InfoHub Logo

Ertede Kúnshe deıtin bir jesir áıel bolypty. Ol kúnderdiń bir kúni óziniń qurym lashyǵynan jalǵyz balasyn urlatyp alyp, zar ılepti. Kúnsheniń mundaı kúıge ushyraǵanyn kórgen el-jurty qatty nalypty. «Beısharaǵa qalaı járdemdesemiz?» – dep ózara keńesedi.

         Arada tórt jyl ótedi. Qansha izdegenmen bala tabylmady. «Tolybaı degen synshy bar, soǵan baryp aryz aıt», – dep, aýyl adamdary Kúnshege aqyl aıtty.

         — Tolybaı myń túrli ańdar men qustardyń tilin biledi. Adamnyń ne oılap otyrǵanyn aıtpaı tabady. Jańa týǵan erkek qulynnyń óskende qandaı at bolaryn qatesiz aıyrady. Áıteýir, bilmeıtini joq, – desti...

         Kúnshe erinen qalǵan tory qasqa atqa salt minip, Tolybaıdy izdep ketti. Elsiz, jolsyz dalany kezip, jolshybaı talaı tańdy atyrdy, talaı kúndi batyrdy. Ózi júdep, aty ábden boldyrdy.

         Óldim-taldym degende, Kúnshe Tolybaı danyshpannyń úıine jetti. Aq saqaly omyraýyn japqan qara shal óziniń julym-julym qara kúrkesiniń aldynda astyna eski tekemet tósep otyr eken. Ózi sińiri shyqqan kedeı edi. Sonda da danyshpandyq aıtqan adamdarynan bir tıyn aıamaıtyn. Tolybaı Kúnsheni jyly shyraımen qarsy aldy. Onyń keletinin kúni buryn bilip otyr eken. «Sizden aqyl suraýǵa alys jerden Kúnshe degen áıel kele jatyr», – dep, Tolybaıǵa qarlyǵashtary aıtyp qoıǵan eken.

         — Qosh kelipsiń, shyraǵym, aryzyńdy aıta otyr, – deıdi Tolybaı.

         Kúnshe eńirep jylap jiberedi.

         — Jalǵyz balamnan aıyrylyp, qanaty kesilgen qustaı sorlap qaldym, ata! Muńymdy shaǵaıyn dep, ádeıi sizge keldim.

         Tolybaı Kúnsheniń aryzyn yqylaspen tyńdady. Qus bolyp ysqyryp qalyp edi, bir top qarlyǵash ushyp keldi. Qarlyǵashtar Kúnsheni qanatymen jelpip, aýyzdarymen sý búrkip júr. Tolybaı qolyn serpip ymdap qalyp edi, bir top qarlyǵash tizilgen boılarymen Kúnsheniń eline qaraı usha jóneldi.

         Qarlyǵashtar keshke taman qaıta oraldy. Barmaq basyndaı bir sur tyshqandy alyp keldi.

         Tyshqan óziniń kórgen-bilgenin Tolybaıǵa aıtyp berdi.

         — Kúnsheniń balasyn irkildegen ala kózdi áıeldiń urlap ketkenin kórip edim, – dedi tyshqan.

         Tyshqannyń aıtqanyn Tolybaı adam tilimen jetkizip edi, Kúnshe eńirep jylaı bastady:

         — Oıbaı, balamdy urlaǵan Aıjaryq sum eken ǵoı. Ómir boıy bala kórmeı júrip, alpysqa jetkende, balaly bola qalǵanyna kúdiktenetin edim.

         Tolybaı qus tilinde ysqyryp qalyp edi, dáý eki qara búrkit jetip keldi de eki ıyǵyna qona qaldy. Tolybaı búrkitterge ámir etti:

         — Myna Kúnsheniń eline tez baryńdar da Aıjaryq degen kempirdi balasymen alyp kelińder.

         Eki búrkit bıikke samǵap ala jóneldi. Erteńine kún shyǵyp kele jatqan mezgilde, búrkittiń bireýi bet-aýzy qojyr-qojyr, eki ıyǵyna eki kisi mingendeı, basy qazandaı, shúńirek kóz qara kempirdi Tolybaıdyń aldyna ákep tastady. Ekinshi búrkit óziniń qanatyna mingizip ákelgen balany eppen túsirdi. Ózi appaq, kózi botanyń kózindeı jaýdyraǵan bala ań-tań bolyp únsiz tur.

         Júregi birdeńeni sezgendeı bala kórgen jerden-aq Kúnshege qolyn sozdy. Aıjaryq balanyń qolyn qaǵyp jiberdi de ózine qaraı tartyp aldy.

         — Myna Kúnsheniń balasyn ózine ber! – dep Tolybaı aqyryp qaldy.

         — Óziń bir aljyǵan shal ekensiń! – dedi Aıjaryq saspaı.

         — Óz balamdy nege bereıin bireýge. Bala Kúnsheden kózin almaı jaýtańdap qaraı berdi.

         — Tilimdi almasań, – dedi Tolybaı, — men bul balany ekeýińe teńdeı bólip beremin! Aıbaltasyn alyp balaǵa tura umtyldy. Aıjaryq tebirenbesten:

         — Erik ózińde, – dep balany Tolybaıǵa qaraı ıterip jiberdi.

         Kúnshe Tolybaıdyń aıaǵyna jyǵylyp:

         — Aǵataı, aıta kórmeńiz, qaıda júrse de tiri bolsyn! Osyǵan-aq berińiz, – dep jalyndy.

         — Aıjaryq, bul seniń balań emes, sondyqtan onyń óli-tirisi sen úshin báribir. Al, Kúnshe - balanyń týǵan anasy. Sondyqtan ol balasy ózgege ketse de oǵan ómir tileıdi, ólimge qımaıdy, – dep, Tolybaı synshy balany shyn sheshesi Kúnshege alyp beripti.

---