Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 7 saǵat buryn)
Kompúter. Kompúterdiń negizgi qurylǵylarynyń mindetteri jáne múmkindikteri
Informatıka 5 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Kompúter. Kompúterdiń negizgi qurylǵylarynyń mindetteri jáne múmkindikteri.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Kompúter qurylǵylaryn jáne mindetterin meńgerý
Damytýshylyq: Óz betimen qorytyndy shyǵaryp, oılaryn ashyq aıtý jáne oılaý qabiletterin damytý, este saqtaý, tapqyrlyq qabiletterin damytý.
Tárbıelik: Oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý
Sabaqtyq túri: Jańa sabaq
Sabaqtyń ádisi: jeke, juptyq, toptyq jumys, DJIGO ádisi, «Eki juldyq bir tilek» strategıasy, suraq - jaýap, kóshbasshylyq
Kórnekilik: DK, slaıdtar, toptarǵa arnalǵan tapsyrma paraqtary,
Paıdalanǵan ádebıetter: Informatıka 5 - synyp, E. A Vúshkova, N. V. Paraskýn, B. Q. Ábenov
Sabaqtyq barysy:
İ Uıymdastyrý kezeńi:
a) oqýshylar tizimi, kabınet jaǵdaıy, sabaq barysymen tanystyrý
á) smaılıkter arqyly 3 topqa bólý (12 smaılık). Top basshysyn saılaý

İİ. Úı tapsyrmasyn suraý. «Konvert - suraq» tásili
Negizgi erejesi: 4 suraq jazyp, konvertke salamyn (oqý maqsatyna qaraı). Árbir oqýshyda óziniki bolatyndaı etip, birneshe konvert daıyndaý. Árqaısysyna eki mınýt berý: oqýshy stıkerde atyn jáne jaýabyn jazady; eki mınýt ótken soń konvert kelesi oqýshyǵa beriledi, osylaı bul 4 suraqqa barlyǵy jaýap bergenshe júre beredi. Stıkerlerdi jınap, birneshe jaýapty daýystap oqımyn. (attaryn atamastan); keıin synypqa belgili bir suraqtyń qanshalyqty durys bolǵanyn talqylatamyn.
Suraqtary:
İ topqa:
1. Aqparat kompúterde qandaı túrde saqtalady?
2. Aqparattyń eń kishi ólshem birligi?
3. 1 Kbaıt – ol...
4. «Aqparat» degen sózde qansha baıt qansha bıt bar?
İİ topqa:
1. Bir baıt – ol...
2. Bir sımvoldyq mátin ádette... kodtalady.
3. 1 Mbaıt – ol...
4. «Informatıka» sózinde qansha baıt, qansha bıt bar?
İİİ topqa:
1. 1 Gbaıt – ol...
2. Qandaı aqparat dıskide eń az oryn alady?
3. Qandaı aqparat dıskide eń kóp oryn alady?
4. «Matematıka» sózinde qansha baıt, qansha bıt bar?
Baǵalaý

Jańa sabaq.
- Oqýshylar sender aqparattyq tehnologıany kúndelikti qoldanasyńdar ma? Al aqparattyq tehnologıaǵa ne jatqyzasyńdar?
- Al, endeshe balalar búgingi sabaǵymyzdyń taqyryby:. Kompúter. Kompúterdiń negizgi qurylǵylarynyń mindetteri jáne múmkindikteri.
Jańa taqyrypty meńgertý maqsatynda ” DJIGSO” ádisin paıdalanamyn. Iaǵnı 3 shaǵyn topqa
1) Kompúter;
2) Kompúterdiń túrleri;
3) Kompúterdiń qurylymy;
Oqýǵa usynylǵan materıaldyń taqyryby talqylanǵan soń, osy mátindi túsiný kerektigi eskertiledi. (taqyrypshalary beriledi) Ár oqýshy óz betinshe taqyrypty oqyp túsinedi, jupta taldaıdy, topta taldaıdy. Posterge túsiredi.

Kompúter – kúrdeli qurylǵylardyń jıyny. Ol jumys jasaý úshin programmalyq jabdyqtamalar kerek. Kompúterdiń jumys isteýi úshin eń qajetti programma – onyń jumys qabileti men basqarýdy qamtamasyz etetin operasıalyq júıe. Operasıalyq júıeniń bir mysaly retinde Windows operasıalyq júıesin atasaq bolady.
Kompúter kez kelgen esepti shyǵarý úshin qoldanylady. Ol derekterdi taldaý, aqparatty sandyq formatta saqtaý, vıdeo jáne foto materıaldardy óńdeý, mátindik aqparatty qurý jáne túzetý, t. b. bolýy múmkin. Kompúter tek programmalardyń jumysyn, jumys jyldamdyǵyn qamtamasyz etý mindetin atqarady. Oryndalǵan jumystyń nátıjesi tutynýshyǵa ártúrli monıtorlar, prınterler, proektorlar jáne t. b. aqparatty basyp shyǵarý, beıneleý qurylǵylarynyń kómegimen usynylýy múmkin.

Kompúterlerdi qoldaný
Alǵashqy kompúterler «kompúter» jáne «EEM» ataýlarynda kórinis tapqandaı, tek esepteýler úshin jasalyp shyqqan bolatyn. Eń qarapaıym esepteý mashınalary esepteý úderisterin asa jyldamdatyp, adamdarǵa kómekke keldi.
Esepteýlerden keıin kompúterler úlken kólemdi aqparatty elektrondyq túrde saqtaý úshin qoldanyla bastady. Ondaı aqparatty arnaıy aqparattyq ónimderde – derek qorlarynda ornalastyrady. Osyndaı derek qorlary úshin qosymsha qurylǵylardy qosýǵa bolatyn kúrdelirek kompúterler qajet.
Kompúterdi qoldanýdyń kelesi qadamy - ártúrli qurylǵylardy basqarý. Búgingi qurylǵylardyń kópshiliginiń quramynda ishki engizilgen kompúterler bar, mysaly, uıaly telefondar, dúkenderdegi kasalyq apparattar, ártúrli esep aıyrý qurylǵylary.

Kompúterdiń túrleri
Qazirgi kezde kompúterlerdi ónimdiligi men mólsherine qaraı ár túrge bólýge bolady.
Sýperkompúterler arnaıy maqsatta nemese naqty tapsyryspen jasalady. Sýperkompúter jappaı óndiriletin detaldardan quralady. Basqasha aıtqanda, daıyn detaldar jıynynan qatań anyqtalǵan mindetterdi oryndaıtyn kompúter jınalady. Sýperkompúter úshin ádette júzdegen prosesorlar kerek. Sýperkompúterdiń orasan zor jedel jady bolady, oryndaý jyldamdyǵy óte joǵary. Ondaı kompúterler kóp oryn alady, bir kompúter tutas bir bólmeni alýy múmkin. Mundaı kompúterde bir adamnyń jumys isteýi jetkiliksiz bolǵandyqtan ádette sýperkompúterde bir mezgilde kóp adam jumys isteıdi.
Úlken kompúterler. Olar úlken kólemdi aqparatty saqtaýǵa arnalǵan. Ádette ol – derek qorlary, Internet jelisiniń ártúrli qyzmetteri. Sebebi, jeli durys jumys isteý úshin kóp kólemdi aqparatty tez óńdeý qajet. Qarapaıym kompúter mundaı aǵyndy ıgere almaıdy. Úlken kompúterler qurylǵylar qosylǵan úlken shkafqa uqsaıdy.
Kompúterlik jelilerdiń ortalyq toraby bolyp tabylatyn úlken kompúterlerdi serverler dep ataıdy. Serverlerde jelige qosylǵan barlyq kompúterler paıdalana alatyn aqparat saqtalady. Server búkil jeliniń senimdi jumysyn, derek qorlary men basqa da aqparattyń buzylmaı saqtalýyn qamtamasyz etedi.
Derbes kompúter – ol bir adam basqa kompúterlerden táýelsiz, jeke qoldana alatyn kompúter. Derbes kompúterler ústel ústi, alyp júretin, alaqan kompúterleri bolyp bólinedi
Ústel ústi kompúteri – úıde nemese ofıste eń jıi qoldanylatyn kompúter. Ol monıtordan, júıelik bloktan jáne pernetaqtadan turady.
Alyp júretin kompúterdi noýtbýk dep te ataıdy. Kishkene mólsherli noýtbýkterdi netbýkter dep ataıdy. Derbes kompúterlerdiń ishindegi mólsheri eń kishisi alaqan kompúteri.
Kompúterdiń eń negizgi qurylǵylaryna: monıtor, júıelik blok, pernetaqta jatady. Kompúterdiń barlyq qurylǵylary onyń artyndaǵy ajyratyp qosqyshtar arqyly ajyratylady. Júıelik blok - munda kompúterdiń negizgi qurylǵylary ornalasqan. Kompúterdi qosyp óshirý batyrmasy, dıskjetek, kompakt - dıskini oqıtyn CD - ROM ornalastyrylǵan. Júıelik blok - kompúterdiń eń basty bóligi. Ol kompúterdiń «mıy». Ol búkil kompúterdiń jumysyn basqarady jáne baǵdarlamadaǵy barlyq komandalardy oryndaıdy. İs júzinde kompúterdiń oryndaıtyn jumysynyń bárin onyń bas mıkrosqemasyna – mıkroprosesor atqarady. Qazirgi kezde eń kóp taraǵan «pentıým» prosesor. Sondyqtan kompúter de pentıým dep atalady. Prosesor jadpen jumys isteıdi.
Dıspleı – kompúterdiń ekranyna aqparatty shyǵaratyn qurylǵy. Dıspleı: elektrondyq – sáýleli tútiksheden (EST) (elektronnaıa lýchevaıa trýba ELT), qorektendirý blogynan jáne sáýleli basqarýshy elektrondyq bloktan turady. Monıtor túrli tústi monohromdy bolady. Monıtor - aqparatty kompúter ekranyna shyǵarý qurylǵysy. Monıtordy eki belgisi boıynsha jikteýge bolady.
Pernetaqta kompúterge aqparat engizetin qurylǵy. Onda 101 nemese 105 perne bolady. Tańbalyq
derekterdi engizý qyzmetin atqarady jáne negizgi engizý qurylysy bolyp tabylady. Tyshqan. Qazirgi kezdegi kompúterler taǵy da bir aqparattardy engizý qurylǵysy – «Tyshqan»
manıpýlátorymen jabdyqtalǵan. Budan bylaı ony tek tyshqan (maýs) dep qana ataıtyn bolamyz. Onyń aty tyshqan dep beker atalmaǵan. Sebebi ol - sur tústi, tyshqannyń quıryǵyna uqsaıtyn kompúterge jalǵanǵan ıilgish symy bar qorap. Ol alaqanǵa yńǵaıly jáne kilemshe betinde erkin jyljıtyn arnaıy qurylǵy. Skaner – qaǵazdaǵy keskindi (jazýdy, sýretti) túsirip, dıspleı ekranyna shyǵarýǵa múmkindik beretin qurylǵy. Onyń kómegimen sýretti, grafıkti, mátinderdi skanerleýge (túsirip alýǵa) bolady

Sergitý sáti: «Maımyl» oısergek. Maımyl rólindegi oqýshy óz synyptasynyń jasaǵanyń dál sol qalpynda qaıtalaıdy.
Toptyq jumys.
İ top “Kompúterdiń qurylǵylary”,
İİ top “Kompúterdiń túrleri”,
İİİ top “Kompúterdi paıdalaý” modelin jasatý, qorǵatý.

Praktıkalyq jumys. Oqýshylarǵa kompútermen jeke jumys jasaýǵa tapsyrma berý. «Aqparatpen jumys isteý úshin qajetti zamanaýı qurylǵy – ol KOMPÚTER.
Kompúter – kúrdeli qurylǵylardyń jıyny» mátinin terý arqyly Shift, Caps Losk, Enter perneler qyzmetin túsindirý.
Deńgeılik tapsyrmalardy oryndaý:
A deńgeıi: Pernetaqta qandaı qurylǵy ekenin aıtý.
V deńgeıi: Ár perneniń qyzmetin bilý
S deńgeıi: "Pernetaqta" sózine sózjumbaq qurastyrý

İÚ. Jańa sabaqty qorytý
1. Sabaqqa belsendilik tanytpaǵan oqýshylar este saqtalǵan málimetterdi aıtady.

Y. Baǵalaý. "Eki juldyz bir tilek" strategıasy boıynsha toptar birin - biri baǵalaıdy. (eki unaǵan nárse, bir usynys)

Yİ. Úıge tapsyrma. § 5, 6 baqylaý suraqtaryna jaýap berý, deńgeılik tapsyrmalardy oryndaý
Refleksıa: «Baǵdarsham»
• Qyzyl tús: «Sabaq óte qyzyqty boldy, men sabaqta belsendi qatysyp otyrdym. Bergen tapsyrmalardyń bárin oryndadym»
• Sary tús: «Sabaq unady. Men orynda otyryp jaýap berdim. Tapsyrmalarda qıyn bolǵan joq. Sabaqta ózimdi erkin sezindim».
• Jasyl tús: « Sabaqtyń esh bir paıdasy bolmady. Muǵalimniń aıtqanyn túsinbeı otyrdym. Úıge bergen tapsyrma túsiniksiz»

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama