InfoHub Logo

Men 1924 jyly Semeı oblysy, Jarma aýdany, osy Egindibulaq selosynda týyp óstim. Qazir de osy jerde turyp jatyrmyz.

Qyzyl ásker qataryna 1942 jyly sentábr aıynda Jarma aýdandyq áskerı komısarıaty arqyly shaqyryldym.

Ásker qataryna alynǵannan keıin 1943 jyldyń maı aıyna deıin 9-atqyshtar brıgadasynda Saratov oblysynda boldym. 5 aı osy jerdegi batalón shtabynda pıserlyq qyzmet atqardym. Maı aıynda bizdi Pýgachev qalasynan maıdanǵa attandyrdy. Maıdan shebine jaqyn qalǵanda 394-atqyshtar dıvızıasynyń 810-polkyna qosty. Osy polkta men 1945 jyldyń oktábrine deıin bólimshe komandıri bolyp qyzmet atqardym. Orel - Kýrsk operasıasy kezinde 4-Ýkraına maıdanynyń kuramynda Harkov mańaıynda birinshi ret soǵysqa qatystym. Osy polk quramynda Ýkraınanyń Krıvoı Rog qalasy, Odessa oblysy arqyly Ternopol qalasynyń mańynda qorǵanysta bolyp, 1944 jyly avgýst aıynda Iassy-Kıshınev grýppırovkasyna qatystym.

Mende nagrada óte az. 1944 jyly aprel aıynda Dnestr úshin jáne 1944 jyly sentábr aıynda Iassy - Kıshınev operasıasy úshin «Za otvagý» medali, «Za pobedý nad Germanıeı» medaldary bar.

Men Baýbekti 1943 jyly kórdim.

Men bir sharýamen ketip bara jatyr edim, aldymnan qazaqqa uqsas bir aǵa leıtenant kezdesti. Men ol kisige ásker tártibimen sálemdesip ótip kettim. Barǵan jumysymdy bitirip qaıtyp kele jatqanda álgi kisi taǵy kezdesti. Ol meni toqtatyp: «Qazaqsyń ba?» — dep surady, men: «Qazaqpyn», — dep jaýap berdim, ol meniń qaı jerlik ekenimdi surady. Men tolyq jaýap bergennen keıin ol osy polktyń saperler vzvodynyń komandıri ekenin aıtty jáne ýaqytym bolsa, kelip turýymdy surap ornalasqan jerin kórsetti. Men sol keshte - aq bardym.

Ekeýmiz 2 saǵattaı áńgimelestik. Baýbek ózinin jalǵyz ekenin, bir jaqyn aǵasy soǵysta qaza tapqanyn, jora-joldastarynan hat alyp turatynyn aıtty. Sodan keıin Baýbek «Sosıalısik Qazaqstan» gazetin alatynyn aıtyp, maǵan «oqy, Qazaqstan jańalyǵymen tanys» dep birneshe nomerin berdi. Mine, osydan bastap Baýbekpen birge týysqandaı bolyp kettim. Bos ýaqyt bolsa Baýbek ekeýmiz ylǵı birge bolatynbyz. Baýbek maǵan nemis kartasynan jasalǵan eki qalyń dápterdi kórsetip, óziniń gazetterge maqala, óleń jazýymen birge «Altyn saǵat» jáne «Kapıtan Vodoprıgora» degen áńgime jazyp júrgenin aıtatyn.

Bizdiń ásker Krıvoı Rog qalasyn alýǵa daıyndalyp jatqanda, jaý mınasyn tazartyp júrip, qapylysta mına jarylyp Qarataev, Kaplevskıı, Baýbek úsheýi mert bolady. Baýbektiń mert bolǵanyn estip, Mahrovtyń kómegimen maıdan dalasynan alyp shyǵyp, Dnepropetrovsk oblysy, Sofıev aýdany, Novo-Úlevka selosyna ez qolymnan jerledim, qasynda Qarataev, Kaplevskııler bar. Baýbektiń basyna «Baýbek Bulqyshev» dep, týǵan jyly men mert bolǵan jyly, kúnin taqtaıǵa oıyp jazdym. Meniń qolymnan kelgeni osy ǵana boldy.

Baýbek kishipeıil, baýyrmal edi. Baýbekti osyndaı azamattyǵy úshin soldattar qatty syılaıtyn. Jáne shtab ofıserlerine óte bedeldi edi. Baýbek jas ketti. Sol soǵystyń qıyn-qystaý ýaqytynda óte mádenıetti, taza júretin jáne osyny óz qaramaǵyndaǵy soldattardan talap etetin.

Sologýbov maǵan Baýbektiń qaǵazdaryn tapsyrǵany týraly Rahmetolla Ydyrysovqa aıtqan edim, biraq onyń mazmunyn men oqyǵam joq, sebebi oǵan mende ýaqyt bolmady. Ol qaǵazdardan jaralanyp, gospıtálǵa túsken soń kóz jazyp qaldym.

Soǵys aıaqtalǵannan keıin Baýbektiń polkinen Mahrovtan basqany kezdestirmedim. Mahrov meni 17 jyldan keıin izdep tapty, qazir katysyp turamyz.

Oktábr 1972 jyl.

QANAǴAT AǴYBAEV

---