Salıha apasynyń úıine kelip jetti. Salıha aldynan shyǵyp qarsy aldy. Qýanysh toıyn jasap, syı-qurmetin kórsetti. Jebireıil qyzdarmen birge bir aı qonaq bolyp jatty.

         – Biz jolǵa shyǵaıyq! – dedi Jebireıil apasyna.

         — Maqul balam, men jol azyq daıyndaıyn, bir tory at, bir boz at beremin, soǵan tórteýiń mingesip, Zeınep apańa barasyńdar. Barǵan soń, tory attyń tizginin erdiń basyna ilip, bos qoıa ber, úıdi ózi taýyp keledi, – deıdi Salıha. Jebireıil kyzdaryn ertip, apasymen qoshtasyp, jolǵa shyqty. Jıyrma kún uzaq jol júrip, kóp beınet kórip, Zeınep apasynyń úıine jetedi. Kópten saǵynyp kútken apasy Zeınep úıden úkideı ushyp shyǵyp, baýyry Jebireıildi qarsy alady. Jón surasyp, tanysyp, amandasyp bolǵan soń, apasyna Jebireıil de, qyzdar da bolǵan oqıǵany bastan-aıaq tizip baıandap berdi. Áńgime sazyna qanyp, baýyrynyń batyrlyǵyna rıza bolǵan Zeınep:

         — Abdýl aǵańa tartyp týǵan naǵyz er ekensiń, seniń sol qarıa atań bizdiń sińlimizdi sýǵa túsip jatqan jerinen urlap áketip, Ábdirahman degen balasyna atastyryp edi. Sen sodan týǵan batyr balam ekensiń ǵoı», – dep taǵy da súıip, qushaǵyna qysady. Jebireıil apasynyń úıinde bir aı qonaq bolyp, endi eline qaıtý qamyn oılaıdy, apasy Zeıneppen aqyldasady.

         — Úsh kún aıalda, men jol azyqtaryńdy daıyndaıyn, – dep qamdyqqa kirisedi. Júrer kúni apasy: «Kók tulpar men jıren atty beremin, soǵan tórteýiń mingesip elińe qaıtasyńdar», – deıdi. Jebireıil óz aýlyna sapar shekti. On kún degende el shetine kelip, bir sýǵa demalýǵa toqtaıdy. Sýdyń jıegi kók maısa kógal eken, qalyń aǵash, toǵaı eken. Jol júrip sharshaǵan jolaýshylar saıaly salqynda tamaq iship, tynyǵady. Jebireıil demalyp jatyp uıyqtap qalady. Sol jatqannan Jebireıil úsh kún, úsh tún tuıaq serippesten uıyqtaıdy. Sáske túste oıanǵan qyzdar jan-jaǵyna qarap edi, taý jaqtan kele jatqan eki salt atty adam kórinedi. Jebireıildi oıatyp edi, turmady. Bular Jebireıildiń týǵan aǵalary Ahmet pen Sahmet edi. Qyzdarǵa jaqyndap kelgende, Ahmet Sahmetke aıtty:

         — Anaý turǵan kók tulpardy tanımysyń?

         — Abdýl atamyzdyń tulpary ǵoı! Jebireıil ana úsh qyzdy tapqanda, tórt qusty da, óli sý men tiri sýdy da barshasyn tapqany ǵoı, úıge barǵanda biz ne aıtamyz? – dedi Sahmet. Sonda Ahmet turyp:

         — Jebireıildi dybysyn shyǵarmaı jatqan jerinde óltirý kerek. Óıtkeni endi bizge kún joq. Qyzdardy ustap alyp, óz yrqymyzǵa kóndireıik, – deıdi.

         Aǵalary Ahmet pen Sahmet dúbirletip shatyrdyń qasyna kelgende de Jebireıil oıanbady. Úreılengen qyzdar úrpıisip turyp qaldy. Sahmet shatyrdyń ishinde shalqasynan túsip uıyqtap jatqan Jebireıildi keýdesinen naızamen shanshyp óltiredi. Úsh qyz úsh jaqqa qashady. Qashqan qyzdardy qýyp jetip, ustap alyp, olardy qorqytady.

         — Sender bizdiń aıt degenimizdi aıtasyńdar, basqa sóz aıtpaısyńdar, áıtpese, ólesińder, – deıdi. Darıǵa men Bátıha eriksiz kónse de Márıam buǵan qarsylyq jasaıdy. Ahmet pen Sahmet qyzdardy zorlyqpen ertip, Jebireıildiń bar tapqanyn bólip, tek mańyna jýytpaǵan kók tulpardy amalsyz qaldyrady. Ahmet pen Sahmet aman-esen úılerine kelip, Ábdirahman patshaǵa bar bolǵan ýaqıǵany bastan-aıaq baıandaıdy. Áńgime ústinde Márıam shydaı almaı, jylap jiberedi.

         — Nege jylaısyń, balam, Márıam? – degen Ábdirahmannyń suraǵyna qyz: «Aǵa-ini, apa-sińlilerim esime túsip, jylap otyrmyn», – dep jaýap beredi.

         Jebireıil ólip jatqan jerge qoı baǵyp júrgen bir qoıshy kelip, ot jaǵyp, tamaq asyp jatqan kezde, jel qatty soǵyp, úlken órt shyǵady. Sol sátte kók tulpar Jebireıildiń qasyna baryp, tumsyǵymen timiskilep ıiskep turǵanda, janqaltasynan shyǵyp turǵan qyldy jel ushyryp, otqa túsiredi. Qyl tutanyp janyp edi, Jebireıildiń apasy Samıǵa sol saǵatynda búrkitpen jetip keldi. Kelisimen janǵan otty sóndirip, Jebireıildiń keýdesin tańyp, sý búrkip, jarasyn jazady. Endi betine sý búrkip úrlegende, Jebireıil: «Ýh, qatty uıyqtap ketken ekenmin ǵoı», – dep ushyp túregeldi. Sonda apasy:

         — Eı, qaraǵym Jebireıil, men bolmasam oıanbas ediń, bir istiń bolaryn bilip, myna seniń óli sýyń men tiri sýyńnan bólip quıyp alyp qalyp edim. Endi kók tulpardy erttep min, saýytyńdy kı, qarý-jaraǵyńdy asyn da úıge bar. Úıge jaqyndap barǵanda, kózińe kóringen adamnyń basyn qylyshpen shaýyp tastaı ber. Eki aǵańa aıtyp qoı, «myna ólgen adamdardy sender tiriltesińder» dep. Olardyń qolynan eshteńe kelmese, sen myna sýdy qolyńa alyp, betterine búrkip, ólgen adamdardy tiriltesiń. Márıam da seni tosyp otyrǵan shyǵar, – deıdi de basynan eki-úsh tal shashyn alyp Jebireıilge beredi.

         — Qysylǵan kezde osynyń bir talyn alyp, otqa salsań, men kómekke jetip kelemin. Biraq aǵalaryńnyń qanyn tókpe, ekeýine eki qyzdy berip qýyp jiber. Márıamdy óziń al, – dep, ekeýi eki jaqqa júrip ketedi.

         Jebireıil aýlyna taıap kelgende, Márıam da onyń jolyna kóz aıyrmaı qarap turǵan edi. Jebireıildi kórip, úkideı ushqan Márıam aldynan shyǵyp, qarsy alady. Sahmettiń toıyna jınalǵan jurt Márıam júgirgen jaqqa údireıe qarap turdy. Jebireıildiń Márıamdy jerden kóterip alyp, aldyna mingizip alǵanyn kóredi. Qalyń topqa jaqyn kelgende, bir adam kelip, atynyń tizginin ustaı bergende, ol adamnyń basyn Jebireıil shaýyp túsiredi. Muny kórgen jurt shoshyp ketti. Tosynnan bolǵan qolaısyz jaıdy estigen Ábdirahman patsha tysqa shyǵyp: «Ýa, Jebireıil balam, bul búligiń ne?», – deıdi.

         — Taqsyr áke, bul búligim emes, kúdigim edi. Shaqyr, Ahmet pen Sahmet balalaryńdy, óli sý men tiri sýdy ákelgen eken, tiriltsin myna adamdardy solar, – deıdi. Ábdirahman dereý ekeýin shaqyrtyp alyp:  «Tirilt ólgen adamdy!» – deıdi. Ahmet pen Sahmet sýlaryn búrkip, biraz árekettenip edi, tirilte almady. Sonda Jebireıil attan túsip, sýy bar eki qumyrany alyp, bir qumyradaǵy sýdan jaraǵa shashyp edi, jarasy bitip, jazyla bastaıdy. Ekinshi qumyradaǵy sýdan alyp, ólgen adamnyń betine búrkip edi, ol ornynan tura qashady. Biraq qaýmalap turǵan kópshilik ony qorshap jibermeı, ustap alady. Sonda qalyń kóptiń arasynda turǵan Jebireıil: «Endigisin, áke, barshasyn óz kózimen kórgen myna Márıam degen qyzdan surańyz», – deıdi. Márıam kórgen-bilgenin qyl jipke tizip aıtyp beredi.

         — Men senderdi shaýyp óltireıin, – dep, Ábdirahman patsha Ahmet pen Sahmetke qaraı qylyshyn ala júgiredi.

         — Áke, aǵalarymnyń qanyn tókpeńiz, – dep qolyn ustap jibermeı, toqtaý salady Jebireıil.

         — Endeshe, bıligin óziń kes aǵalaryńnyń, – deıdi Ábdirahman patsha.

         — Taqsyr, áke, aǵalarym kózime kórinbesin, ekeýine eki qyzdy qosaqtap berińiz de qýyp jiberińiz, qaıda ketse, onda ketsin, bar tilegim osy, – deıdi. Ákesi balasynyń tilegin beredi. Ahmet pen Sahmetti qyzdaryna qosyp, jolǵa salady. Osydan keıin Ábdirahman patsha eline jar salyp, Jebireıil men Márıamnyń qurmetine qyryq kún toıyn, qyryq kún oıyn jasady. Toıǵa kelgen adamnyń sany bolmady. Alty aıdan keıin Ábdirahman patsha qatty aýyryp, dúnıe saldy. Halqy jınalyp, Ábdirahmannyń balasy Jebireıildi taqqa otyrǵyzyp, patsha qoıdy.

         Sóıtip, Jebireıil el-jurtyna jaǵymdy patsha bolǵan eken.

---