InfoHub Logo

4-qarasha  kúni is-tájirıbege belgilengen bir aı  merzimimiz aıaqtalyp, ekinshi «betpe-bet» kezeńi bastalyp ketti. Bizdiń 8- top kýrs tyńdaýshylary alys-jaqynnan jınalyp, trenerlerimizben kezdestik. Sálemdesip alǵan soń, trenerlerimiz  yntymaqtastyq atmosferasyn qalyptastyrý maqsatynda «Jumbaq adam» treningin uıymdastyrdy. Bul trenıńte toptaǵy bir muǵalimniń erekshe bir qasıetin aıtyp, jumbaq jasyrý edi. Kóńilimiz kóterilip, bir-birimiz týraly jańa málimetter aldyq. Yntymaqtastyq atmosferasynan soń trenerlerimiz bizdi mamandyqtarymyzǵa baılanysty 5 topqa bólip otyrǵyzdy. Biz bastaýysh synyp muǵalimderi:  Kýlshat, Gýlbahar, Mýhıba, Janna,  Ásıa jáne men bir topqa otyrdyq. Top erejesin bárimiz birge qaıtadan quryp aldyq. Jumys barysynda tóraǵa Gýlbahar jáne  men hatshy bolyp taǵaıyndaldyq.

Trenerlerimizdiń tapsyrmasy boıynsha bir aı boıy ótken is-tájirıbemiz jaıynda oılarymyzben  bólisip, mektep tájirıbesindegi 8 tapsyrmany topta talqylaýǵa kirisip kettik. 8 tapsyrmanyń árqaısysyn jeke qarastyrylyp  posterler men tanystyrylymdar daıyndadyq. Biz mekteptegi tájirıbe kezeńindegi oryndaýǵa arnalǵan tapsyrmalardyń eń alǵashqysy «Áriptestermen keńesýdi» qalaı ótkizgenimiz týraly ár tyńdaýshy óz oıyn aıtty. Iaǵnı bir-birimizben mektep tájirıbesi kezeńinde osy baǵdarlama negizinde jumys jasaý barysynda kezdesken kedergiler jáne jetistikterimiz týraly, baǵdarlamanyń jeti modýlin sabaqtarymyzǵa qalaı yqpaldastyrǵandyqtarymyz týraly talqyladyq. Toptaǵylar mekteptegi is-tájirıbesin birden mektep basshylarymen jáne áriptesterimen kezdesýden bastaǵanyn aıtty. Bul kýrstan  kóptegen muǵalimder habardar ekenin, biraq olardyń ár-túrli oı-pikirde ekenin baıqaǵanyn áńgimeleı kele  Kúlshat apaı  ásirese jas muǵalimder úshin bul baǵdarlama qyzyǵýshylyq týdyrdyrǵanyn, alǵashqy betpe-bet kezeńinde úırengen modýlderdi óz sabaqtaryna qalaı kiriktirgenin áńgime etti. Al Gýlbahar bolsa, mekteptegi júrgizgen is-tájirıbesi barysynda mektebindegi keıbir áriptesteriniń baǵdarlama ıdeıasyn túsinbegendigin aıtty. Óıtkeni,  muǵalimderdiń bul baǵdarlama boıynsha túsinikteri bolmaǵandyqtan  dástúrli oqytýdyń ádisterinen áli de aryla almaǵan degen pikirge keldik. Sol sebepti olar synypta toptyq jumys uıymdastyrýdy qıyn da, qate dep túsinedi. Biraq Gýlbahar bul muǵalimderdiń  baǵdarlama ıdeıasyn   túsindirý jumystaryn júrgizgendigin aıtyp, áriptesteriniń oı-pikirlerin ózgertýge tyrysqandyǵyn áńgimeledi. «Yntymaqtastyq atmosferasyn qalyptastyrý» tapsyrmasy boıynsha  ózimniń tájirıbedegi jetistigim jáne qıynshylyqtarym týraly  mynadaı oımen bólistim: «Kúndelikti sabaqtan kóp erekshelik bar eken. Balalar osy baǵdarlamamen sabaq ótkeli sabaqqa degen yntasy joǵarylaǵanyn baıqadym. Taǵy bir eskeretini balanyń erkin otyryp, sabaqta óz oıyn qysylmaı aıta alatyny. Sonyń áseri me, basynda  balalar kóp shýlap, birin-biri tyńdamaǵan kezderi boldy. Biraq keıin birte-birte tóselip qaldy. Ár oqýshy óz bilimin baǵalaı alatyndyǵy balalardyń qyzyǵýshylyǵyn oıatady eken. Oqyǵan mátindegi bolǵan oqıǵaǵa baılanysty jazý, sýret salý, qorǵaý, rólge kirip kórsetý, dıalogqa túsý oqýshynyń belsendiligin arttyrady eken. Keleshekte  syndarly oqytýdy óz sabaqtaryma qoldana otyryp, tıanaqty jumys júrgizgim keledi. Jeti modýl arqyly  barlyq oqýshyny sabaqqa yntalandyrýda, óz oılaryn   ashyq aıta otyryp belsendilikterin arttyrýda paıdasy  kóp ekendigine   kóz jetkizdim». Kýlshat apaı: «Alǵashqyda baǵalaý kezinde birshama qıyndyqtar boldy. Iaǵnı asyra baǵalaý, bir-biriniń bergen baǵasyna kelispeýshilikter   boldy. Osy kemshilikterdi joıý maqsatynda ár sabaǵymda topqa baǵalaý krıterıılerin berip otyrdym. Osy is-áreketten keıin sońǵy sabaqtarymda birshama bolsa da óz nátıjesin bere bastaǵanyn baıqadym. Aldaǵy ýaqytta oqytý men oqýdaǵy jańa ádis-tásilderdi paıdalana otyryp, sabaǵyma jeti modýldi tıimdi paıdalaný jáne  engizý arqyly oqytý nátıjelerim sapaly bolady»-dep oılaımyn. Mýhıba: «Burynǵy dástúrli sabaqtarymyzda muǵalim basty orynda bolyp oqýshy tek tyńdaýshy ǵana edi, qazirgi syndarly-konstrýktıvti oqytýdyń arqasynda oqýshylarymyz óz betinshe izdenip oqýǵa qulshynystary baıqaldy». Janna: «Óz praktıkamda baıqaǵanym «únsiz» oqýshylarda ashylyp, basqalarǵa eliktep, sabaqqa qatysýy jaqsardy» -dedi. Gýlbahar: «Dástúrli sabaqtarda tek ózimiz baǵalap, oqýshylarǵa óz oıyn aıtýǵa múmkindik bermeıdi ekenbiz. Osy kýrstyń birinshi betpe-bet kezeńinen soń ózimniń is-tájirıbemde men oqýshylardyń bir-birin  formatıvti baǵalaý arqyly syn turǵysynan oılaýy damyp, ózderin muǵalim retinde sezinip, jaýapkershiligi artqanyn baıqadym. Men toptaǵylardyń suraqqa bergen jaýaptaryn jazyp otyrdym. Bizdiń toptaǵylar bastaýysh synyp mamandary bolǵan soń bizdiń oıymyz bir jerden shyqty, ıaǵnı jaýaptarymyz uqsas boldy. Sondyqtan ortaq sheshimimizdi jazyp aldym. Talqylaýǵa 15 mınýt ýaqyt berildi. Trener topty aralap, ózara qalaı pikir almasyp , tapsyrmany qanshalyqty taldap jatqanymyzdy  baqylady. Óz tobymyzda suraqtardy talqylap alǵan soń, biz trenerlerimizdiń nusqaýy boıynsha  Ásıa ekeýmiz basqa toptaǵy áriptesterimizge aýystyq. Maqsatymyz olardyń tájirıbesindegi uqsastyqtar men aıyrmashylyqtardy  óz tájirıbemizben salystyrý boldy. Osylaısha 4 topty aralap shyqtyq. Nátıjesinde baıqaǵanymyz oqýshylardyń jas ereksheligi men oqytylatyn pánderge baılanysty aıyrmashylyqtar bar ekenin baıqadyq. Ásirese matematıka pán muǵalimderiniń ótken sabaqtarynda oqýshylardyń taqyrypty óz betinshe ashýy qıyndyq ákelipti. Bul qıyndyqtardy jeńý úshin ustazdar kóshbasshy retinde oqýshylarǵa baǵyt-baǵdar berip otyrypty.  2-sabaqta bizge poster jasaýǵa tapsyrma berildi. Posterge biz is-tájirıbemizdegi áriptestermen keńesýde   júrgizgen is-sharalardy túsirý  boldy. Gýlbahardyń ıdeıasy boıynsha biz ár oqýshy bizdiń  nátıjemizdiń jemisi, ıaǵnı alma aǵashy dep alyp, oǵan  áriptesterimizben  keńesý nátıjelerin jazdyq. Posterdi jasaýda eń kóp ıdeıany únemi Mýhıba men  Kýlshat apaı qosyp otyrdy. Ásıa men Gýlbahar  jazý  jáne sándeýdi jaqsy jasap otyrdy. Men jasaǵan jumysty top aldynda qorǵadym.      

Áli de kópshilik aldynda aıtaıyn degen sózimdi umytyp qalatyn sıaqtymyn. Sózdik qorym az. Kóbirek top aldynda sóılep úırený kerek. Basqa toptaǵy áriptesterimizde  jumystaryn jaqsy dálelder keltire otyryp  qorǵap shyqty. Maǵan 4-toptan Jansulýdyń, 3-toptan Kamıllanyń sóılegen sózderi unady. Óıtkeni taqyrypty jaqsy ashty. Sóılegen sózderi anyq, top aldynda ózderin erkin ustaıdy. Osy kezde Bandýranyń ózindik tıimdilikti qalyptastyrýǵa yqpal etetin 2-faktory «Janama tájirıbe» týraly aıtqan sózi esime tústi. «Olardyń qolynan kelgen nárse meniń de qolymnan keledi» (Muǵalimge arnalǵan nusqaýlyq 26-bet).

Kelesi kúni túsiný dárejesin baǵalaý boıynsha jumys júrgizdik. . Oqýshylardyń bilim alýyn qoldaý úshin suraq qoıýdyń túrtki bolý, synaqtan ótkizý jáne qaıta baǵyttaý sıaqty ár túrli tehnıkalaryn paıdalanýǵa bolady(Muǵalimge arnalǵan nusqaýlyq, 41-bet) dep nusqaýlyqta kórsetilgendeı, poster jumysy barysynda suraq qoıýdyń túrlerine erekshe toqtaldyq. Bul posterdi jasaýda negizgi ıdeıany men qostym. Posterdiń taqyrybyn «Mektep-keme, bilim-teńiz. Barar jerge tez jetemiz»-dep alaıyq. Jáne tapsyrmalardy taldaǵanymyzdy kemelerge jazaıyq- dep usynys jasadym. Jasaǵan jumysymyz jáne Mýhıbanyń qorǵaýy óte áserli shyqty. Toptaǵy tyńdaýshylardyń  bári qoshemettep, «bastaýyshtardyń ıdeıalary keremet  jáne oılaý qabiletteri jaqsy»-dep madaqtaýlaryn jaýdyrdy.  «2-toptaǵy áriptesterimiz túsiný dárejesin baǵalaýdy pıramıda retinde alyp, Dáýlet Ásıa barlyǵymyzǵa túsinikti etip, naqty dáleleder keltire otyryp qorǵap shyqty. Bul toptaǵylar qazaq tili mamandary bolǵandyqtan til baılyqtary tereń, tujyrymdy oılar aıta alady.

Kelesi sabaqta ár topqa kompúter arqyly tanystyrylym daıyndaýǵa tapsyrmalar berildi. 1jáne 3 top tyńdaýshylary ózin-ózi retteý boıynsha, al 2 jáne 4 toptar talantty jáne daryndy oqýshylardy oqytý boıynsha tanystyrylym daıyndadyq. Osy kýrs barysynda kompútermen jumys jasaýǵa birshama tóselip qaldym. Sondyqtan bul tanystyrylymdarda da kóbirek ıdeıa qosyp tanystyrylym  jasadym.  Kýljan apaı:

«synybymyzdaǵy oqýshylardy ǵana emes ózimizdiń de rettelgenimiz týraly toptaǵy sýretterimizdi qoıaıyq».-dep usynys jasady. Biz bir aýyzdan «kelisip pishken ton kelte bolmas» degendeı  birlesip, óz ıdeıalarymyzdy tanystyrylymda kórsettik. Tanystyrylymdy daıyndaǵanda 1-slaıdqa  muǵalimge arnalǵan nusqaýlyqty basshylyqqa alyp,  ózin-ózi retteýdiń maqsaty men mindetterin oılasyp, jazyp aldyq. 2-slaıdta kýrsqa deıingi  jáne kýrstan keıingi is-áreket dep alyp, toptaǵy sýretterimizdi dáleldeme retinde ornalastyrdyq. 3-slaıdta kezdesken kedergiler men ony joıý joldaryn kórsettik. Nátıjesinde tanystyrylym óte jaqsy shyqty. Bul tanystyrylymdy ortaǵa Kýlshat apaı saýatty tilde maǵynasyn ashyp tanystyrdy. Basqa toptaǵylar qoshemettep, madaqtaýlaryn aıtty.

Endigi maqsatym- eńbegimiz janyp, synaqtan múdirmeı ótip, keleshekte  syndarly oqytýdy óz sabaqtaryma qoldana otyryp, tıanaqty jumys júrgizgim keledi. Jeti modýl arqyly  barlyq oqýshyny sabaqqa yntalandyrýda, óz oılaryn   ashyq aıta otyryp belsendilikterin arttyrýda paıdasy  kóp ekendigine   kóz jetkizdim.

Paıdalanylǵan ádebıetter 

Muǵalimge arnalǵan nusqaýlyq . (2012 )

 

---