InfoHub Logo

Jeltoqsan! Úskirik jel julqyna, údeı soǵady. Aspannyń júzi qabartyp, zilmaýyr qara bulttar túnere tónedi. Sol qara bulttardyń kóbesin sógip, Kún nuryna jol ashqysy kelgendeı jarq-jurq etken najaǵaı ottary tutasa astasqan dúnıeni beıne tilgilep bara jatqandaı. Jarqyldaǵan jasyn eshteńeden seskener de, selt eter de emes. Beıne qaralyq álemine qarsy baǵyttalǵan, atylǵan oq tárizdi...

...Átteń, Ol kóz aldymyzdan ǵaıyp bolyp ta úlgerdi. Ybyljı jaýǵan jańbyr tolastar emes. Jaqsynyń kózi tirisinde qadir-qasıetin laıyǵynsha baǵalaı almaıtyn, neniń ne ekendigin áli kúnge jete baǵamdaı almaıtyn halyqpyz-aý. Endi túnergen tabıǵat keıpine enip, bárimiz de onyń otty júregi men qajymas qýat-kúshine moıynsunyp turmyz.

Qyrandar uzaq jasamaıdy eken. Álde, kóz tıedi me olarǵa? Álde, merziminen buryn kúnshilderdiń tuzaǵyna iline me eken? Iapyraı, myna jeltoqsan aıynda túısiktiniń kóńiline neshebir ókinish-muń uıalaıdy eken. Qarasýyq jel aqyra, hám, «ah» ura azynap, tulaboıyńdy túrshiktirip bara jatqandaı. Bir túrli tolqymaı tura almaısyń. Rýhyń kóterilip, óz-ózińnen qanattana túsesiń. Óıtkeni, onyń kózi joq bolsa da, máńgilik janyńnan tabylyp, qoltyǵyńnan demep júrgendeı. Ony kórmeı-aq eske alýdyń ózi jetip jatyr. Asyly, ólmeıtin, rýhy jasaı beretin de jańdar bar-aý. Qalyń buqarany sońyna ertip, týra jolǵa bastaǵan onyń qudiret tylsymyna qalaı bas ımeske?!

Jeltoqsan kelse júregim qars aırylatyny, bas shaıqap qatty qaıǵyratynym bar. Ótken jylǵy tabyt kóterip kele jatqan sátimiz eske túsedi. Onyń qap-qara, qaısar shashtary alaqanyma qaraı jelmen sýsyp barady. Biz tabyt emes, búkil jurt bolyp han kóterip bara jatqandaımyz. Al Ol bolsa, bir sátke ǵana myzǵyp ketkenge uqsaıdy...

Jeldi kúndi áýelden-aq unatýshy edim. Jeligip, aıdarymnan jel esip júrýshi edi. Onyń árýaqty tulǵasynan ón boıyma nár jıatynmyn.

Endi Ol joq! Tek qana eles berip qalady. Biraq, kózge kórinbeı, áýlıe-pirimdeı alysta júrip-aq qoryp, qorǵap júr.

Árýaqqa senbeseń, kúnderdiń kúninde opat bolaryń haq. Ol halqyna, halqy oǵan senip edi. Er senimdi aqtady, eli de qurmetin jasap jatyr.

Sonda da bolsa, jeltoqsan aıynda aza boıym qaza bolady da turady. «Bolmasaq ta uqsap baǵyp», Táýelsizdik týyn tik ustaý jolynda jalyndy kúreske bel býǵym keledi de turady. Esil erlerdiń rýhy ólmeıdi degen osy eken!

2.12.1992 jyl.

---