InfoHub Logo

Maldy «chıpteý» olardy joǵalý qaýpinen jáne jol-kólik oqıǵasynan saqtaıtyn bolady. Buǵan qosa, sharýalar arasynda maldyń ıesin anyqtaý boıynsha bolatyn túsinispeýshilikterdi aldynalýǵa bolady.

«Ótken jyly Mańǵystaýda 23 tórt túlik joǵalǵan. Al, bıyl olardyń sany – 31-di qurap otyr. Bireýdiń múlkin urlaý týraly vedimistik baǵdarlamaǵa sáıkes, sharýa qojalyqtary men olardyń ıelerine maldyń barlyq túrine chıp engizýdi usynamyz. Bul óz kezeginde janýarlardy tirkeý úshin ǵana emes, mal urlaý máselesimen tıimdi kúresýge de múmkindik beredi», – deıdi Mańǵystaý oblysy İİD basshysy polısıa polkovnıgi Qanat Taımerdenov.

Óńirdegi eń iri mal basy Túpqaraǵan, Munaıly, Mańǵystaý jáne Qaraqıa syndy aýdandarda shoǵyrlanǵan. Alaıda, chıpter aımaqtaǵy maldyń 8 paıyzyna engizilgen.

Statısıkalyq málimetterge sáıkes, oblysta sońǵy 3 jylda 14 jol-kólik apaty oryn alǵan. Ondaǵy sebep – aýylsharýashylyǵy janýarlarynyń baqylaýsyz qalǵandyǵy. Apattyń saldarynan 42 adam zardap shegip, 12 adam qaıtys bolǵan. Al, jaqyn kúnderi taǵy jol apaty bolyp, artynsha 3 adam qaza tapty. Atalǵan qaıǵyly oqıǵa Jańaózen-Kendirli tas jolynda bolǵan edi. Oǵan sebep – avtokóliktiń jylqyny qaǵyp ketýi.

Polısıa polkovnıgi Qanat Taımerdenovtyń aıtýynsha, maldardy chıpteý jol-kólik apaty bolǵan jaǵdaıda tórt túliktiń ıesin tabýǵa kómektesedi. Osy arqyly maldyń ıesine materıaldyq aıyppul tóletedi. Sondaı-aq, chıptiń bolýynyń arqasynda malyna qaramaıtyn adamdarǵa talap qoıylady.

Aıta ketý kerek, chıp engizý qymbat emes. Ony bir ret engizgennen soń almastyrýdyń qajeti joq, ekonomıkalyq turǵydan tıimdi. Kapsýla teri astyna enip, chıptelgen janýardyń óz nómiri bolady. Osy arqyly mal týraly aqparattyń bárin bilýge múmkindik bar.

Chıpteý degenimiz ne degen suraqqa keler bolsaq, bul janýardyń elektrondyq pasporty sanalady. Eger de jan-janýarlar joǵalatyn bolsa nemese belgili bir jaǵdaıǵa dýshar bolǵan kezde osy chıp arqyly taýyp alýǵa bolady. Osyndaı júıe elimizdiń túkpirinde qoldanylyp jatyr. Máselen, chıpter tek qana iri qaraǵa emes, úı janýarlaryna da engizilýde. Ol boıynsha janýar týraly aqparat, onyń aty, mekenjaıy, tuqymy men jasy kórsetiledi. Sonymen qatar, janýar ıesiniń JSN-de jazylyp turady eken. Jan-janýarlardy chıpteý prosedýrasymen búginde veterınarlar aınalysyp jatyr. Mal dárigerleriniń aıtýynsha, chıpteý prosesi iri qaranyń sanyn bilýge, ekpeden ótken-ótpegenin bilýge járdemdesip qana qoımaı, aýrýmen kúreste óz septigin tıgizedi eken.

---