InfoHub Logo

Júgeri, maıs — astyq tuqymdasyna jatatyn bir jyldyq shóptesin ósimdik. Alǵash Ortalyq jáne Ońtústik Amerıkada taralǵan. Meksıkada bizdiń zamanyzdan burynǵy 5200 jyly shamasynda ertedegi maııa men astekter ósirgen.

Dániniń qurylysyna qaraı úlpekti, kremnııli, tis tárizdi (súıir dándi), krahmaldy, qantty, krahmaldy-qantty, badynaq (jarylǵysh), balaýyz tústes, juqa qabyqty júgeri túrlerine bólinedi. Qazaqstanda 15 sorty aýdandastyrylǵan. Sabaǵy tik, bıiktigi 0,5-6 m, keıde budan da bıik, jýandyǵy 2-7 sm. Japyraǵy jalpaq, taspa tárizdi, sabaqtyń árbir  býynynan bir-birden eki jaǵyna jaıyla ósedi. Dara jynysty, bir úıli, aıqas tozańdanady. Atalyq gúl shoǵyry (shashaq) sabaǵynyń ushynda, analyq gúl shoǵyry (sobyq) japyraq qoltyǵynda ornalasqan. Jemisi — dánek. Sobyǵynda 500-1000 dán bolady. Dániniń quramynda 1,3 azyq ólshemi, 65-70% krahmal, 7-12% belok, 3-6% maı bar. Júgeri súrlemi — mal úshin qunarly azyq.

Júgeri – jylý jáne jaryq súıgish, qurǵaqshylyqqa tózimdi jazdyq daqyl. Ósip-óný kezeńi 100-180 kún. Júgeri dáninen jarma, ún, krahmal daıarlanady, spırt, syra, qant, glúkoza, t.b. daıyndaý úshin paıdalanady. Negizgi zıankesteri: symqurt, jalǵan symqurt, kemirýshi juldyzqurt, t.b.; aýrýlary: bórtpe jáne tozańdy qarakúıe, bakterıoz, fýzarıoz.

---