InfoHub Logo

Qustardyń patshasy Qyrannyń jyl saıyn kóktem kezinde óz buqarasyna arnap saltanatty toı ótkizetin ádeti eken. Barlyq qustardy taǵy da kóktemde ótetin toı saltanatyna shaqyrtady.

Qus ataýly túgel belgilengen ýaqytta top-tobymen patshanyń ordasyna qaraı shubyrypty. Orda qyzmetkerleri patshanyń nusqaýy boıynsha qustardy ret-retimen qaz-qatar otyrǵyzypty. Qustar da máz-meıram bop, kórsetilgen orynǵa jaıǵasady. Ár toptyń basshylaryna tórden syıly oryn usynylady.

Eldiń sońyna ala torǵaılar toby da jetedi. Patsha Qyran bularǵa da óz ornyn usynady. Sodan keıin saltanatty mereke bastalady.

Oıyn-saýyq dýmany qyzǵan kezde torǵaılar óz tegine jatatyn bireýdiń bosaǵa túbinde búrisip otyrǵanyn kóredi. Ústinde ilip alar lypa joq, qyp-qyzyl shaqa. Kózi jypylyqtap, jan-jaǵyna jaýtańdaı qaraıdy. Oǵan járdem berip, kóńilin aýlaý úshin:

– Ár torǵaı bir taldan mamyq julyp berińder, anaý baýyrymyzdy kıindireıik, – deıdi, torǵaılar tobynyń basshysy.

Torǵaılar shuǵyl iske kirisedi. Árqaısysy óziniń ústindegi mamyqtan bir-bir taldan julyp beredi.

Ústindegi qylpyǵy joq qyzyl shaqa torǵaı týystarynyń kómegi arqasynda áp-sátte qulpyryp shyǵa keledi. Onyń ádemi bop ketkeni sonsha – tipti, Qyran patshanyń ózi mynadaı sáýletti, kórkem qusty kórmeı qalǵanyna ókinip, álgi torǵaıdy óziniń qasyna shaqyryp alady da qurmetti oryn beredi.

Qyran patshanyń qasynan oryn alǵan torǵaı aınalasyna barlaı kóz júgirtedi de: «Men eń sáýletti qus ekenmin. Qyran patshanyń ózi túr-túsime qyzyǵyp, qurmettedi ǵoı!» – degen oıǵa shomady.

Endi álgi torǵaı esirip, ózinen-ózi qoqyraıyp, pańdana bastaıdy. Tipti álginde ózine kómektesken týystaryna da tumsyǵyn shúıirip, tóbesinen qaraıdy.

Muny kórgen týystary qatty yzalanady.

– Toıda tonyn sypyryp alǵanymyz uıat bolar, artyn kútińder, – dep, basý aıtady baısaldy kári torǵaılar.

Jas torǵaılardyń zyǵyry qaınaǵany sonsha - toı tarqaıtyn mezgildiń sońyna deıin zorǵa shydaıdy. El tarap, álgi torǵaı ońasha qalǵan kezde, toptanyp turǵan torǵaılar tarpa bas salady da álginde ózderi bergen mamyqtardyń bárin birin qaldyrmaı qaıtaryp alady. Sán-sáýletinen aıyrylǵan esirik torǵaı súmireıip, burynǵysynsha qyzyl shaqa keıpine qaıta túsipti.

Torǵaılar:

– Kópke topyraq shashpa! – dep tarap ketipti.

Muny kóren Qyran patsha:

– Esirgende es bolmaıdy! – dep, teris aınalypty.

Sóıtip, aıaq astynan lepirip, dandaısyǵan esirik torǵaı tilin tistep, aıdalada jalǵyz qalypty.

 

---