InfoHub Logo

Asan qaıǵynyń ákesi — Sábıt degen kisi. ol kisiniń bir qara tulpary, bir qara búrkiti, bir qara tazysy bolady. Kásibi ańshylyq bolady. Balasy bolmaıdy. Bir kúni tús kórip, áıelin shaqyryp alyp:

— Men bir jetiniń ishinde ólemin. Endi maǵan keregi joq, — dep qara tulpardy, tazyny, búrkitti qoıa beredi. Sonsoń áıeline mynany tapsyrady:

— Seniń ishińde alty aılyq ul bala bar. Atyn Asan qoı. Qashan bala erjetedi, sonda myna júgendi, balaq baýdy, qarǵyny ber! Bul ákeńnen qalǵan mırasy de. Bulǵyr taýyna baryp «quraýlasa», tulpar keledi, «bapalasa», búrkit keledi, «kákalasa», tazy keledi. osylar qolyna tıgennen keıin men sıaqty ańshy bolsyn. Jalǵyz-aq Bulǵar taýynyń basyna shyqpasyn! — deıdi. — Eger shyqsa, ómiri beınetpen ótedi.

Ákesi ólgennen keıin, bala er jetkennen keıin sheshesi oǵan aıtylǵan amanatty tapsyrady.

Asan Bulǵyr taýyna baryp «quraýlap» edi, tulpar keldi, «bapalap» edi, búrkit keldi, «kákalap» edi, tazy keldi. Ákesi aıtqan ósıet: «Bulǵyn degen ań, sony qýa-qýa aty da, ózi de óledi» degen sóz. Taǵy da Asan ańshylyqqa shyǵady.

Bir kúnderi ań aýlap kele jatsa, aldynan bir ań qashady. Aıshylyqty alty basatyn tulpary, kózine kóringendi jibermeıtin tazysy ańǵa jete almaıdy. Sońynan Asan qalmaıdy, bir jerlerge kelgende tús aýa ańǵa jetedi. Ańdy soǵyp alyp, qanjyǵasyna baılap, bir tóbeniń ústine shyqsa, etekte otyrǵan bir aýyldy kóredi. Ańdy qýyp sharshaǵan adam kóringen aýylǵa kelipti. Kelgen aýylynyń bir qyzy Asandy kórip «ishin tartqan» eken. «Nege ishińdi tartasyń?» dep suraǵanda, qyz bylaı dep jaýap beredi:

— Adamnyń sultany,
Attyń tulpary,
Qustyń suńqary,
Ittiń syrttany,
Myltyqtyń aq bereni,
Qylyshtyń nar keskeni,
Túlkiniń bir shegi.

İzdeseń qandaı tabylmas edi, jeteýiniń bir jerge qosylǵanyna tańyrqanyp ishimdi tarttym, — depti. Sodan keıin qyz Asannyń demalyp, qonyp, attanaryna kóńil bildiredi. Asan qyz sózinen asa almaı, sol kúni sol úıde bolady. Tań atqan soń atyn erttep daıyndalyp, júreıin dep otyrǵanda, qyz saptaıaqqa bal quıyp ákeledi. Asan saptaıaqty qolǵa ustap otyryp, qyzdyń shamasyn baıqaý úshin myna sózdi aıtypty:

— Bez qaıyńnyń bezi eken,
Naǵyz bezdiń ózi eken,
İshine quıǵan sheker eken,
Áıtse de myna bir jeri beker eken, — dep saptaıaqtyń erneýin bir sıpap qoıypty. Sonda qyz bylaı deıdi:

— Bez qaıyńnyń bezi bolsa,
Naǵyz bezdiń ózi bolsa,
İshine quıǵany sheker bolsa,
Ol jerin kemsinbeı-aq isher ediń-aý, balyqshym, — degen eken. Asan qyzdyń bul sózine jaýap tappaı, atyna mingende qyz taǵy bylaı depti:

— Seniń atyń qazir Asan ǵoı. Kóp uzamaı «Asan qaıǵy» atanýǵa tıistisiń. Úsh jyl kútem, endigisin óziń bilesiń, —  degen eken.

Asannan Shashty Ázız týady, Edigeni Toqtamys óltiredi.

---