InfoHub Logo

Taý tóbesindegi Egizkólde ne bolyp jatqany belgisiz edi. Jer silkingen joq. Aspan ashyq, kún tóbede qaınap tur.

Dem alýǵa Egizkólge qaraı ótkenderdiń aıaǵy sıregeli de kóp bolǵan joq. Biren-saran mashına solaı qaraı áli de ótip jatyr. Alaıda jer tabany áldeqandaı bir dúmpý baryn sezdirgendeı bolady. Qarǵa men saýysqan bajyldap-sharyldap tynym tappaı júr. Taý tóbesinen kóterile kóship, etek taýlardyń ústinde josyp júr.

Ý-shý bolyp oınaǵan jas balalarmen áýrelenip júrip, Ámına eshnárseni abaılaǵan joq. Bir bala qatty sekirip túskenine máz bolyp kúlse, tárbıeshi ana da ezý tartý kerek. Bir balanyń sandalyna usaq tas túsip ketip, qyńq etip qalsa, ana da aýyrsynyp, qabaq shytý kerek. Kóbelek ustatpaı ketse oǵan da ursý kerek.

Balajan Ámına ár kúndi osylaı ótkizedi. Tańy tez atady. Kúni tez batady. Árbir erteńgi kúnge balalar úshin jańa qyzyqtar izdeıdi. Ertegiler, oıyndar, Marshak, Chýkovskıı...

Balalarmen, oıynmen óter kún qyryq eki balanyń anasy Ámınaǵa qyzyq kún bolyp ótedi, biraq ońaı kún bolyp ótken emes.

Búgin kún jeksenbi, eń qyzyq ótkizetin kún. Ózge kúnderde jumystan qaljyrap júrgendeı, balalar keshe jatarda-aq:

— Erteń demalys qoı!

— Ámına apaı, erteń ne kórsetesiń? Qyzyq bola ma? — dep ý-shý bolǵan.

Jarqyn júzdi, jaıdary minezdi, balajan Ámına balalar úshin óz sheshelerin umyttyrǵandaı sheshe edi.

Meıirimdi sheshe, sergek sheshe, senimdi sheshe. Qaı balanyń aıaǵyna qaı kúni qandaı shógir kirgenin biletin sheshe balalarǵa onyń jymıǵany da qýanysh, arqasynan qap-qany da qýanysh, bolmashy birdemeni aıtqany da qýanysh.

Bul áli mektep jasyna jetpegen jas balalar úıi. Aýdan ortalyǵynan alysyraq. Egizkólden sarqyrap qulap jatatyn qulama sýdyń barqynyna salynǵan ádemi kók úı. Úıdi aınala salynǵan jemisti baqshada syrǵadaı salbyrap kúreń shıeler ósip tur. Almalar áli kók, qyz betindeı de qyzarǵan joq. Osy baqshada qyryq eki jas bala oınap júr.

Egizkól jaqtan birinshi gýil estildi. Taý ańǵarynan espe jel kele jatyr ma dep Ámına jan-jaǵyna qaranyp edi, qylań etken bir japyraq joq eken. Iyq tiresken túkti qońyr taýlar taǵy kúmp etti. Bul joly jańaǵy gýil qoıýlanyp kelip jarylyp ketken sıaqtandy. Tereń teńizdiń tas jaǵasyn aqjal tolqyn soǵyp jibergendeı baqsha dir etip qaldy. Shıe syrǵalar móltildesip ketti.

Balalar qalshıyp tura qalypty. Úrikken qozy-laqtaı úrpıisip tur.

— Apa!

— Ámına apa! Biz qorqyp kettik!..

Ámına úlken bir qater taıanǵanyn sezinse de onyń ne ekenin abaılaýǵa moıyn burmaı balalarǵa qaraı júgirdi.

— Qoryqpańdar, eshteńe emes, qoryqpańdar!..

Eki taý ıyǵymen soqtyǵysyp birin-biri ornynan qozǵaı almaı shirenisip turyp qalǵan sıaqty. Egizkóldiń bergisi kishirek bolýshy edi, sonyń bar sýy lyqsyp kelip, tas kemerinen bir-aq yrǵyp tústi. Laq etip aqtaryldy. Sarqyrap jatatyn qulama sýdy kómip jiberdi. Úıdeı tastar gúrsildetip domalap keledi. Tereń saıdyń eki jaq erneýin sý kernep, kemirip-keńeıtip keledi. Taý tóbesinen qulap túsken quj tastar shoshynyp úrikken taý ógizdeı josyp, aqtarylǵan sýdyń aldynda kele jatyr. Joıqyn sý keıde ondaǵan taýógizdi jutyp jiberedi. Uzamaı ondaǵan taýógiz sýdan shyǵa kelip, taǵy da ilgeri domalaıdy.

— Ne qylyp tursyń, eı! Qashsańshy! — degen daýysqa Ámına jalt burylyp edi, ashanadaǵy bir erkek, eki áıel aspazshylar qashyp barady eken. Biriniń qolynda ojaý, biriniń qolynda kúrish elegi, endi biriniń qolynda qoıdyń sany.

Ashana sýǵa jaqynyraq oıpańda bolatyn edi, sý kelip qalǵan eken. Adamdary qashyp barady. Balalarǵa moıyn burar emes. Aq halattary delbegeılenip lezde joq boldy.

Balapandaryn sońyna ertip kólden qaıtqan qazǵa usap, balalaryn shubyrtyp ertip Ámına úlken jolǵa qaraı jóneldi. Saıdy toltyryp qyranǵa jaıyla bastaǵan sý balalar úıiniń irgesine deıin jylysyp kelip qalypty.

Egizkól jolymen ushyrtyp, aǵyzyp eki jeńil mashına kele jatyr. Ámına balalardy joldyń qulamasyna ıirip qoıyp, ózi asfált-joldyń qyrqasyna shyǵyp, qolyn kóterdi. Mashınalar quıyndaı júıtkip ete shyqty. Ekeýinde de shoferdan basqa adam joq.

— Ieleri qaıda qaldy eken? — dep oılady Ámına.

Art jaǵy anda-sanda tars etip qalyp gazık kele jatyr. Ámına oǵan da qolyn kóterdi. Sanaly adam bolý kerek, toqtaı qaldy da:

— Mıra! Beri kel! Mıra! — dedi.

Shashy jelkildegen kishkene qyz ákesine qaraı júgirdi. Ákesi qyzyn kóterip alyp, mashınaǵa qaıta otyrǵyza bergende Ámına oǵan:

— Mashınańyz bos kórinedi, on shaqty balany ala ketińizshi! — dedi.

— Bizdiń úı sýǵa ketip jatyr! Asyǵyspyn! Qazir osy jolmen bizdiń júk mashına ótedi. Nomeri on toǵyz qyryq men luqsat etti de! — Gazık jyljyp ketti.

Endi mashınalar toptalyp óte bastady. Ámına bárine de qol kóterdi. Eshkim toqtamaıdy. Stol, oryndyqtar tıep alǵan, úıilip, tógilip balalar mingen júk mashınalary ótip jatyr. Jenil mashınalardyń kóbi bos, biraq eshkim toqtaǵan joq, toqtar emes, moıyn burar emes. Úreılenip, ushyp barady Aqı kózdenip ketken.

Sý lyqsyp kelip, joldyń eki jaǵyndaǵy qulamasyna jetip qaldy. Oıpattaý jerde asfált jolyn belinen basyp ótip, ári qaraı aqtarylyp jatyr. Mundaı jerlerge tolqyn paıda boldy, aǵyn paıda boldy. Ámına balalaryn dóńesteý jerge ákelip, joldyń qyrqa jıegine shyǵaryp qýyrshaqtaı tizip qoıdy. Ótip bara jatqan mashınalarǵa Ámına da qol kóterdi, ý-shý bolyp balalar da qol kóterdi, eshkim toqtamaıdy. Aqılanyp, úreılenip óte beredi.

Úsh júk mashınasy quıryq tistesip aǵyp keledi. Ámına eki qolyn birdeı kóterip joldyń qaq ortasyna baryp turdy. Mashınalar ókirip-baqyryp: — Joldan ket! — deıdi. Ámına qozǵalar emes. Mashınalar da ókire tústi. Ámına da qatyp qaldy. Aralary jıyrma metrdeı jaqyndaǵanda Ámına jolǵa kóldeneń qulady da kózin jumdy. Aldyńǵy mashına ókirip-baqyrǵan boıy tizginin tartqany seziledi. Biraq jylannyń qyr arqasyndaı kóp órnekti rezeńke dońǵalaq «Al bastym! Al bastym!» — dep jaqyndaı berdi. Ámınanyń murnyna kúıgen rezeńkeniń ystyq ıisi keldi. Qozǵalǵan joq!

— Svoloch! — dedi shofer mashınadan basyn shyǵaryp. Balalar shýlap kelip, Ámına apasyn qushaqtap, qulap jatyr. Shoferdiń kózi badyraıyp, esi shyǵyp ketken.

— Já, bol, jyldam tur! — degende shoferdiń eki kózinen jas barlap ketken eken. Saqyldap-qarqyldap jyndanǵan adamsha kúledi.

Balalar mashınaǵa tıelip, aman-esen aýdan ortalyǵyna jetti...

---