InfoHub Logo

Uly Kárim han Zend 1760-1779 jyldar aralyǵynda, ıaǵnı ómiriniń sońyna deıin Irannyń shahy bolǵan. Zend áýletiniń negizin qalaýshy.

Ol eshqashan "shah" degen ataqty paıdalanbaǵan jáne bul patshalyq dárejeni qabyldaýdan bas tartqan. Onyń ornyna "Ýakıl ád-Dáýlá" (Memlekettik ýákildik) degen dárejeni qoldanǵan. Ol: "Men patsha emespin, men tek qana adamdardy jaqsy kóremin", - deıtin. Kárim han Nadır shah Afshardyń generaldarynyń biri boldy.

1747 jyly Nadır shah qaıtys bolǵannan keıin Parsy elinde azamattyq soǵys oryn aldy. Kárim han, Abdolfath han men Álı Mardan han úsheýi taqqa III Ismaıyldy otyrǵyzyp, memleketti ózara bólisip alý týraly kelisimge qol jetkizdi.

Kárim hannyń Shıraz qalasynda saldyrǵan qamaly

 

Kárim han Álı Mardandy óltirip, búkil Irandy óz baqylaýyna aldy. Tek Nadır shahtyń nemeresi - shah Rahty syılaǵannan Horasandy oǵan qaldyrdy.

Kárimniń tusynda Parsy eli 40 jylǵy soǵystyń saldarynan bolǵan búlinshilikten qaıta qalpyna keltirilip, beıbitshilik pen qaýipsizdik, tatýlyq pen gúldený qaıta jańǵyrdy.

Brıtan ımperıasymen aradaǵy qarym-qatynas qaıta qalpyna keltirilip, Brıtanıanyń Ost-Úndistan kompanıasy ońtústik Iranda saýda beketiniń negizin qalady.

Ol Shıraz qalasyna meshitter men bazarlar, monshalar men baqtar saldyryp, bul qalany Irannyń astanasy etti. Sondyqtan da Kárimniń esimi áli kúnge deıin umytylmaǵan.

Tarıhshylardyń aıtýynsh Kárim han Iran eli tarıhyndaǵy qaıyrymdy jáne erekshe bıleýshiniń biri bolǵan.

---