InfoHub Logo

Ertede barlyq Sibirdi bılep-tóstep júretin bir Baıqal degen baı adam bolypty. Onyń baılyǵyna qosa, aq degeni alǵys, qara degeni qarǵys eken. Baılyǵyna batyrlyǵy saı bolyp, barlyq Sibirdi aýzyna qaratypty. Sondyqtan Baıqaldyń laqap aty «Sibir» atanypty.

 

Baıqaldyń baılyq, batyrlyq-erlik, jaqsylyq qasıetine qosa, qaharly, ashýly, yzǵarly sıpattary da bolypty. Baıqaldyń bir iske kóńili túspeı, ashýy kelse, ol betin tústikke buryp qarasa, barlyq Sibirdiń kelbeti ózgere bastaıdy eken: kún ózdiginen sýytady, aspan túnerip bulttanyp, bulttar ersili-qarsyly kóship, yzǵarly qar-jańbyr jaýyp, jel soǵyp, teńiz týlap jaǵany soǵyp, orman da boıyn jazyp tik tura almaı eńkeıip basyn ıip mólıipti. Jer bar syryn ishine tartyp, tońyp qatyp qalypty. Janýarlar batyrdyń bul qaharyna shydamaı, boıyn kórsetpeı, bas panalap kóringen in-shuńqyrǵa tyǵylypty da, batyrdyń ashýynyń qaıtýyn kútipti. Al batyrdyń ashýy qaıtsa, betin teristikke burǵany. Onda manaǵy qubylystyń bári ózgerip, barlyq Sibir jaıbaraqattyqqa aınalyp, barlyq jaratylys raqat tabady eken. Baıqaldyń Zarlyq degen jalǵyz qyzy bar eken. Ol qyz dúnıede teńdesi joq Ańǵara degen batyrǵa ǵashyq eken. Jastardyń bul syryn bilse, Baıqal barlyq Sibirdi ekinshi túrge aınaldyryp jiberedi, óıtkeni bir joryqta Ańǵaramen kezdesip qalyp, ekeýi birin-biri kórmesteı bolǵan eken. Eki ǵashyq Baıqaldyń bul minezin bilip, endi ne isterin bilmeı daǵdarysady, sóıtip júrgende bulardyń syryn Baıqal sezip qalyp, aldymen qyzy Zarlyqty óltirmekshi bolyp umtylady. Zarlyq qorqyp taýǵa baryp tyǵylady. Sol taý artynan «Muńlyq-Zarlyq» atanady.

Al Ańǵara qoryqpady, biraq atasyna qarsy kelmeı betin soltústikke qaratyp, jan-jaǵyna qarap turdy da, alǵa júre berdi. Bul kezde Baıqalǵa da oı tústi me nemene, oılanyp qaldy. Ańǵara: «Kezeńi kelse kórisermiz», - dep, tereń oılanyp artyna qaraı-qaraı tartyp otyrdy.

Al Baıqal osy qylǵan qataldyǵyna ókinip, jer baýyrlap jata ketken eken. Qaıǵysynyń kúshtiliginen jer oıylyp, túpsiz tereń kólge aınalypty. Odan shyqqan sý Ańǵaranyń izimen júrip, aǵyp otyryp úlken ózenge aınalypty.

---