- 22 aqp. 2022 00:00
- 181
Munaı muhıty
Mańqystaý... Seniń ǵasyrlar boıy qulazyp kalǵan kóne kókiregiń bul kúnde mynaý ómirge ǵashyq jandardyń júregindeı lúpildeıdi. Seniń osy bir araı júz kelbetińe qarap meniń de kishkentaı júregim lúpildeıdi. Qýana turyp, tátti bir oılarǵa enip ketem. Meniń ulan-ǵaıyr qasıetti mekenimniń trýbalary aqshańqan alyp zaýyttaryńnyń tynymsyz júrek dúrsilinde sendegi munaı darıasynyń da shýda tolqyndary buıralanyp jatyr ma eken... Tarıhtaı qattalǵan qara jer qabatynyń astyndaǵy munaı tasqyny zaýyttar men fabrıkalardyń júregine qyzý qan berer ǵajap kúsh emes pe!?
Baıkońyr atty daladan start alyp anaý kógildir álemge tik tartatyn kosmostyq korablderdiń ot qanattarynyń alaý ushqynynda shýda tolqyn Mańqystaý darıasynyń úlesi bar dep senemin men.
Mańqystaý... Seniń dańqyńdy, bizdiń dáýirdiń ǵajaıyp adamdary dúbirletken dańqyńdy, bul kúnde Jer sharynyń biraz túkpiri biledi. Búgin qazyna aralyna aınalǵan seniń ataǵyń qazaq dalasynyń shekarasynan áldeqashan jyraq ketken.
...Iá, seniń ǵajaıyp bolashaǵyń áli de talaılardy tańyrqatady; óz urpaǵyńa, ósip-órkendegen ǵalamat zamannyń keremetterin qurysh qoldarymen ózi jasap júrgen urpaǵyńa álem aldynda «Mine, qarańdar meniń ǵajaıyp ólkeme!» — deıtindeı maqtan bola beresiń sen, darıaly meken!
* * *
Men bala kezimde anammen ilesip Mańqystaý degen jerdegi uzatylǵan apaıyma kelgenim bar. Balyqshylardyń jelkendi qaıyǵymen on bes kún teńiz betin sharlap, áreń degende Fort-SHevchenko qalasyna jetip, odan atkólikpen “Qyzylózen” sovhozyna asqanbyz. Oılap otyrsam, balalyq shaqtaǵy osy sapardyń ózi óz aldyna bir hıkaıa eken-aý. Mine, sol sátten bastap, Jaıyq boıynyń jasyl jelekti toǵaıynda búldirgen terip, kelinshek kóz kólderine súńgip ósken meniń kóńilimde Mańqystaý degen myj-myj mújik taýlar men sortań dala bop uıalap qalǵan. Bireýlerdiń kózine jaratylys damýynyń ekpinine ilese almaı kóne dáýirdiń mımyrt aıaq alysynan aryla almaǵan meken bop keringen Mańqystaý edi bul.
Mańqystaý degen bul aımak.
Dalasy sor men kum oınaq.
Shýly ózenderge zar bolyp,
Keshpedik sýyn ylaılap.
Adyra qalǵyr aspannan
tiledik jaqbyr «qudaılap»... —
dep kóne jyrdyń kári bulbuly Qashaǵan osylaı jyrlaǵan, kúńirene, kúızele jyrlaǵan Mańqystaý edi bul. Onsyz da kezerip jatqan quba dalany shabýyl shańyna bóktirip, jer úshin, jesir úshin soıyl-shoqpar siltesken jortýyldardyń mekeni edi bul.
Adam balasy qaı dáýir, qaı zamanda ómir súrse de, onyń boıynda bir ortaq sezim bolady emes pe?! Osy aıaýly móldir sezimdi mahabbat deıdi. Ol ólkeniń Baıany men Qozysy atanǵan Aqbóbek pen Qaıyptyń da mekeni bolǵan Mańqystaý bul.
Osynaý aımaqty arshyndy qadamyńmen ekpindi dúbirge toltyryp, qudiretti qoldaryńnyń jasampazdyǵymen álemge máshhúr etken saǵan qalaı bas ımessiń, Adam! Japan dalany jańǵyrtyp, shildeniń aptap yssylyǵymen qosa soǵatyn qumdy daýylǵa, qańtardaǵy aqtútek qarly boranǵa betińdi tosyp júrip erteńge degen senimdi serik qylǵanyń úshin taǵzym etem saǵan, meniń zamandasym!