InfoHub Logo

Ertede bir hannyń eki qyzy, bir uly bolypty. Úlken qyzy jannan asqan sulý eken. Kúnderdiń bir kúninde qyz qolyndaǵy altyn júzigin joǵaltyp alypty. Ákesi: «Kimde-kim qyzymnyń altyn júzigin taýyp berse, qyzymdy soǵan beremin», – dep, el-elge jar salypty. Qyzdy alamyz dep dáme qylǵan adamdardyń eshqaısysy da júzikti izdep taba almapty. Han jarlyǵyn estimegen balasy bilmeı, qoradan taýyp alǵan júzigin ákesine ákep beripti. «Han jarlyǵy eki bolmaıdy» degen oımen han qyzyn óz ulyna qospaqshy bolyp, kórshi el halyqtaryn toıǵa shaqyrtady. Jan-jaqqa kisi shaptyrady. Han qyzyn ulyna beretin bolypty degen laqap taraıdy. Bul sumdyqty estigen qyz arsyz ákeniń ámirine kónip, óz aǵama áıel bolǵansha, qańǵyryp óleıin dep, toı bolar aldynda jasyrynyp, óz úıinen bir túnde qashyp shyǵady. Birneshe kún júrip, taý ishindegi bir úıge kelip panalaıdy. Han qyzynyń joǵalyp ketkenin estip, tas-talqan bolyp ashýlanyp, jan-jaqqa izdeýshiler jiberedi. Qanshama nókerimen hannyń ózi de izdep shyǵady. Aılar, kúnder izdep qyzdy taba almaıdy. Bir kúni qyz óziniń úńgirinen shyǵyp, taý bókterinde jıdek terip júrgende, han kórip qalyp, qyzyna qaraı aıqaılap júgiredi. Biraq qyz áýlıe úńgirge kirip ketkende, esik tars jabylyp qalady. Úńgirdiń esigi ashyl dese, ashylyp, ashylma dese, ashylmaıdy eken. Sonda han kelip:

         — Ashyl múldem, ashyl, Dıdaryńmen shashyl! Men qyzymdy kóreıin. Shashyn taldap óreıin! – dep jylaıdy. Jabylǵan esik qaıta ashylmapty. Esik túbinde qyz turyp:

         — Ashylma múldem, ashylma, Dıdaryńmen shashylma! Men ákemdi kórmeıin. Órmeı-aq qoısyn shashymdy! – depti.

         Han esiktiń ashylmaıtynyn bilip, jylap úıine ketipti. Hannan keıin qyzdyń sheshesi men aǵasy kelip ashylýyn suraıdy.

         Qyz bularǵa ákesine bergen jaýapty berip, esikti ashpaı qoıady. Eń aqyrynda qyzdyń on jasar sińilisi kelip:

         — Ashyl, múldem, ashyl! Dıdaryńmen shashyl. Men tátemdi kóreıin. Shashyn órip bereıin! – depti. Tátesi sińilisiniń daýsyn estip, qanshalyqty ózin berik ustasa da kóńili bosap, jylap jiberedi. Sonda da esik ashpaýǵa tyrysady:

         — Ashylma múldem, ashylma, Dıdaryńmen shashylma! Men sińilimdi kórmeıin. Órmeı-aq qoısyn shashymdy! – depti. Kishkene sińilisi endi ne isterin bilmeı turǵanda, ekinshi bir saıdan kele jatqan bir top qasqyrdy kórip, shyryldap jylap jiberedi. «Qasqyrǵa jem etemin demeseń, esikti ash!» – deıdi. Tátesi shydap tura almaı, esikti ashyp jiberedi. Birin-biri saǵynyp, apaly-sińili eki qyz jylap kórisedi. Tátesine qarasa, ábden júdegen, burynǵy almadaı al qyzyl beti bozaryp solǵan, kóp jylaǵandyqtan isinip, móldir qara kózderi ystyq jasqa tolǵan, qyltadan tómen túsetin uzyn, qoıý qolań shashy tarqatylǵan, qaıǵyly tátesiniń baýyryna kire túsedi. Eki baýyr qushaqtasyp otyryp, maýqylaryn basady.

         Bular endi elge qaıtpaqshy bolyp, sińilisi ekeýi kún-tún demeı jol júripti. Bir kúni kún ystyq bolypty. Kishkene qyz kele jatyp, joldaǵy qara sýdan eńkeıip sý ishipti de maralǵa aınalyp ketipti. Qyz taǵy da bir baqytsyzdyqqa ushyraǵanyna qapalanyp jylap, maralyn jetektep jylap kele jatyp, bir aýyldyń syrtyndaǵy qudyqtyń túbine kelip, maralyn sýaryp, ony qudyqtyń túbindegi terekke baılap, ózi terektiń basyna shyǵyp otyrady.

         Bir kúni mystan kempir sý alýǵa qudyqqa keledi. Qudyqqa tal basynda otyrǵan qyzdyń sýreti túsip turady. Mystan qyzdy qudyqtyń ishinde otyr eken dep, hannyń ýázirlerine habar beredi.

         Hannyń qyryq ýáziri uzyndyǵy qyryq qulash arqanmen qudyqqa kelip, arqandy kudyqqa salyp, ózderi biriniń artynan biri ustap turyp, tartyp qalǵanda, bári shalqasynan qulapty. Sonda terektiń basynda otyrǵan qyzdy kórip, sulýlyǵyna tańdanyp, qyzdy hanǵa ertip ákeledi.

         Hanǵa qyz óte unaıdy. Hannyń jas óte sulý balasy bolady. Balaǵa da qyz unaıdy. Han qyzdy balasyna ápermekshi bolady. Biraq qyz olarǵa:

         — Kimde-kim meniń maralymdy baǵyp-qaǵyp ósirse, soǵan kúıeýge shyǵamyn, – deıdi. Han qyzdyń tilegin beredi.

         Qyzǵa da han balasy unapty. Sóıtip, han jan-jaqqa jar salyp, el jınap, otyz kún oıyn, qyryq kún toıyn jasap, qyzdy balasyna qosypty. Osydan bastap bular baqytty turypty. Maraly qaıtadan adamǵa aınalyp, sińilisi qyz qalpyna kelipti. Ol erjetip, tátesiniń ornyn basyp, úlken boıjetken qyz bolypty. Hannyń balasy mal-maldanyp, jan-jandanyp, bala-shaǵaly bolypty. Apaly-sińilili eki qyz da murattaryna jetipti.

---