InfoHub Logo

Adaq batyrdyń ómirinde jurt tańyrqarlyq erekshe úsh ádet bolypty. Birinshi ádeti — ózine tán atyn kim minse de qoımaıdy. Qınalǵanyna renjimeıdi. Ekinshi ádeti — syıly qonaqta, toıda, asta aldyna qandaı taǵam qoıylsa da talǵamaı, jeı beredi. Úshinshi ádeti — jaýǵa qarsy joryqtarda, basqa da shabýyldarda kúshi basym qurýly toptan qaımyqpaıdy.

El adamdary batyrdyń bul ádetterin áldeneshe ret synap baıqady, bos sóz emes, shyn ekendigin is júzinde anyqtady. Aqyrynda sondaı iske ádettenýine ne sebep bolǵanyn batyrdyń ózinen surady. Bul suraqqa ol tujyrymdy jaýap qaıyrdy.

— Birde jalǵyz ózim jazyq dalada kele jattym, — dep bastady ol sózin, — kún kesheıdi. Atymnan tústim de, ekindi oqydym. Namazymnyń eki basyn oqyǵanda, atym júrip ketti. Ol úshin namazymdy buzǵanym joq, qalǵan eki basyn oqyp, artyma qarasam, atym kórinbeıdi. Múlde uzap ketipti. Kún batyp, qas qaraıdy. Kıimsheń, jaıaý júgirip qajydym. Mańaıda tiri jan joq. Japan dalada jatyp, tynyǵýǵa týra keldi. Tańerteń taǵy izdedim, taba almadym. Qulyn kúninen ózim kútip ósirgen, qandaı jaǵdaıda bolsa da ózime serik bola alady dep sengen atym tórt bas namazymdy aıaqtaýyma qaramaı, aıdalaǵa qańǵytyp tastap ketti. Sol opasyzdyqqa nalyǵan kezimde: «atymdy eshkimnen qorymaspyn, kim minip qınasa da lám demespin» dep sert etkenmin. Bir kún, bir tún el tappaı, jaıaý sendelip júrgende meılinshe ashyqtym da shóldedim. Sol aýyrtpalyq jaǵdaı ústinde: «budan bylaı qandaı taǵam kezdesse de, talǵamaı jeı beremin» dep ózime ózim ant etkendeı bolǵamyn. Qaı jerde, qandaı jıynda bolsa da aldyma qoıylǵan asty talǵamaı jeı berýime — sebep osy.

— Samsaǵan qarýly toptan qaımyqpaýyma da sebep boldy, — dep batyr sózin odan ári jalǵastyrdy. — Bir top adam ań aýlaýǵa shyqtyq. Bárimiz de atqan oǵymyz jerge túspeıtin, shapqan qylysh, naızamyz múlt ketpeıtin mergendermiz. Kenet aldymyzdan bir qoıan tura qashty.
oǵan oq jumsaýdy laıyq kórmedik. Qoıandy aınala qorshap alyp, naızagerlik, qylyshkerlik qabiletimizdi baıqalyq destik. Qoıan qamaýda qaldy. Kózi baqyraıyp, árqaısymyzǵa jaýtań-jaýtań qaraıdy. Ár jaqtan berilgen túrtki dybystardan qoryqqan qoıan qamaýdan shyǵyp ketýge áreket etti. Kenet maǵan qaraı júgirip keldi de, janymnan sekirip ketti. Siltegenim qate ketpeıtin qylyshym da, naızam da tımedi, qoıan zymyrap kete bardy. Joldastarym bul múlt ketýimdi tabalaǵan joq, biraq ol ózime aýyr soqty. Degenmen odan máńgi este qalarlyq qorytyndy jasadym. «Qyryq kún qyrǵyn bolsa da, ajaldy óledi» degen naqyl osyndaı tájirıbeden týǵan ǵoı. «Qandaı aýyrtpalyq, qandaı qaterli jaǵdaı kezdesse de, odan qaımyǵyp sheginbespin» dep joldastarym aldynda sert ettim.

Bul sózder, batyrdyń erligi, tózimdiligi jurtqa unady.

---