InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Aǵash materıaldarynyń qasıetteri

Sabaqtyń maqsaty: Halyq óneriniń teorıasy men tarıhyn eskere otyryp, oqýshylardyń sulýlyqty túsiný qabiletin damyta otyryp, estetıkalyq tárbıe berý
Bilimdilik maqsaty: aǵashtardy túrlerine qaraı olardyń qasıetterin bilý
Damytýshylyq maqsaty: oılaý, qıaldaý arqyly shyǵarmashylyq qabiletterin, ásemdik sezimderin damytý
Tárbıelik maqsaty: tabıǵat sulýlyǵyn, baılyǵyn baǵalaı otyryp, olardy qorǵaı bilýge tárbıeleý
Sabaqtyń túri: tanym sabaǵy
Sabaqtyń ádisi: mıǵa shabýyl, túsindirý, jeke, toptyq jumys
Sabaqtyń kórnekiligi: slaıdtar, sýretti kesteler
Sabaqqa qajetti qural - jabdyqtar: jyńǵyl butalary, pyshaq, zimpara qaǵaz
Pánaralyq baılanys: jaratylystaný, tarıh, beıneleý óneri

Sabaqtyń ótý barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
Oqýshylardyń sabaqqa qatysyn, qural – jabdyqtaryn tekserý

İİ. Qyzyǵýshylyqty oıatý
Beınerolık «Ormanda» oqýshylar beınekórinisti kórip bolǵan soń, dápterlerine kórgen aǵash túrleriniń ataýlaryn jazady.
Suraq: Aǵashtyń qandaı paıdasy bar? Aǵash - jıhaz, baspana, saıa, dalany, egistikti jelden, sýyqtan qorǵaıdy t. b

İİİ. Maǵynany taný
Aǵash - tabıǵattyń tamasha týyndysy. Aǵash kóp ósken jerdi halyq orman, toǵaı dep ataǵan. Orman - toǵaı – jan - janýarlardyń, qustar men jándikterdiń ómir súretin ortasy. Toǵaı ertede adamnyń negizgi turaq jaıy. Alǵashqy adamdar aǵashty tirshiligine qajet materıal retinde paıdalanǵan. Mysaly: olar ań aýlaýǵa qajet qural - saımandardy asha taıaq, úshkir(aǵash, naıza, qada, jebe t. b) aǵashtan jasady.

Aǵash tabıǵatta óte jıi kezdesetin ósimdikterdiń biri bolǵandyqtan, adam ómirine tıgizetin paıdasy kóp, alar orny da bólek. Aǵashsyz qurylys óz jumysyn bastaı almaıdy. Kúndelikti turmysta qoldanylatyn zattardyń kóbisin osy aǵashtan jasaıdy. Basqa shıkizattarǵa qaraǵanda ár túrli múlikter jasaýǵa da óte qolaıly, tez óńdeletin jumsaq, jaskúıinde bylqyldaq, ıýge, toqýǵa, oıyp shabýǵa kelgende teńdesi joq materıal.

Emen, qaıyń, terek aǵashtary turmysta keńinen paıdalanylsa, qyzyl qaıyńdy jaqsy tabıǵı sýretteri bolǵandyqtan úı múlikterin jasaýǵa qoldanǵan.

Alma, akasıa, yrǵaı, almurt aǵashtaryn qolóner jumystaryna paıdalanǵan. Alma men jańǵaq aǵashtarynan - kebeje, sandyq, júk aıaq, qobdıshalar jasasa, tal, qaraǵaı, alma, arsha, aǵashtaryn saz aspaptaryn jasaýǵa, terek, qaraǵaı, úıeńki, emen sekildi aǵash túrlerin kólemdi qurylys qajetterine kerekti buıymdar jasaýǵa paıdalanǵan.

Aǵash óńdeý ónerinde sheberler kóp qural - saımandardy qajet etpegen. Olar temir ara, balta, shapa - shot, burǵy sekildi negizgi qarapaıym quraldardy paıdalanǵan.

Halyq sheberleri, ustalary aǵashtan tek úı turmysyna qajetti buıymdardy ǵana jasap qoımaı, olardy áshekeıleýdi, bezendirýdi, kórkemdep qashaýdy, shabýdy jáne aǵash betine naqyshty órnekter salýdy sheber ıgerdi.

Bizdiń aýylymyzdyń geografıalyq orny taýdyń eteginde ornalasqan. Aınalamyz sýly jer, orman - toǵaılarymyz bar. Aǵash túrlerinen – aqqaıyń, kókterek, qaraǵaı keńinen ósedi. Biz ótken sabaǵymyzda top serýenge shyǵyp aýyl ishindegi baqtardy aralap, zer salyp qaraı júrip belgili bir tanymdyq dúnıelerge uqsaıtyn aǵash butalaryn jınap ákelgen bolatynbyz. Endi sol butalarmen jumystanamyz.

İY. Saramandyq jumys, qaýipsizdik erejesin eske saqtaı otyryp, jumystanamyz.
Qoldaryńyzdaǵy butalardyń artyq jerlerin kesip nemese egeı otyryp, óńdeý arqyly alǵashqy qalpyna biraz ózgerister engizýge tyrysamyz.

Y. Oı tolǵanys
«Bes joldy óleń» Kim qandaı beıneler ákeldi? Nelerge uqsatty? Alǵashqyda qandaı edi, sońǵy keıpi nege uqsady?(ár oqýshy butalardy óńdep, qandaı ań - qustarǵa uqsatyp shyǵarǵandaryn baıandap, sol beınege arnap bes joldy óleń qurastyrady)
Eń sátti, eń ádemi qurastyrylǵan jumystar, óleńder madaqtalyp baǵalanady.