InfoHub Logo

Qyzmetten qaıtqan Jetisýdyń 719 jigiti Ǵalıhan atyna medrese ıa stıpendıa ashylsyn dep 2 myń som «Qazaq» basqarmasyna tapsyrǵany «Qazaq» gazetiniń 232-nómirinde basyldy.

Mine, adamnyń kózine jas, kóńiline mahabbat keltiretin zor jumys. Abaı marqum «Toq tatýdy syılamaı, ashtarǵa bergen as artyq; úıinde bosqa buldamaı, qaterge túsken bas artyq» deýshi edi. «Asharshylyqta jegen quıqanyń dámi ketpes» degen – qazaqtyń eski maqaly. «Keńshilikte dos ta dos, tarshylyqta tabylǵan dos ózgeshe...» degen – eski óleń.

Myna ashtyqty, jalańashtyqty kórip, maıdannan qaıtqan jigitterdiń buryn qazaq qylmaǵan qylyqty bastap otyrǵany joǵary maqal men óleńdi aıtýshylardy áýlıe eken degizgendeı.

Áıtpese Ǵalıhannyń qazaq baýyryna alǵashqy qylǵan qyzmeti bul ǵana emes. Ǵalıhan adam bop at jalyn tartyp mingeli «Qaıtsem qazaqtyń ushy uzap, jany jaıylyp jatqa jem bolmaı, el qataryna erer eken» dep, kúndiz kúlki, túnde úıqy kórmeı shybyn janyn fıda qylǵany jurtqa málim. Vygorgskıı vozvanıaǵa qol qoıǵanyn qate deýshilerge aıtqanyn qulaǵym estip edi: «Myna húkimet húkimet bop turǵanda qazaqtyń ne qylsa da joly bolmaıdy; osy vozvanıaǵa qol qoıýshy halyqtyń joly bolǵanda, sonda kózi ashylady. Men Vyborgtan qashsam, bir ǵana men qashqan bolmaı, qazaq halqy qashqan bop, el betine qara tańba bolatyn edi. Erteń joly bolǵan kúnde uıalmaı qazaqtyń ese suraýyna jaqsy. Qol qoıǵandyqtan abaqtyǵa bir ǵana men jatamyn», – dep.

Adam balasy ákesi men sheshesiniń kim ekenin de úırenip, biledi ǵoı. Sol syqyldy qaı halyq bolmasa da birinen-biri ónege alyp, ilgeri basyp kele jatqany da halyqqa málim. Bizden ilgeri, úlgili eldiń Ǵalıhan syqyldy adamynyń atyna neshe túrli ıgilik is shyǵaryp, ıgiligin el kórip, ataǵy ana jaqsynyń atyna qoıylyp kele jatqany bir talaı jandarǵa taǵy málim.

«Qazaq» gazetinde aıtyp otyr: «Jigitter aıtqan medrese ıa stıpendıa bul eki myń somǵa ashylmaıdy. Bul bir ǵana basshylyq», – dep. Endi ketkeni kelip, kemtigi tolǵan alashtyń sáýleli azamattary! «Dostyqqa dostyq – qaryz is, duspanyńa ádil bol» dep marqum Abaı aıtqandaı, bizge dostyq qaryz emes pe?

Búl isten eki túrli ıgilik kútýge bolady: biri – joǵarydaǵy eki jumystyń qaısysy istelse de, ıgiligin el kórý; ekinshi – eńbek qylǵan erdiń qaryzyn biletin el bop kóringen soń, halyqqa qyzmet eteıin degen jastardyń talaby ashylady.
Qane, jurt! Myna jigitterdiń tuńǵysh bastaǵan jolyna az-kóp demeı, hárkim shamasyna qaraı túselik.

«Saryarqa», 1917, 4 shilde, 4-nómir

---