InfoHub Logo

Ómirde aqshany qajet etetin jaǵdaılar dúrkin-dúrkin týyndap otyrady. Biraq olar únemi ámıanda bola bermeıdi, eger bar bolsa da, jetkiliksiz bolatyn jaılar kezdesedi. Sondyqtan kóptegen adamdar qarjylyq máselelerdi nesıe arqyly sheshedi.

Árbir adam bankke óziniń naqty suranysymen júginedi, biraq qarjy mekemesi barlyǵyn óziniń standartty qaǵıdalary boıynsha baǵalaıdy. Kóbinese, tańqalarlyq kórinis paıda bolady — bir qaraǵanda senimdi klıentten bas tartady, al kúmándi qaryz alýshy qalaǵan somasyn alady. Biraq onyń ózinshe qarapaıym túsinigi bar — júz paıyzdyq kepildigi bar bank oǵan jáne onyń qaýipsizdigine zıan keltiretin sheshim qabyldamaıdy. Osy jarıalanymda Siz túpkilikti nátıjege ne áser etetinin bilgińiz kele me? Eger Siz jumys isteseńiz, ony ýaqytynda tóleýge daıyn bolsańyz, nege nesıe berilmedi?

Skorıng degenimiz ne

Siz meıli senersiz, senbessiz, biraq nesıe berý týraly túpkilikti sheshimdi tiri adamdar emes, arnaıy baǵdarlamalar qabyldaıdy. Olar "skorıng" dep atalady. Skorıng degenimiz — áleýetti qaryz alýshylardyń tólem qabilettiligin baǵalaıtyn júıe. Baǵalaý baldarmen esepteledi. Bal neǵurlym tómen bolsa, bas tartý yqtımaldyǵy soǵurlym joǵary bolady. Basqasha aıtqanda, kompúterlik baǵdarlama qaryz alýshylardy ártúrli sanattar boıynsha jikteıdi jáne olardy bankti qyzyqtyratyn sıpattamalarǵa sáıkes ártúrli toptarǵa bóledi. Kredıt berýshige júgingen RF árbir azamaty osyndaı baǵalaýdan ótedi.

Bankter kredıt berý týraly sheshimdi qalaı qabyldaıdy?

Siz, bálkim, barlyq áleýetti klıentter saýalnamalardy standartty suraqtar tizimimen toltyratynyn biletin shyǵarsyz. Osydan keıin bank qyzmetkeri barlyq kórsetilgen aqparatty derekter bazasyna engizedi jáne baǵdarlama skorıng júrgizedi. Júıe jınalǵan baldar sany boıynsha kredıt qarajatyn berý nemese odan bas tartý týraly qorytyndy jasaıdy. Kelesi parametrler baǵalanady:

●    klıenttiń ekonomıkalyq jaǵdaıy;
●    áleýmettik mártebesi, laýazymy, eńbek ótili;
●    otbasylyq jaǵdaıy, balalarynyń bolýy;
●    jasy;
●    bilim deńgeıi;
●    jynysy;
●    qundy múliktiń bolýy;
●    adamnyń bedelin baǵalaý;
●    tirkelgen jáne naqty turatyn aımaǵy;
●    nesıelik usynystyń merzimi men mólsheri.

Árbir kredıt berýshi bal sanyn esepteý úshin ólshemsharttar tizbesin jáne olardyń sandyq kórinisin derbes aıqyndaıdy.

Skorıng statısıka negizinde jumys isteıdi. Baǵdarlama júzdegen myń klıentterdiń nesıelerin jabý týraly aqparatty kórsetedi. Ony taldaýda adam faktory tolyǵymen alynyp tastalady. Osy sebepti jetkilikti, tólem qabilettiligi joǵary azamattarǵa qaryz berýden jıi bas tartylady jáne klıent banktiń nege bas tartqanyn túsinbeıdi

Kredıtti maquldaý yqtımaldyǵyn qalaı arttyrýǵa bolady?

Skorıngti taldaý kezinde upaı sanyn azaıtýǵa nemese kóbeıtýge yqpal etetin faktorlar bar. Óte jas nemese eresek qaryz alýshy derekterdi tekserý kezinde az upaı alady. Resmı túrde jumys isteıtin adam resmı emes adamǵa qaraǵanda joǵary baǵalanady. Klıenttiń nesıe tarıhy da esepke alynady. Eger ol búlingen bolsa, onda siz qarjylyq kómekke senbegenińiz jón. Tómende skorıng-baǵalaýdy qalaı arttyrýǵa bolatynyn jáne nesıe berý úshin ne isteý kerektigin taldaımyz.

1. Óz nesıe tarıhyńyzdyń eseptiligine tapsyrys berińiz. Bul qolda bar aqparattyń naqty faktilermen sáıkessizdigin tekserý úshin qajet. Keıde nesıe uıymdary qaryzdy jabý týraly aqparatty KTB (kredıt tarıhy búrosyna) is júzinde bolǵannan keıin kesh jiberedi. Qaryz jabylǵan, biraq bul júıede kórsetilmeıdi

2. qaryzdyq mindettemelerdi: MQU nesıelerin, kredıttik kartalardy, tehnıkaǵa jáne basqa taýarlardy bólip tóleý qaryzdaryn jabyńyz. Tipti shaǵyn bereshekterdiń ózi nesıe tarıhyn buzady. Sondyqtan qaryz mindettemeleri boıynsha tólemderdi ýaqytynda jasaý qajet.

3. Ózińizdiń kredıttik tarıhyńyzdy jasańyz. Eger Siz buryn kredıt ónimderin paıdalanbaǵan bolsańyz ǵana. Kredıttik bedeldi qurý úshin kredıt kartasyn resimdeýge, plasıkti paıdalanýǵa bolady jáne bereshekterge jol bermeý qajet. Sizde kredıttik qyzmet kórsetýdiń oń tájirıbesi paıda bolady jáne skorıng meılinshe joǵary bal beredi.

4. Jumys tabyńyz. Eger Sizde turaqty tabys kózi bolmasa, ony tabý kerek. Jumysqa ornalasqan klıentterge kredıt alý ońaıyraq. Jumystyń bolýyn bank óz qarajatyn qaıtarýdyń kepili retinde qabyldaıdy.

Kez kelgen jaǵdaıda óz qaryzdaryńyzdy ýaqytynda jabýǵa tyrysý kerek. Sebebi bul bolashaqta kredıt alýǵa úlken yqpalyn tıgizedi. Al eger bank bas tartsa, al aqsha shuǵyl qajet bolsa ne isteý kerek?

Bul jaǵdaıda siz MQU júgine alasyz. Olardyń klıentterge jas ólshemderi, kredıttik tarıhy jáne basqa da kórsetkishter boıynsha neǵurlym adal kózqarasy bar. Naqty Úıden shyqpaı-aq, bas tartýsyz onlaın qaryzdar resimdeńiz. Muny Smartzaim.kz. saıtynyń qarjylyq portalynda jasaýǵa bolady.

---