InfoHub Logo

Abylaı han 12 jasynda qasynda Orazalyq degen sart bar eken. Túrkistan shaharyna kelip Ábilmámbet patshaǵa kelip qyzmet qylady. Onda ornyǵyp tura almaı, uly júz úısin Tóle bıdiń túıesin baǵady. Onda da baıyrlap tura almaı, Saryarqaǵa shyǵyp atyǵaı-qaraýyldyń ishine kelip, Dáýletkeldi baıdyń túıesin baǵypty.

— Atyń kim? — dep suraǵanda,

— Atym — Sabalaq, — deıdi eken.

Báıbishesine aıtypty:

— Ózge malshydaı kórmeı, muny kúte gór! Osy Sabalaq anyq sart emes, anaý Orazalyq sart bolsa, bolar, kózi alaqandaı, tabany túıeniń tabanyndaı jap-jalpaq, kózine ne kórinse sony iship-jep, aýzynan sýy aǵyp, essiz-tússiz bolyp otyra beredi. Mynaý Sabalaqtyń esh nársemen isi joq, oılaǵany aqyl-oı, ezý tartyp kúlmeıdi. Qabaǵyn shytyp kelmeıdi. Alty kún, alty tún ash júrse de, óz qolymen qoıyp as ishpeıdi. Jarty aıaq as ishse, sarqytyn kisige bermeı kóńili kónshimeıdi. Jerge bir otyrmaıdy. Dáneme tabylmasa, en dalada kıimin sheship astyna salyp otyrady. Uıyqtap jatqanda ústi jap-jaryq bolyp turady. Syılap ustaı gór, qasıeti bolyp, bir nársege ushyrap qalyp júrmeıik, — deıdi eken.

Sol ýaqytta qazaqtyń jylqysyn túp kótere qara qalmaq hany Syban degen jaý alypty. Qazaq eliniń batyrlary túgel attandy. Qarakereı Qabanbaı, Qanjyǵaly Bógembaı, qaz daýysty Qazybek, Shaqshaquly Jánibek, Kókjarly kókjal Baraq, Shanyshqyly Berdiqoja, Syrym Malaısary, kereı ýaqtan Sary, Baıan bári attanyp qalmaqqa barsa, qalmaq shep quryp, aınalasyn qorǵan qylyp, sheptiń aınalasyna jaınatyp jasaý tógip, qyz-kelinshek qoıyp, qazaqtyń batyrlary jasaýǵa qyzyǵyp shapsa, ar jaǵyndaǵy buǵyp jatqan mergender atyp tastaı beripti. Qalmaq qazaqqa aldyrmapty. Neshe kún qamalyp jatsa da, qalmaqtan jylqysyn aıyra almaı, saly sýǵa ketip, qaıtpaqshy bolypty.

Sonda jylqynyń sońynan qalmaqty birge qýysqan Sabalaq ta bar eken. Qazaqtyń qaıtýyna kózi jetken soń, kópten ońasha shyǵyp atynan túsip, shúberek belbeýin quryǵynyń basyna baılap tý qylyp, qalmaqtyń qamalyna «Abylaı, Abylaı!» dep aıǵaılap jalǵyz baryp kirip ketipti deıdi. Kirgen jerin esik, shyqqan jerin tesik qylyp japadan jalǵyz qalmaqtyń qamalyn buzyp tastaǵan soń, qazaqtyń batyrlary tus -tustan kirip ketti. Qalmaqty jesir-jebir qylyp shaýyp, shanshyp, talap, shasheteginen oljaǵa qarq bolyp qaıtysypty.

Jaýdy jeńip kóńilderi tynǵan soń, arǵyn, naımannyń batyrlary:

— Keshe bizden aıtylmaǵan árýaq, shaqyrylmaǵan uran qalǵan joq. Bári de dánemege jarmady. Ózi jalǵyz bolsa da, bárimizden baq-talaıy joǵary, árýaǵy kúshti eken. Burynǵynyń sózi bar edi «qozy asyǵy deme, qolaıyńa jaqsa, saqa qoı» degen, osyny han kótereıik, — dep atyǵaı-qaraýyldyń ortasyna alyp kelip, aq otaý kóterip, alty qatyn alyp berip, aq kıgizge salyp han kótergen eken.

---