Bári bolǵansyń - eshkim de emessiń!
(novela)
Onyń óz qarabasy eshkim de emes. Tipti dáýirimizdiń eń jaman degen portretterinde de kezdespeıtin bet-júzi men tolassyz, beı-bereket, bir-birine baılanyspaıtyn sózderiniń artynda salqyndyq pen basqa adamdarǵa kirmeıtin túster jatty. Alǵashynda ol jurttyń bári de ózi sıaqty dep oılaǵan. Alaıda osy bir bos nárseler týraly syrlasý áreketinen soń-aq tanysy sózinen jańylysa bastaǵan. Sol sol-aq eken ol basqalardan erekshelenýge bolmaıtynyn máńgilikke sanasyna quıyp aldy. Ol rýhanı saýyǵýdy izdemekshi bolǵan. Zamandasynyń aıtýynsha bolmashy latynsha, odan da az mólsherde grekshe úırenipti. Sál keıinirek ol "maqsatyma adamı ǵuryptyń qarapaıym qaǵıdasyn oryndasam ǵana jetem" dep túıedi. Maýsymnyń uzaq kúninde Anna Hetýeıdiń qushaǵynan saıa tabady.
Jıyrmadan asqan shaǵynda Londonǵa keledi. Óziniń eshkim emesin jasyrý maqsatynda ol ózin áldekim etip kórsetýge de mashyqtanyp alǵan-dy. Londonda oǵan ózi o basta sol úshin jaratylǵan kásip - akter kásibi tap keldi; sahnaǵa shyǵyp, onsyz da kórgenin qabyldaýǵa ázir otyrǵan tobyrdyń aldynda basqa bireýdi keıipteýi kerek tuǵyn. Shynynda da, jurt ony ózinen basqa adam retinde qabyldamaqty. Múmkin tirshiliktegi alǵashqy raqaty bolar, gıstrıondyq eńbek oǵan teńdesi joq qýanysh syılaıdy. Alaıda onyń da shegi bar tuǵyn. Sahnadan eń sońǵy múrde - keıipkerler alyna bastady.Taǵy da baıansyzdyqtyń kermek dámin sezingen. Burynǵydaı Ferreks, ıakı Temirlan bola almaıtyn. Bul - taǵy da "eshkim emes". İshi pysqannan basqa keıipkerler men basqa qorqynyshty tarıhtar oılastyrdy. Onyń denesi London sharaphanalarynda dene atqarýǵa tıisti sharýalarmen aınalysyp jatqanda - jan dúnıesi jeńilisti bilmes Sezardiń, boztorǵaılardy qorǵaǵan Djýlettanyń, adam aıaǵy baspas jerlerde albastylarmen syrlasqan Makbettiń keıpinde edi. Olar keremet taǵdyrdyń ıesi tuǵyn. Barlyq aqıqat obrazdardy túgendep shyqqan mysyr Proteıinshe sansyz adamnyń keıpinde bolyp úlgergen mundaı pende álemde sanaýly ǵana! Keıde áldebir sújetterdiń tasasynan óziniń naqty beınesin endi eshkim áshkereleı almaıdy, degen nyq senimi de qylań beretin. Máselen, Rıchard keıpinde -sansyz ról somdaıtyn akter esebinde kórinse, Iago keıpine enip, "bul - meniń ózim emes" degendi op-ońaı aıta alatyn. Ómirdiń, tústiń jáne qoıylymnyń uqsastyǵy sońynan aıtýly adamǵa aınalǵan onyń shabytyna túrtki boldy.
Ol osynaý tús-ǵumyrdyń sońynda jıyrma jyl salpaqtady. Alaıda áldebir tańsárisinde óńkeı semserden óletin koróldar, sondaı-aq aıaq astynan kezdesip ajyrasatyn, keremet sózder aıtyp kóz jumatyn baqytsyz ǵashyqtar bolýdyń azabynan júregi aınyǵanyn sezdi. Sol kúni-aq teatryn satyp jibergen. Bir aptadan soń bala kúniniń ózenderi aǵyp, aǵashy jaıqalǵan týǵan qalasynan bir-aq shyqty. Osydan bastap ol bul keremetterdi óner perishtesiniń aıalaýyndaǵy mıftik emeýrinder áshekeılerine de, latyndyq adam attaryna da aıyrbastaı almaıtyn. Alaıda bul jerde de áldekim bolý kerek edi. Sóıtip, ónerden qol úzgen, bolmashy dáýleti bar, pesıelermen, aınalymnan túsken paıyzdyq úlestermen ǵana áýre kásipker bolyp shyǵa keldi. Osynaý jaǵdaıynda ol bizge ádebı qundylyq pen pafostyń barsha izderi qasaqana alynyp tastalǵan belgili de jadaǵaı ósıetin qaldyrdy. Londondyq dostary onyń oqshaýlanǵan turaǵyna kelip turdy. Ol dostarynyń aldynda baıaǵy aqyn rólin oınap beretin-di.
Tarıhtyń taǵy da bir aıtary bar. Ajalynyń aldynda, ıakı ólgennen soń ol Qudaıdyń aldynda bolyp: "qatelikten birneshe adamnyń keıpinde bolyppyn. Endi ózim - ózim bolsam deımin" depti. Daýyldar arasynan Jaratýshy bylaısha pármen túsiripti: "Meniń ózim de -ózim emespin; Shekspırim meniń, sen jazǵan shyǵarmalardaı etip, men de bul dúnıeni oıdan shyǵarǵam. Meniń tústerimniń bir elesi - ózimnen aýmaı qalǵan ózińsiń! Onyń mazmuny "bári bolǵansyń - biraq eshkim de emessiń" degenge saıady".
You Might Also Like
