InfoHub Logo

ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ JOO deıingi bilim berý fakúltetiniń oqytýshysy
Ybyraıymova S.S., matematıka magıstri

Matematıkalyq analızdiń mańyzdy taraýy – shekter teorıasyna baılanysty esepterdi shyǵarý barysynda, jáne 1∞ túrindegi anyqtalmaǵandyqtar paıda bolady. Osyndaı anyqtalmaǵandyqtardy ashý úshin tamasha shekter dep atalatyn formýlalardy qoldanamyz.
Tamasha shek – matematıkalyq analızdiń keńestik jáne reseılik oqýlyqtarynda shek alýǵa baılanysty keń qoldanylatyn matematıkalyq eki tepe-teńdikke qatysty aıtylatyn termın.
Birinshi tamasha shek:

Ekinshi tamasha shek:

Eki tamasha shekten shyǵatyn tómendegi saldarlar da praktıkada jıi qoldanylady:

Joǵary matematıkanyń reseılik te, qazaqstandyq ta oqýlyqtarynda kezdespeıtin Eılerdiń shekke baılanysty kelesi formýlasyn sheteldik  tyńdarmandar praktıkada jıi qoldanatynyn baıqadyq. Ásirese ekinshi tamasha shekke keletin esepterdi tómende berilgen formýlaǵa salyp jyldam ári ońaı shyǵarýǵa bolady:

Jalpy jaǵdaıda:
 

Endigi kezekte osy formýlanyń qoldanylýyna mysaldar keltireıik:

1 mysal.

shegin esepteńiz.

 

 

2 mysal.
  shegin esepteńiz.

Kópshilik oqýlyqtarda mundaı esepter kelesi túrde shyǵarylady:

3 mysal.

    shegin esepteıik.

Ekinshi tamasha shekke keltirip shyǵaramyz:

Osy esepti (**) formýlasymen shyǵaratyn bolsaq:

 

Qoryta kelgende, ekinshi tamasha shekke keltiriletin esepterdi (**) formýlasymen jyldam ári ońtaıly shyǵarýǵa bolady.

Qoldanylǵan ádebıetter tizimi.

1. Shalǵynbaeva S.H., Joǵary matematıka, Oqý quraly. Almaty, 2013.

---