InfoHub Logo

Ál Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Ýnıversıteti 
Fılosofıa jáne saıasattaný fakúlteti Dintaný mamandyǵynyń 4 kýrs stýdenti Amangeldi J.B
Jetekshi aǵa oqytýshy Týngatova Ý.A

Men Dintanýshy bolǵannan keıin kóp adamda: “Ol qandaı mamandyq? neni zertteıdi? mánisi nede?”, – degen syndy suraqtar týyndap jatady. Jalpy Dintaný degen bir baǵytty ǵana ǵylym emes. Dinı ilimder tarıhyn jáne dinı ómirdiń ınstıtýsıalyq formasyn dinı-mádenı mura, dinı óner, dinı jazba eskertkishterin, dinı bilim jáne ǵylymı zertteý qyzmeti, dinge tán quqyqty, dinder tarıhynyń arheologıalyq eskertkishterin, túrli dinı ilimder men dinı uıymdar arasyndaǵy ózara qatynas tarıhy men qazirgi ahýalyn zertteıdi.Ózinde tarıh, ekonomıka, ádebıet, fılologıa, din, etnografıa jáne solarǵa uqsas salalardy biriktiredi.Men ózim bala kezden ár qazaqtyń balasy sıaqty Zańgerge qyzyǵyp, ýnıversıtetke túser kezde de sony maqsat etken bolatynmyn. Alaıda, Júrek qalaýymen, Dintaný dep atalatyn mamandyqqa taǵdyr jeli aıdap keldi . Bir kezderde durys jasalǵan sheshim – búgingi qaıyrly hálge alyp keldi. Ómirde qatelespeý kerek eki nárseni aıtady ǵoı: 1. Mamandyq tańdaý; 2. Jar tańdaý. Sebebi eki tańdaýdyń da nátıjesi ómir boıy adammen birge bolady ózim úshin bala kezden ustanym qalyptastyrǵanmyn. Qatelesip, qaıta kóre beretin ómirim uzaq emes. Sol úshin qazirden oılandym, ókindirmeıtin tańdaýlar jasaýdy úırendim ,Tańdaýdan qatelespedim. Endi, Dintaný týraly Dintaný – dinderdi túbegeıli zertteýmen aınalysatyn keshendi ǵylym. Ol ádette búkil Álemdi aımaqtaryna qatysty dinderdi tanyp ony saralap zertteıtin ǵylym salasy,  Jalpy Din jónindegi ilim. Din árqashanda zertteý nysany boldy. Bul fenomendi birde-bir oıshyl elemeı ketpeıdi. Olardyń kóbisi ózderiniń barlyq ǵumyrlaryn din men dinshildikti zertteýge arnaıdy. 

Din adamnyń uıatynda, arynda, ıaǵnı onyń ımanynda. Saıasat bolsa, ol adamdardyń qaýymdasyp, ult, halyq bolyp, memleket quryp ómir súrýdegi tásili. Din saıasatqa janasyp ketse-aq, óz qadirin joǵalta bastaıdy. Sondyqtan asyly Din men Saıasat bólek-bólek bolǵany abzal.

Dinderdiń barlyǵy «ádildik pen mahabbat» jolyna úndeıtinidigi aqıqat. Biraq, sol ádildik pen mahabbatqa bilimsiz jetý múmkin emes. Dinı bilim týraly musylman dintanýshysy Abý Hamıd Muhammed ıbn Muhammed Ál-Ǵazalı (1059-1111) bylaı degen: «Paıdaly bilimmen shuǵyldaný búkil basqa isterge qaraǵanda áldeqaıda jaqsy. Paıdaly bilim – dúnıeniń jamandyǵyn, aqyrettegi jaǵdaıdyń qaýiptiligi men qorqynyshtylyǵyn túsindiretin bilim. Dúnıege berilip, aqyretten bet burǵan adamdardyń nadandyǵy men aqymaqtyǵyn, olardyń boıyndaǵy órkókirektik, kúnshildik, ekijúzdilik, ózin-ózi súıýshilik, ataqqumarlyq pen mansapqumarlyq, dúnıege qushtarlyq sıaqty júrek dertteriniń daýasy ne ekendigin bildiretin bilim – paıdaly bilim».

Rýhanı birlik pen kelisim aıasynda ómir súrý maqsatyna jetý úshin órkenıettiligimiz ben azamattyq qoǵam retindegi mádenı damýymyzdyń joǵarǵy deńgeıi bolyp tabylatyn toleranttylyq (ózgege tózimdilik, qamqorshylyq, jumsaqtylyq, kishipeıildilik, meırimdilik tanytý) qasıetimizdi saqtaı bilýimiz kerek. Qoǵamnyń toleranttylyǵy ózdiginen paıda bolatyn nárse emes. Ol – tárbıe arqyly qalyptasatyn qoǵamdyq minez. Al minezdiń negizi dinde. Din bilim arqyly keledi.

---