InfoHub Logo

Bir orynǵa úsh bastyq, úsheýinde úsh jastyq. Úsh bastyqtyń bir jastyqty jastanyp jatqanynyń biri — Qapıa. Qapıa qaljyrap qalypty, shalyǵyp jetipti, birese shalqalap, birese qyryndap jatyp úhleıdi.

— Eger, men kelmesem osy kolhozdyń qoı fermasyna bastyq tabylmaı qalatyndaı! — dep renjıdi ol.

— Semáńyz qaıda?

— Aýdanda, kóshirip kelý kerek. Oǵan kólik, oǵan ýaqyt, at, arba, aqsha... kerek.

— Sizdi kim jiberdi?

— Aýdan! Mine joldama! — dep mashınkaǵa basqan bir japyraq qaǵazdy omyraý qaltadan sýyrdy.

Endigi úsh jastyqtyń birin jastanyp jatqan — Bekish. Bul osy kolhozdyń óz adamy, burynǵy brıgadır, qazirgi qoı fermasynyń bolashaq bastyǵy, Bekish te boıkúıezdenip qalypty. Salmaqtanyp sóıleıdi, aýyr qımyldaıdy, áreń qozǵalady.

— Arbaǵa bir at jekkennen eki at jekken jaman eken. Dyryldata qashyp, ala jóneıdi. Qarym saldyrap, qolym salbyrap qaldy. Eti jyrtylǵan ba, jelke de kótertpeıdi, shalqaıa bergen soń... — dep ol da qaltasynan qaǵazdy sýyryp jatyr.

Bekishtiń qaǵazy myqty sekildi, móri de jalpaq, qoıylǵan qoly da ırek-ırek.

— Aýdandyq aýylsharýashylyq bólimi arnap shaqyryp, qolyma joldama bermegende, men kónbegen de bolar edim. Basqasy da emes, eń dókeı bastyǵynyń ózi kabınetine kirgizip alyp, osy qaǵazdy berdi — dep o da shirendi.

Úsh jastyqtyń taǵy birin jastanǵan — Smaǵuldyń ózi, burynǵy bastyq. Anaý ekeýi "ornyńa keldik" dese, ol keńkildep kúledi, kúledi de keýdesin kóteredi, mańǵazdanyp jóteledi.

— Maǵan áli "ornyńnan tústiń" degen arnaýly buıryq joq! — dedi de jastyqty baýyryna tarta tústi. Sóz sonymen tyndy...

Aqyryn ǵana yńyldap Qapıa jatyr:

Degen eken degenge degen eken,

Qur áýre bop Qapıa kelgen eken! —

dese, buryn oılasyp osyny aıtaıyq degendeı:

Bizdi áýre qyp shaqyrǵan aýdandaǵy, —

Búrokrat tóre me, nemene eken?!

dep Bekish dombyrany tyńqyldatty.

Smaǵul da tis arasynan syzyqtap ysqyryp aldy da muqaldap "toqpaǵym myqty..." degendeı emeýrin bildirdi:

— Solaı bolsa, joldastar, solaı shyǵar,

Qaıtqandaryń aýlyńa qolaı shyǵar.

Meniń atym Smaǵul, ózim bastyq,

Qandaı kisi alýdy ońaı synar.

Sonymen bir orynǵa úsh bastyq, úsheýinde úsh jastyq. Olar ári jatty, beri jatty, aqyry bóri aýdanǵa tartty, múddelerin aıtty.

Mal neǵyp jatyr? Kim baǵyp jatyr? Qys qalaı boldy, ondaǵy is qalaı boldy? Onda eshkimniń jumysy joq.

Qys ótti, kóktem týdy, qoı qozdaı bastady. Onymen taǵy da eshkimniń isi joq. "Sen salar da, men salarmen" jumys júrip jatty.

— Qysqy otarymyz "Qondy", jaıylymǵa ondy. Mal semiz - aq boldy, — dep (suraı qalsań) Smaǵul tósin qaǵady. Biraq qys boıy ol mal basyna baryp kórgen emes. Syrttan jobalap, syrttan shamalap, aýdanda júrip kesip-piship júr... Aıtysý bitken joq.

Sonymen úsh bastyqqa da tynym joq. Bastyqtar aýdanǵa qaraı domalaıdy, árkim ártúrli jobalaıdy. Qaısysynyń bolary belgisiz.

Tegi aýdan basshylary osyndaıdy qyzyq kóredi-aý shamasy.

---