InfoHub Logo

Jambyldyń budan keıin atyn kóterip ketken Sarybaı asyndaǵy jyr boldy. Sarybaıǵa as bergende Jambyl otyzdyń ishine kirip qalǵan kezi eken (Ómirzaq aıtýynan).

Jambyl ári aǵaıyn, ári kótermeshi jyrshy jigit retinde Sarybaıdyń inisi Sarjannyń qasynda bolady.

Sarjan kelgen eldiń kóńil aıtýyna belgili bolamyn dep, qoıandaı boz attyń jal-quıryǵyn qyzyl boıaýmen boıatyp minipti. Qasynda Jambyl da aq boz at minip jyrlapty:

— Úlken sazdyń basynda
Kishi sazdyń qasynda,
Sarekemniń asynda,
Qambardyń qara qysqa atyndaı,
Men salamyn jeliske.
Quıryǵymdy túıgen soń,
Qanatymdy súzgen soń,
Jel aýdarǵan qańbaqtaı,
Sel aýdarǵan dóńbekteı,
Keldi sóıler kezime,
Úlken aǵa, kishi ini,
Sóılep bir endi bereıin,
Qos júırikti aıtaıyn,
Shapqan saıyn údegen.
Qos suńqardy aıtaıyn,
Alystan toıat tilegen, —

dep, Sarybaıdy joqtap jyrlaǵan. Bulaı joqtaý qyrǵyzben kórshiles Uly júz elinde ádet bolǵan. As bergen adamnyń jankúıer jaqynynyń qasynda otyryp, qaraly úıde otyryp kelgenge as bergen kisini jyrlap tanystyrý. Súıinbaıdyń Ormannyń asynda qaraly úıde otyryp joqtaǵany, Ómirzaqtyń Shabdannyń asynda atqa minip kelgen elge aldynan shyǵyp jyrlaǵany sıaqty Jambyl da Sarybaıdy Sarjannyń qasyna erip joqtaıdy. Biraq bul óleńniń bári saqtalmaǵan. Myna joǵarydaǵy kishkene úzindini bizge aıtqan — «Qyzyl ásker» kolhozyndaǵy Beısimbaı Seıituly.

Jambyldyń el aldynda bir kóringen jeri osy bolady. Sarybaıdyń osy asyna Uly júz, qyrǵyz tegis shaqyrylǵan. Múmkin, irgeles Sadyr, Mataı, Qarakereı de shaqyrylǵan bolar. Bul asqa Merke boıynan Ysty rýynan shyqqan ataqty Maıkót aqyn keledi. Bul asta Súıinbaı aqyn da bar. Biraq Súıinbaı as ıesi Sarybaıdyń jankúıeri bolyp, astyń úlken jyryn aıtýdy Jetisý boıyndaǵy Shapyrashty, Dýlat bolyp Maıkótke baılaıdy. Maıkót uzaq jyr aıtady. Bul jyrda Jetisýdaǵy dýlat, Shapyrashtynyń sol kúndegi eleýli adamdarynyń bárin atap, amandasady. Osy uzaq jyrdy dámeli aqyndardyń bári jattap áketedi. Sony jattaýshynyń biri Jambyl. Ómirzaq aqyn (Jambyldyń zamandasy): «Osy jyrdy Jambyldan jaqsy aıtatyn kisi joq edi», — deıdi.

Maıkót osy asta orasan úlken olja alady. Onyń ústine ári jyryna razy bolǵan, ári túbi birge báribir Báıdibektiń balasy, bir jyldan asa jibermeı basyna úı kóterip, aldyna mal salyp, asa qurmetteıdi. Maıkót osy elde turǵan ýaqytta Jambyl Maıkótten kóp úlgi alady. Maıkóttiń aıtýynan Shora batyrdyń jyryn uǵyp aıtady. Biraq keıinnen Shorany aıtýshylar kóbeıgen soń, Jambyl ony aıtpaı tastap ketedi. Sol sıaqty aıtpaı ketken jyrlary kóp shyǵar.

Osynyń artynan Jambyl basynan taǵy bir iri ýaqıǵa kezdesedi. Burymdy qaıtaryp berip, óziniń aıttyryp qoıǵan qalyńdyǵy Momyndy alyp, birdi-ekili balaly da bolyp qalady. Biraq Jambyl táýir áıelge kóz salyp, kóńil aýdarýyn qoımaı júredi. Súıinbaı aqyn erte jas kezinde Kesken kekil degen bir qyzben kóp aıtysyp, sonan dos bolyp ketipti. Kesken kekildiń sheshesin Súıinbaı ene esebinde qadirlep, únemi baryp amandasyp qaıtady eken. Birde qys ishinde Jolbarysty degen jerde otyrǵanda, Súıinbaı Kesken kekildiń sheshesine amandasa barady, qasyna Jambyl erip barady. Osy joly Jambyl Amanjol qyzy (aty belgisiz — red.) degen sulý kelinshekpen tanysady. Kelinshek Aıqym degen eldiń qyzy, barǵan jeri Shybyl degen el bolady. Kelinshek kúıeýin mensinbeıdi eken. Jambylmen sóz baılaıdy, el jaılaýǵa bara alyp qashpaq bolady.

Jaz shyǵyp Qumnyń, Qopanyń boıyn qystaǵan el kóterile jaılaýǵa qaraı kóshkende, Shybyl rýy da jaılaýǵa kóshedi. Osy kúngi «Kaǵanovıch», «Kýıbyshev» kolhozdary otyrǵan Tóńirek, Qurshyn degen jerge Shybyl rýy qonady. Sol jerden kisi jiberip, kelinshekten habar alyp, Jambyl kelinshekti alyp qashpaqshy bolady. Biraq bul joly Jambyl kórinip bara almaıdy, kelinshekpen kezdese almaı, aqyrynda ińir arasynda alyp qashady.

Osy kúngi Jambyl kolhozynyń joǵarǵy taý jaǵynda sý dıirmen bar, sol jerde buryn qalyń aǵash bar eken. Sol arada otyratyn Alpysbaı degenniń úıine aparyp tyǵady. Kelinshek joǵalyp tabylmaı, búkil Aıqym Shybyl bolyp izdeıdi. Jambyldan kórýge ol úıinde. Biraq sezikti kisi Jambyl bolady. Jambyl kúndiz úıinde bolyp, keshke jońyshqa sýaramyn dep ketip, Alpysbaı úıine baryp kelinshekpen jolyǵady eken, sony aýylynyń kisileri sezip qalyp, artynan túnde ańdyp ustaıdy. Ol kezdegi Sadybek aýylynan (bul Jambyl aýyldarynyń atasy) atqa miner ıe kisisi Kúrtibaı jáne Aıdap kel bar, Jambyldy kelinshekten aıyryp Shybylǵa qaıtarmaqshy bolady. Oǵan Jambyl kónbeı, sózdiń arty Súıinbaıǵa soǵatyn bolady. Sonan Súıinbaı kirisip Jambyldy áreń kóndirip, kelinshekti qaıtarady. Jambylǵa bul óte orasan soqqy bolady. Bul Jambyldyń 35-36 jasynyń kezi bolady.

Jambyldyń ózinen 13/VIII kúni 44 j. sóz qozǵap, osy áńgimeni suraǵanda, óz úıinde «Amanjol qaranyń qyzyn aıtasyńdar ma, ol appaq sútteı edi, adamnyń aqqýy edi ǵoı», — dedi.

---