InfoHub Logo

Ejelde qorǵandardy eldi mekenderdiń, al keıin qalalardyń aınalasyna salǵany belgili – bul olardy syrtqy jaýdan qorǵaıtyn bolǵan. Alaıda olar memleket aınalasyna da salynǵan, biraq óte sırek jaǵdaıda. Bul dástúr qaıta jandanyp jatqanǵa uqsaıdy.

Rım dýaldary. Varvarlardyń shabýylynan qorǵaıtyn Rım ımperıasynyń İ-İİ ǵasyrlardaǵy qorǵanys qurylys júıesi. Karpattar men Qara teńiz arasynda qurastyrylǵan Traıan dýaly. Brıtanıanyń rım aımaǵyn qorǵaý úshin 122 jyly Adrıanov (100 km) jáne Antonınov (50 km) dýaldary turǵyzylǵan. Uzyndyǵy 368 km quraıtyn joǵarǵy almanıalyq dýal. Afrıkanyń shekarasyna Trıpolıtan dýaly salynǵan.

Qytaı. Resmı túrde Uly Qytaı qorǵany soltústigindegi ǵun jáne dýnhý sıaqty kóshpeli túrki taıpalardan qorǵaný úshin b.z.d. İİİ ǵasyrda salyna bastady. Jáne de 1620 jyly salynyp bitti. Uzyndyǵy – 5000 km. A.T.Fomenkonyń gıpotezi boıynsha Qytaı men Reseı arasyndaǵy qorǵandy b.d. XVII ǵasyrdyń sońynda salǵan. Qazirde qaıta qalpyna keltirilgen aımaq týrıserdiń jıi keletin mekeni.

Almanıa. Eń sımvolıkalyq (Shyǵys-Batys eki júıeniń shekarasy), sonymen qatar az ótkizetin Berlın qabyrǵasy – German Demokratıalyq Respýblıkasy men Batys Berlınniń memleketpen bekitilgen shekarasy.  13 tamyz 1961 jyly turǵyzylyp, 1989 jyly halyq kúshimen buzylǵan. Qashyqtyǵy 155 km, onyń ishinde Berlın aýmaǵynda 43 km. Eń kóp synǵa alynǵan jáne ájýalanǵan qabyrǵa bolyp sanalady.

AQSH Meksıkamen araǵa óz qabyrǵasyn saldy.

Meksıka. 2005 jyldyń jeltoqsanynda amerıka-meksıka shekarasynyń aımaǵynda qabyrǵa turǵyzý jumysy bastaldy. Maqsat – kontrabanda aǵymy men mıgranttardyń AQSH-qa zańsyz ótýin qysqartý. Qorshaǵan ortany qorǵaý zańyn ustaný talaby oryndalmaýynan qoryq shekaralaryna 800 km-deı qabyrǵa turǵyzyldy. Bul qytaı qorǵanynan keıingi ekinshi oryndy alady. Alaıda meksıkalyqtar áli de bul qorǵandardan jasyryn ótip keledi, biraq janýarlarǵa qaýip tónip tur. Qabyrǵa kúndelikti myńdaǵan janýardyń ólimine sep bolyp otyr. Tasbaqalar, mysaly, mundaı bógetti tipti baǵyndyra almaıdy, al eger qandaı da bir janýar jyrtqysh ańnan qashyp kele jatyp, osy qabyrǵaǵa kelgende amalsyz berilýine týra keledi.

Izraıl. Izraıldi Iordan ózeniniń Batys jaǵalaýynan bólip turatyn dýal. Álemde Wall of Shame(Masqara dýaly) ataýymen tanymal.  Uzyndyǵy – 703 km. 2003 pen 2005 jyldar aralyǵynda salyndy. Maqsaty....

Vengrıa. Uly vengr qorǵany. Vengrıa men Horvatıa shekarasynda qorǵan salý jumysy bastaldy. Serbıa aýmaǵyndaǵy shamamen 170 km quraıtyn shekaralyq qorǵan salynyp bitti. Horvatıa shekarasy men qatar Vengrıa Rýmynıa arasynda da qorǵan turǵyzýǵa sheshim qabyldady. Osylısha Rım ımperıasynyń tarıhy Eýroodaq túrinde qaıtalanyp jatyr.

---