InfoHub Logo

Nıkolaevsk temir jol vokzalynda eki dos kezdese ketti: biri jýan, biri jińishke. Jýan jańa ǵana vokzaldan tamaqtanyp shyqqan edi, sondyqtan onyń maı tıgen erinderi pisken shıedeı jyltyrap turǵan. Odan heres pen flerdoranj ıisi shyǵady. Jińishke jańa ǵana vagonnan shyqqandyqtan ústine shamadandar, túıinshekter, qatyrma qaǵazdar arqalap alǵan edi. Odan vechına men kofe tunbasynyń ıisi shyǵady. Jińishkeniń syrtynan ashań júzdi áıeli men uzyn boıly, kózi syǵyraıǵan gımnazıs balasy qarap tur. Jýan jińishkeni kórip:

— Porfırıı! Senbisiń? Jarqynym-aý! Kórispegeli qansha zaman! — dep daýystap jiberdi.

— Qudaı-aý! — dep tańyrqady jińishke. — Mısha! Bala jastan birge ósken dosym! Óziń qaıdan júrsiń?

Dostar úsh qaıtara súıisip aldy da, jasqa toly kózderin birinen-biri almaı qarap qaldy. Ekeýi de esteri ketip eljiresti.

Súıisip bolǵannan keıin jińishke sóz bastady:

— Aınalaıyn-aı! Tipti, oıda joq ediń! Mine, tosyn syı! Al, káne, óziń jaqsylap beri qarashy! Buryn qandaı sulý bolsa, áli sondaı! Ejelgi minezi, sál kerbezdigi! Oı, qudaıym-aı! Al, óziń qalaı? Baıydyń ba? Úılendiń be? Kórip tursyń, men úılengem... Mynaý meniń áıelim Lýıza, shyqqan tegi Vansenbah... Lúteranka... Al mynaý meniń balam Nafanaıl, úshinshi klass oqýshysy, Nafaná, bul meniń bala shaqtaǵy dosym! Gımnazıada birge oqyǵanbyz.

Nafanaıl sál oılanyp turyp basynan bórkin aldy.

— Gımnazıada birge oqyǵanbyz! — dep jińishke sózin jalǵastyrdy, — Esińde me, seni ne dep mazaqtaıtyn edi! Qazynanyń kitabyn papırosqa kúıdirip alǵanyń úshin seni Gerostrart dep mazaqtaýshy edi ǵoı, al meni shaǵym aıtýdy jaqsy kórgenim úshin Efıalt dep mazaqtaýshy edi. Ho-ho... Bala edik! Nafaná, qoryqpa! Jaqyn tur janyna... Al mynaý meniń áıelim, shyqqan tegi Vansenbah... Lúteranka.

Nafaná sál oılanyp turyp, ákesiniń artyna jasyryndy.

Jýan óziniń dosyna masattanǵan pishinmen qarap:

— Al, dosym, qalyń qalaı? Bir jerde qyzmet etesiń be? Qandaı dárejege jettiń? — dep surady.

— Qyzmet etem, súıiktim! Kollejdik asessor bolyp istegenime eki jyl bolyp qaldy. Stanıslavym da bar. Jalaqy mardymsyz... ony qoıshy, táıiri! Áıelim mýzykadan sabaq beredi, ózim tabys úshin aǵashtan portsıgar jasaımyn. Tamasha portsıgarlar! Árqaısysyn bir somnan satam. Eger kimde-kim on portsıgar, onan da kop alatyn bolsa, oǵan bilesin ǵoı, baǵasyn kemitip berem. Qalt-qult etip kún kórip júrmiz. Departamenttiń ózinde istegen edim, qazir munda osy mekemeniń salasyna bastyq bolyp aýystyryldym... Osynda qyzmet isteıtin bolam. Al óziń qalaı? Áldeqashan-aq statskıı bolyp alǵan shyǵarsyń? A?

— Joq, súıiktim, onan joǵarylata tús. Men qazir qupıa keńesshi dárejesine jettim... Eki juldyzym bar, — dedi jýan. Jińishke kenet bozaryp ketip, sileıip qaldy, azdan soń betinde kúlki izi oınap, eki ezýi jymıyp sala berdi: onyń júzinen, kózinen ushqyn tógilip turǵan tárizdi boldy. Ózi kirjıip, búkireıip, qunysyp ketti... Onyń shamadandary, túıinshekteri men kartondary kirjıip, tyrjıyp ketti... Áıeliniń uzyn ıegi onan beter soraıa tústi; Nafanaıl mýndıriniń túımesin túgel salyp, qazdıyp tura qaldy...

— Men, joǵary mártebelim... Jaqsy bolǵany-aı! Bylaıynsha aıtqanda, balalyq shaqtaǵy dosym desem bolady ǵoı, mine, endi aıaq astynan uly dárejege ıe bop shyqqan! Hı-hı.

— Qoı, boldy, boldy! — dep jýan qabaǵyn shytty. — Bulaısha sóıleýdiń qajeti ne? Sen ekeýmiz bala jastan birge ósken dospyz ǵoı — bizdiń aramyzda shenge tabynýdyń ne keregi bar!

— O, ne degenińiz... Onyńyz qalaı... — dep qıqyldady jińishke, odan beter qunystana túsip. — Joǵary mártebelim, sizdiń rahymdy nazaryńyz... beınebir tirlik nári ǵoı... Mine, mynaý, joǵary mártebelim, meniń balam Nafanaıl, áıelim Lýıza, bylaısha aıtqanda Lúteranka.

Jýan oǵan birdeńe dep qarsylyq aıtpaqshy bolyp edi, jińishkeniń júzinen sonshalyq bir ınabat kórsetip eljireı qurmettegendiktiń belgisi shyǵa kelgenin kórip, qupıa keńesshiniń júregi aınydy. Sondyqtan ol jińishkege syrt berdi de, qoshtasýǵa qolyn sozdy.

Jińishke onyń úsh saýsaǵyn qysyp, búkil keýdesimen ıile "hı-hı-hı" dep qıqyldaǵan qytaı tárizdi kúldi. Áıeli jymıdy. Nafanaıl aıaǵyn tarp etkizip qazdıyp tura qalǵanda, fýrajkasyn túsirip aldy. Úsheýi de súısingen sezimmen abyrjyp qalysty.

Aýdarǵan B.Kenjebaev

---