InfoHub Logo

Balalar óte kóńildi... Jubaıym túske deıin bes ret jylady. Men oǵan túsinbeı otyrmyn...

Meniń ákem tórt ret úılengen kisi. Tiri bolsa ol kisi 107-ge tolar edi. Ol kisiniń keıingi jubaıy bıyl jetpistiń segizinde. Ol kisini men sheshe tutamyn. Sheshem aljı bastaǵan kempir. Buryn bılep úırenip qalǵan kisi, «aýrý qalsa da — ádet qalmaıdy» degendeıin, osy ýaqytqa deıin úı ishinde ústemdigin júrgizgisi keledi...

Birneshe mysal.

Qart adamnyń uıqysy sergek bolady. Ol kisi tura salysymen tań sáride samaýryn qoıady. Biz uıyqtap jatamyz. Samaýryny birese óship, birese janyp jatady... Sıyryn saýyp, sútin separatorǵa burap qaımaq, maı istep qoıady... Biz uıyqtap jatamyz... Samaýrynyn kempir qaıta tutatady. Biz áli turmaı jatyrmyz...

— Jaǵa berseń, samaýrynǵa otyn da shaq kelmeıdi eken, — depti kempir bir joly azanǵy shaı ústinde. Ony meniń jubaıym kóńiline aýyr alady.

Bizdiń balalardyń aýylda jańa óspirim týysqandary kóp.

— Poshlı k nam ýjınat! — dep kesh saıyn balalaryn ertip keledi.

— Bir tynysh otyryp tamaq jemedik qoı! Toptanyp-toptanyp kelesińder de otyrasyńdar... Qantty bir pıalaı shaıǵa ekeýden salmaı, bir shaqpaqtan salyp ishińder... — depti bir keshte sheshem. Ol da jubaıymnyń kóńiline aýyr kelip qalypty.

Sheshem taýyq asyraıdy. Jumyrtqalaryn ózi jınaıdy. Selpota baryp olardy ótkizip, ne qant, ne sabyn, ne shaı alady. Oǵan biz aralaspaımyz... Bir kúni balalarym jumyrtqa jeımiz dese, kempir: — Boldy endi! — dep balalarǵa jumyrtqa bermeı qoıypty.

Balalar óshtesip, eki jumyrtqa urlapty... Bárin eseptep júrgen kempir, jańaǵy eki jumyrtqany kúni boıy izdepti... Oǵan áıelim:

— Apa-aý! Sizge ne kerek? Eki jumyrtqada sizdiń neńiz bar? — dep renjipti.

— Maǵan ne alyp keldiń? — dep úıden eki qadam shyqsaq, kempir qolyn jaıyp aldymyzdan shyǵa keledi.

— Apa-aý! Esh jaqqa barǵanymyz joq qoı!

— Á, qaıdan bileıin. Qalaǵa baryp keldi me dep oılap edim, — dep kempir shuǵyl buryla jónelip, ózinshe:

— Aı, anany búıttirme? Mynany óıttirme?

— Neni, apa?

— Qaıdan bileıin... áıteýir tirlikterińdi jóndep isteseńdershi... — dep ne aıtary esinde joq qart ornyna kelip otyrady...

— Sút tasyp ketti ǵoı! — dep ornynan ushyp turady.

— Joq! Tasyǵan joq. Sýytyp, uıytqy salyp uıytyp qoıdyq, apa.

— Biraq, ystyq uıytpańdar... Aıran ashyp ketpesin... Álgi soıǵan qozynyń etin tuzdap qoıyńdar...

— Qashanǵy qozy, apa?

— Keshe soımaqshy edińder?

— Onyń etin qonaqtar, ózimiz jep qoıdyq qoı...

— Asty kóp asyp, keıinnen iritip-shiritip jeısińder...

— Túk qalǵan joq, apa!

— Sorpasy ashyp ketken joq pa?.. Ashyǵan sorpa balalardyń ishin ótkizedi... Abaılańdar... Aıtpaqshy, álgi balalardan qalǵan aırandy qapqa quıyp qoıyńdar, odan keıin qurt isteımin...

— Ia, barlyq aırandy qapqa quıyp qoıdyq, apa...

Kempirdiń barlyq qylyqtaryn aıta berýge ýaqyt tar. Taǵy eki nársege toqtalyq.

Kempirdiń qaltasy tola kilt. Barlyq sandyq, býfet, malhana, ustahana (masterskaıa), t.b. kiltteri sol kisiniń qolynda.

— Apa! Anany ashyp berińizshi, — dep meniń kishi inim kempirdiń sońynan erip júredi...

Bir joly magazınnen on shaqty tárelke alyp keldik. Kelin tamaq istep jatyr eken. Tamaq daıyn bolǵanda, balalar shúpirlesip dastarqanǵa jınalady. As aldymyzǵa úlken tegenemen keldi.

— Apa-aý! Manaǵy tostaǵandar qaıda?

— Sandyqqa salyp qoıyp edim.

— Berseńizshi. Salyp jeıik te!

— Ac aldaryńda ǵoı, qoldaryńmen-aq jeı berseńdershi... — dedi kempir.

— Astapyralla! — dep men jaǵamdy ustadym. Balalar kúlip, qýyrdaqqa qoldarymen tıisti.

— Shydamdylyqtyń da shegi bar ǵoı! Siz qashanǵy barlyq nárseni qulyptap júresiz? Balalar bylaı tursyn, osy kelgen qonaqtardyń aldynda bizdi uıalta-uıalta bolǵan joqsyz ba? Bul ne degen sumdyq? Syrttaǵy el bizdi kórgensiz demeı me? Barlyǵy qulyptaýly degen ne sumdyq? Siz balalaryńyz ben kelinderińizge senbeısiz be? Neńizdi biz shashyp jatyrmyz?... — meniń jubaıym men joqta ájesimen shát-shálekeı bolypty da qalypty...

Kempir de shyjyldap, kelinine aýyr sózder aıtqanǵa uqsaıdy.

Sózdiń aıaǵynda kempir kelinin kemite sóılep bylaı depti:

— Aı, seniń atań bolsa mynandaı ǵana, — dep shyntaq saýsaǵynyń tyrnaǵyn ǵana kórsetip, — bir japyraq qap-qara shal bolatyn, al, men bolsam aqtamaq, botagóz, sup-sulý kelinshek bolatynmyn, — depti.

Áńgimeniń osy jerin aıtyp, jubaıym qamyǵyp otyrǵanda, men qarq-qarq kúldim. Ol yzalandy...

Men úıge bardym. Kempir aımalap júr. Baryn aldymyzǵa aǵyl-tegil qoıyp júr... Tamaqtyń ortasynda men kenje, kishkene qyzyma orysshalap:

«Gde estkemprýshka, tam estkapırýshka!» degendi, balam, ájeńe perevodtap bershi, — dedim.

— Kempiri bar úıdiń — kápiri bar! — dedi balam.

— Úı-býı! Barlyq syrymdy kelin saǵan aıtyp qoıǵan eken ǵoı, — dep kempir sanyn bir urdy... Bárimiz kúlistik.

---