InfoHub Logo

Asyldyń atasy aýylda turatyn. Bozqyraý saqaly keýdesine tusken, qyr muryndy, qıaq murtty, alyp deneli adam. Aýyldyń shetindegi bıik qaqpaly qoranyń ishindegi ustahanada temirdi otqa salyp qyzdyryp ıip bolǵasyn, nán balǵamen yshqyna soǵyp, mańdaıy shyp-shyp terlep jatqanyn talaı kórdi.

— Meniń qulynym atasynyń ustahanasyn kórgeli kelgen eken ǵoı, — dep jerden tik kóterip alyp, Asyldyń betinen shóp-shóp súıetin, qysyp-qysyp qushaqtaıtyn edi.

— Mine, meniń asylym...

Jan-jaǵyndaǵy jurtqa masattana qarap, murtyn sıpap, saqalyn taramdap, júzi bal-bul janyp, maqtanysh sezimge bólenetin. Keıinnen túsindi. Asyldy atasy asylǵa teńeıdi eken ǵoı.

Asyl qalaǵa oralarda ájesi Baǵıla ekeýi muny qushyp-súıip, qımaı attandyratyn. Áýeli aýyl shetindegi aıaldamaǵa deıin erip keletinin aıtsańshy. Osy sońǵy júzdeskeninde atasynyń kózinen jas parlap turǵanyn Asyl baıqap qalǵan.Ózi de jylaǵysy kelip ketti de onysymen qoımaı:

— Uıat-aı! Úlken ata da jylaı ma eken, — dep qolyn shapalaqtaǵany bar.

— Seni saǵynamyn ǵoı,— dedi atasy elge baıqatpaı kóz jasyn súrtip.

Sóıtse atasy aldyn-ala sezgen eken. Ol Asylmen ishinen qoshtasyp turypty ǵoı. Al Asyl bolsa atasyn sońǵy ret kórip turǵanyn bilmepti. Áli de senbeıdi. Endi sonaý qaraǵaıly aýylynyń qubyla betinde kúmbeziniń tóbesine aı ilingen, aq kirpishten salǵan beıitte atasy Qurymbaı máńgilik uıqyda jatyr. Byltyr kúzde ákesi ekeýi aýylǵa barǵanda, atasynyń basyna quran oqytypn, mandaıshaǵa ilingen sýretin sıpap, biraz jylap alǵan. Qatty saǵynypty. Keıingi kezde Asyldyń túsine jıirek kirip júrgeni de ras.

Jazda kún jylyǵan soń, úıde bir kún de qalmaı, Qaraǵaılyǵa atasynyń mekenine attanyp ketedi. Bul joly ózi jalǵyz barmaq...

... Yzǵyp kele jatqan troleıbýs aıaldamaǵa jaqyndaı bere qalt toqtaǵanda, Asyldyń oıy buzylyp ketti. Balabaqshadan kele jatqan beti. Adamdar biri kirip, biri shyǵa bastady. Kenet.. quddy atasy. Eńgezerdeı shal esikten kirip kele jatty. Oıynan bir sátke ǵana arylǵan Asyl oıda-joqta: «Ata!» — dep daýystap qalǵan. Shyrqyraı shyqqan bala úni kólikte otyrǵan jolaýshylardy bir sát selt etkizdi. Oryndyqtan ushyp turǵan Asyl aqqan kúıde atasynyń qushaǵyna baryp súńgip ketti de bir sát qartty suraqqa kómip saldy.

— Sen qashan keldiń, ata?— dedi júzin aımalaǵan qarttyń betine bajaılaı qarap.

— El ótirik aıtqan eken ǵoı. Seni óldi degeni qaıda?

— Men tirimin,— dedi kemseńdegen qart.

— Sender úshin men eshqashan ólmeımin. Bozqyraý saqaly omyraýyn japqan qońyr daýysty qartty Asyl moınynan tars qushaqtap alypty. Sóıtkenshe qart taǵy da kemseńdep qoıa berdi.

— Janym-aý, qulynshaǵym-aý. Sen maǵan qaıdan tap boldyń. Ata degen tilińnen aınalaıyn! E, jaratqan ıem, Aqsarbas, Asqarbas, Perishteniń qulaǵyna shalynsyń, — dedi ol egile túsip.

— Ata, ata, sen nege jylaısyń? Meni taýyp aldyń ǵoı. Endi jylama, — dedi Asyl atasynyń saqalynan sıpap. Troleıbýstaǵy jolaýshylar bala men atanyń sózderine qulaǵyn tigip, tynshı qalypty. Qart qaltasynan aq oramalyn alyp, ájim-ájim júzin súrtti.

— Balam, men endi jylamaımyn. Men seniń únindi, kóp boldy, estimedim ǵoı, saǵynyp kettim. Sonan soń jylaǵanym ǵoı...

— Men de seni saǵyndym...

Asyl atasyn qysa qushaqtap, meıirlene júzin taqady. Bul eki ortada eldiń:

— Nemeresi ǵoı. Shyn saǵynǵan eken. Áı, bul zamannyń qıyndyǵy-aı, — degen sózderi estilip qaldy.

Asyldyń mamasy del-sal kúıi otyryp kalǵan edi. Birdeme deýge dármeni joq. Osy bir sáttiń nemen biteri belgisiz. Birazdan soń troleıbýs toqtap Asyl atasymen, mamasy úsheýi jerge túsken. Qart pen Asyldyń anasy birin-biri únsiz uqqan edi.

— Qulynym,— dedi qart Asylǵa meıirlene qarap.—  Men qazir dárigerge baryp qaralýym kerek.

— Qashan kelesiń?— dedi Asyl qapelimde.

— Jazylǵan soń, úıge baramyn, qulynym. Al, mynaǵan áneý dúkennen baryp tátti alyp je,— dedi qart Asyldyń mańdaıynan súıip.

— Al, saý bol, janym.

Asyl jaqyn mańdaǵy dúkenge qaraı quldyrańdaı júgire jónelgen. Qart Asyldyń mamasyna buryldy.

— Aınalaıyn, aıypqa buıyrma. Kempirim ekeýmizdiń jalǵyz ulymyz bar edi. Úılengenine on shaqty jyl boldy. Bir sábıdiń shyr etkenine zaryǵyp júrgen jaıymyz bar. Shamasy, sábıdiń atasy kóz jumyp ketken-aý? Saǵynyp qalypty. Kóńilimdi jibitip jiberdi. «Ata» dep moınyma asylǵandy yrym kórip, Aqsarbas aıtyp, yrym kórgenim ǵoı,— dedi qart daýysy dirildep.— Nemere kórsem, men de esimin Asyl qoıamyn. Tfá, Tfá, súıinshim ózimnen, qaraǵym. Eki Asyl bir-birin jetektep júrgenge jazsyn. Átteń, meni izdep, kútip júregi aýyratyn boldy-aý... Al men keteıin aınalaıyn...

Sonan beri Asyl óte qýanyshty. Atasyn kútýli. Atasy da Asyldy saǵynyn júrgen shyǵar.

---