InfoHub Logo

Esirtki...Qandaı qulaqqa jaǵymsyz sóz deseńizshi. Talaılardyń túbine jetken, baqytty ómirlerin baıansyz etken ǵasyr derti bolsa da, áli de jer betinen joq qylý múmkin emes bolyp tur. Qazirgi tańda esirtkiniń zıanyn bile , kóre tura, oǵan qarsy shyǵýǵa dármeni jetpeıtin jastar sany kóbeıdi. Tek qana jastar ǵana emes eresek kisilerde, óz jasynda balalaryna úlgi bolýdyń ornyna, keri ketip, keleshek urpaqty ýlaýda. Esirtki eshqashan jaqsy zat bola almaıdy. Esirtkiniń adam densaýlyǵyna tıgizer zıany óte  kóp. Esirtki qoldaný- ózin-ózi óltirýdiń eń baıaý tásili. «Adam azsa, zaman tozady» demekshi, ár adam óz ómiriniń qojaıyny, ony jańartý da, qurdymǵa quldyratý da óz qolymyzda ekenin umytpaý kerek.

 Al osy esirtkiniń shyrmaýyna jastar qalaı túsedi? Adam balasy jaryq dúnıege shyr etip kelgennen bastap, ony durys tárbıeleý, onyń densaýlyǵyn saqtaý, oǵan bilim berý, adamı qasıetterdi boıyna sińirý, ómirden óz ornyn tabatyndaı tulǵa qylyp tárbıeleý, eń birinshi-ata-ananyń mindeti. Al jas jetkinshek talshybyq sekildi ıilgish, jel qaıda soqsa sol jaqqa qaraı beıimdeledi. Qazirgi kezde ata-ananyń jumystan bas kótermeı, balasyna esepsiz aqsha berip, «balam ishsin, balam jesin» dep, bar tapqanyn aýzyna tosýynyń ózi-jaman dertke beıim bolýynyń bir sebebi dep esepteımin. Osy oraıda Abaı atamyzdyń «Tamaǵy toqtyq, Jumysy joqtyq,  Azdyrar adam balasyn..» degen óleń joldary eske túsedi. Óıtkeni, barshylyqqa masattanyp isterge is tappaǵan, óz problemalarynyń sheshimin taba almaǵan  jasóspirim shaqta jaqsy men jamandy ajyrata almaǵan ýaqytta bilmestikpen áýes bolǵandar nashaqorlyqqa beıim bolady dep sanaımyn. Esirtkige áýestenýdiń taǵy bir sebepteri, olar:

- bilimsizdik: esirtkiniń qanshalyqty qaýipti ekendigin bilmeý jáne bul máselege jeńiltektikpen qaraý.

- Qyzyǵýshylyq: onyń týyndaýyna kóbinese aınalasyndaǵylar men buqaralyq aqparattar sebep bolady.

- Oıyn-saýyq oryndary «aq ólim» dıirmeniniń quraldary men qaqpany bolyp tabylady. Ol jerge kirgen adamnyń dıirmennen ótý yqtımaly óte úlken bolady.

- Jaman dostardyń qysym jasaýy.

- Bir ret kóreıin, sosyn tastaımyn dep oılaý. Bir ret nemese eki-aq ret kórýdiń ózi adamdy qaıtpas jolǵa salýǵa jetkilikti bolady.

- Aınalasyndaǵylarǵa elikteý. Qorshaǵan ortasy buzyq bolsa, jaman ádetterdiń juǵýy ońaı. Jastardyń qaýip-qaterdi jaqsy kórýi, jynystyq buzylý, ózin-ózi kórsetý, kúshin dáleldeýge tyrysý, genetıkalyq qurylymynyń esirtkige beıimdigi, ımannyń álsizdigi, nashar otbasy esirtkige ıtermeleıtin negizgi sebepter bolyp tabylady.

Al esirtkini bir kórseń, odan keıingi ómir bárimizge málim bolar. Eń aldymen ózińdi joǵaltasyń, ómirge degen qushtarlyq, bolashaqqa degen senim, júzdegi ásem kúlki jáne otbasynnyń saǵan degen senimin, úmitin joǵaltasyń. Ómiriń múlde basqa arnaǵa burylady. Sol esirtkini qaıta shegý úshin sen ne istemeısiń? Bárine de barasyń. Ómirińde istemegen isti isteısiń, oılamaǵan oıdy oılaısyń. Al osynyń bárin kóre tura dostaryń senimen qalaı dos bolsyn? Ondaı dostyń olarǵa keregi ne? Iaǵnı osynyń bári bir – aq kezge ákeledi. Sen barlyǵynan aırylasyń. Al mundaıǵa jol bermeý úshin ne isteý kerek? Árıne eń aldymen ózińe - óziń berik bol. Al ekinshiden salaýatty ómir saltyn ustana bil. Ózińdi taza, myqty, aqyldy, qaıratty adam etip tárbıelep shyǵa bil. Óz densaýlyǵyńdy oılaı bil.Dostaryńmen birge sportpen aınalys.. Oına, kúl, ýaqytyńda kóńildi ótkiz. Eń bastysy ómirge senimdi kózben qara. Meniń aıtarym ómirde jaqsylyq kóp bolatynyna sen, esirtkisiz bolashaq eń jaqsy bolashaq ekenine sen!

ÝPNDPKZO
Kejekova Arýjan 7 synyp oqýshysy
Qyzylorda oblysy,Aral aýdany
T.G.Shevchenko atyndaǵy  №13 orta mektep

---