InfoHub Logo

Óre!

Bul - arhaızmge (kónergen) aınalyp bara jatqan sóz be dep qalam. Óreniń leksıkalyq bir maǵynasy – qurt-irimshik jaıatyn zat ta, ekinshisi adamnyń aqyl-oı deńgeıi, ıaǵnı adamdy adam etetin ıngredıent. Deńgeı, óre degenniń maǵynasy keń, jaýaby kóp. Óre – dúnıetanym, paıym-parasatyń, jańaǵy aıtqan aqyl-oıyń. Osy óreni kóterip otyrmasa, adam shirkinniń tómendeı bereri haq.

Óreni kóteretin, álbette, kitap, ónerdiń san alýan túri (teatr, kórkemóner, mýzyka, qolóneri, t.s.s), kásibı isiń, aqparattyń alýan túri, t.b. Osy rette qazirgi zamandastardyń óresi qaı deńgeıde, jalpy óremizdi kóterýge qyzmet etetinderdiń ózderiniń óresi qaı deńgeıde degen saýal týyndaıdy.

Bir sóz bar: «Kitapty órteýden de jaman qıanat – ony oqymaý» degen.
Endi osyny ózimizden surap kóreıik, biz ádebı kitap oqyp júrmiz be?

Bul turǵyda óreńiz qalaı?

«Poezıa! Menimen egiz be ediń?» dep jazǵan Muqaǵalı. Ol – aqyn.

Óleńmen bir týǵan. Óshpeıtin dúnıe qaldyryp ketti.

Siz osy Muqaǵalıdy oqısyz ba?

Adam janyn sáýlettendiretin poezıamen qalaısyz?

Mýzyka! O, bul jaıly aıtar áńgime tańdy tańǵa ursańyz da taýsylmaıdy. Biraq, bizdiń óremiz toıshyl ánderdi tyńdap, qyzyqtaýdan asa almaı qaldy ma eken dep oılaımyn. «Qyzyl órik» (álde bórik), ana jaqta joq-joq, myna jaqta joq-joq, qaıdasyń sen... sekildi ándermen qazirgi urpaq «qanattanyp» keledi.

Osyndaı ánsymaqtar tyńdaýshynyń óresin qaı deńgeıge kóterer eken?

Teatr she?

Sahnadaǵy búgingi qoıylymdar óreni kóterýge jarap tur ma?

Oı sala ma?

Álde keshegi, búgingi kúnkóris, turmysty «jyrlaǵan» dúnıe me?

Teatrǵa baryp turasyz ba?

Ne oıladyńyz?

Ne túıdińiz?

Jalpy, kez kelgen óner týyndysy adamǵa oı salyp, oı salýy bylaı tursyn, óresin, deńgeıin kóterýi tıis degen oıdamyn. Ol tipti arheologıa, fólklor, kóne dúnıe ıakı jańalyqty óner bolsyn, kórip, tamashalaýshynyń óresin bıiktetý kerek. Qazir kúrdeli dúnıe (kıno, mýzyka, spektákl, kórkemóner) – janrdan góri tez uǵyp, tez qabyldanatyn (sosyn tez umytylatyn) kóbik serıaldar men jeńil-jelpi án-áýenderge degen yqylas basym túsip bara jatqandaı.

Klasıkalyq týyndy, mýzyka, spektákl, áıgili qalamgerlerdiń qalyń-qalyń tomdarynan góri jeńil oqylatyn, ezý tartqyzatyn dúnıeler áldeqaıda tartymdy kórinedi. Qyzyl-jasyl jyltyraq, jeńiltek áýen saltanat quryp tur. Kesheden bizge dáýlesker kúıshilerdiń, ánshiler, bıshilerdiń, áıgili sýretshilerdiń muralary qaldy.

Búgin solardy zerttep, úırenip, oryndap, jazyp... kúneltip kelemiz.

Erteńgi, arǵy kúngi býynǵa búgingi bizden ne qalar eken?

«Qyzyl órik» (álde bórik) pe?

Ana jaqta joq-joq, myna jaqta joq-joq degender me?

«Jatqan – adaspaıdy, júrmegen qulamaıdy». Bir jerden osyny oqyp edim. Jaqsyny izdeý kerek. Adassaq ta, qatelessek te, qulasaq ta, daýǵa iliksek te. Mol muramyz bolýy tıis.

Búgingi kúnnen! Erteńge!