InfoHub Logo

Rossıadaǵy qazirgi áýe kemelerin daıarlap berip, júrgizip turǵan «dobrolet» degen uıym osy aldymyzdaǵy tamyz aıynyń 20-kezinde daıar bolatyn 12 aeroplannyń birin Qazaqstanǵa bermek. Biraq bergende, tekke bermeıdi, aqshaǵa satyp beredi. Sol aıtylǵan tamyzdyń 20-da aeroplan alarlyq aqsha jınalyp «dobrolet» uıymynyń qolyna berilip qoıylmasa, Qazaqstanǵa aıtylǵan aeroplan berilmeı, basqa bireýge berilip, Qazaqstan qur qalýǵa múmkin. Óıtkeni qazirgi ýaqytta qatynas habarǵa en jaqsy kólik aeroplan bolǵandyqtan, aeroplan alý úshin aqsha jınap, aeroplan daıarlaıtyn «dobrolet» uıymyna aqshalaryn tyǵýshylar kóp. Súıtse de oǵan qaramaı, sol tamyzdyń 20-na sheıin aqsha tapsańdar Qazaqstanǵa bir aeroplan bereıik dep, bizge ýáde qylyp otyr.

Túneý kúngi rette aeroplan alý úshin Qazaqstannyń ár taraý sharýalaryn basqaratyn aımaqtyń 4 mekeme ortalarynan aqsha shyǵaryp, bir aeroplan almaqshy bolǵan edi. Bular Qazaqstannyń eńbek qorǵaý mekemesi, azyq-túlik mekemesi, memleket-saýda mekemesi ám sharýa-kásip mekemesi.

Bulardyń shyǵarǵan aqshalary 16 myń som altyn edi. Bul shyǵarǵan aqshasyn aıtylǵan 4 mekemeniń keıbireýleri aýyrsynyp bere almady ám táýir aeroplannyń baǵasy 16 myń som altynnan kóbirek boldy.

Aeroplan ásirese jeri keń, shalǵaı, temir joly, telegramma, telefony joq, bar bolsa nashar, keme júretin sýy joq bizdiń Qazaqstanǵa óte qajet ekenin jurt bilse kerek. Keıbireýler avtomobıldi aıtar.

Avtomobıl sýdan óte almaıdy, taýdan asa almaıdy, jol syzben júre almaıdy. Daýam jolmen júretin bolsa da 4 aıaqty jorǵalaǵan haıýan tárizdi.

Al aeroplan — qus.

Kus bolǵanda qanaty talmaıtyn, denesi qurysh, ertegidegi «samuryq qus» tárizdi júırik, kúshti ám ushqyr qus.

Aeroplan — Qazaqstanǵa óte kerek kólik.

Bul týraly Semeıden basqa bizdiń Qazaqstannyń ózge jerleri úndemeı jatyr. Basqa gýbernıalardaǵy is basyndaǵy joldastardyń ne qylyp júrgenin biz bilmeımiz. Qazaqstannyń ár gýbernıasy shyndasa bir-bir aeroplan alýǵa da shamasy keledi. Biraq is basyndaǵy joldastar úndemeıdi. Ne bul jalpy Rossıa quramasynyń kirisip jatqan isin estimegen tárizdi, ne kerek qylmaǵan tárizdi. Ne, ne qylaryn bilmegendikten úndemeı jatqan tárizdi. Kóp aqsha ǵoı, jınaı almaımyz dep qorqatyndar da bar shyǵar. Biraq ol qate, «kóz qorqaq, qol batyr» degen, shyndap kirisip isteı bastasa bolmaı qalatyn nárse joq. Buǵan gýbernıalardaǵy áleýmetshilikke kirisip júrgen talapty jigitter shyndap endi tezinen kirisýi kerek.

Jınaǵan aqshalary ózderi aeroplan satyp alýǵa jetpeıtin bolsa, aqshalaryn munda Orynborǵa jiberýleri kerek. Biz aeroplandy jalpy Qazaqstan úshin alamyz. Biraq aqshalaryn jınasymen baǵasy túspes úshin tez jiberip otyrýlary kerek.

Aeroplan — keıingi keleshek jas býynymyzdyń qanaty. Qazaqstannyń keleshektegi qanaty úshin, áleýmetshil joldastar, kúshterińdi aıamańdar!

Asyǵý kerek! Aeroplannan qur qalmaý kerek!

1923 jyl

---