InfoHub Logo

Aqtóbe qalasy, №15 orta mektebiniń
áleýmettik pedagogi Áýezova Elmıra Mergenqyzy

Taqyryby: Ómirińdi aıala!
Maqsaty:
A) Oqýshylardyń ómirge degen qushtarlyqtaryn, qyzyǵýshylyqtaryn oıatý.
Á) Ómirden óz ornyn taba bilip, aınalasyna qýanysh syılaı bilýge úıretý.
B) Qazirgi ýaqytta jasóspirimder arasynda kóp oryn alyp jatqan óz - ózine qol jumsaýdy aldyn - alý máselelerin qarastyrý.
Epıgraf: "Ómir oıyn sıaqty, bireý kúresý úshin keledi, bireý saýdalasý úshin, al eń baqyttylary qarap turý úshin". Pıfagor.
Ótilý túri: oıtalqy
Kórnekiligi: prezentasıa, beınebaıan, ınteraktıvti taqta
Qatysqandar: 7, 8 klass oqýshylary

Barysy:
I. Uıymdastyrý bólimi
II. Negizgi bólim.
Naqyl sózder:
- Ómir degen – buıym emes qoldaǵy, Ómir deıtin – uly beket joldaǵy. M. Maqataev.
- «Ómir — teńiz, Ótip ketem demeńiz, İzgilikten jaralmasa kemeńiz» Rýdakı.
- «Ómirdiń qyzyǵyn kórýdiń bir - aq joly bar: batyl bolyp, jeńilister men aýyrtpalyqtardan qoryqpaý» Dj. Nerý.

Muǵalimniń kirispe sózi:
Sálemetsizder me qurmetti qonaqtar, oqýshylar jáne ustazdar!
Búgingi kezdesýimizdi Sh. Sarıev aǵamyzdyń óleńimen ashqym kelip otyr. Al, sizder osy óleńde aqyn aǵamyz ne jaıly jyrlaǵanyn muqıat tyńdap otyrsańyzdar
Ómir degen turmaıdy qap - qaradan
Sh. Sarıev
Ómir degen turady: tań men keshten,
Ǵumyrly eki arany janmen keshken.
Qupıa, jumbaq, syrly dúnıege,
Adamdar Armen kelip, Armen kóshken.
Ómir degen eki ózen: Muń - qýanysh,
Tolqyny: Shyndyq - Jalǵan, Kúlki - Namys.
Bir taıazdap ómirde, bir tereńdep,
Bir laılanyp, ómirde bir tunamyz.
Kún deseń de, tirlikti tún deseń de,
Ómirde ósimdikteı búrleseńder,
Jolynda jolyǵatyn qos taǵdyr bar:
Jýsan - Jantaq, gúl - Tiken, gúl men Sheńgel.
Ómir dámi, eki dám: Ashshy - Tátti,
Tańdaıyńa tıedi: Jumsaq - Qatty.
Jolynda jolyǵatyn eki taǵdyr,
Kútedi Adam úshin syn saǵatty.
Ómir dámi - eki dám: ýly – ýsyz,
Tirlik tatyp jatady shýly - shýsyz.
Kez kelip taǵdyryna keledi Adam,
Jumyr Jer qurlyǵynda sýly - sýsyz.
Qolǵa túspes dúnıe jurt talasqan,
Kitap - Ómir paraǵyn qunttap ashqan.
Seziner júregimen, janymenen,
Ómir ár kez ashyq Kún, Bult ta basqan.
Ómir degen turmaıdy: qap - qaradan.
Ómir degen turady: aq - qaradan,
Aq - Qara, eki arasyn ashyp ótip,
Arymen óz baqytyn tapqan Adam!

III. Oıtalqy
- Aqyn «AQ» jáne «QARA» dep neni meńzep otyr?
- Qaı ýaqytta adam ómiri «aqqa» toly bolady?
- Adam óz baqytyn tabý úshin ne isteý kerek?
- Adam balasy ne úshin ómir súredi?
- Ómir degen nesimen qymbat?

IV. Maǵynany taný.
"Aǵaryp atqan árbir tań qıyndyqtan shyǵý jolyn kórsetedi", - degen Omar Haııam naýryz hadısterinde.
Durys paıdalana bilgenderge ómir qysqa emes. Durys paıdalana bilmegenderge ýaqyt jetpeı qalǵan sıaqty bolady. Tyǵyryqqa tireldim dep túńilgender - ózine berilgen ýaqytty ózderi qysqartyp júrgender.
Adamzat tarıhyndaǵy eń alǵashqy fılosofıalyq traktattardyń biri - egıpet papırýsyna jazylǵan "Ómirden túńilgen adamnyń óziniń rýhymen áńgimesi" dep atalatyn shyǵarma. Bunda adam óziniń rýhymen sóılesip, oǵan: bul ómir nashar, sondyqtan men ózime - ózim qol jumsap, tezirek joǵarǵy ómirmen qaýyshsam, - deıdi. Oǵan rýhy: tómende qalaı bolsa, joǵaryda da solaı, - dep jaýap qatady. Demek, joǵarǵy jaqta jaqsy bolýy úshin, tómengi jaq damyǵan bolýy kerek. Bul óte erte zamanǵy aqyl. Onyń belgili bolǵanyna úsh myńdaı jyl boldy.
Ómirdegi basty qundylyq – adamnyń ómiri ekeni belgili. Bir kúnniń ishinde san myńdaǵan adam ómirge kelip jatsa, sol sekildi san myńdaǵan adam baqılyq bolady. Onyń ishinde, talqany taýsylyp, Jaratýshy qalaýymen ómirden ozatyndaryn aıtpaǵanda, óz ómirine ózderi balta shaýyp, ajalynan buryn ómirimen qoshtasatyndary qanshama. Ásirese, óz - ózine qol jumsaý áreketi jastar arasynda jıi kórinis beredi. Mundaı keleńsizdiktiń syry nede? «Óz - ózine qol jumsap, ómirden baz keshetindeı basyna qandaı kún týdy eken?» degen oı osyndaıda sanany tumshalaıdy. Saý adam turmaq, naýqas adamnyń ózi bir shybyn jany úshin shyryldap, dertine daýa izdep zyr júgiredi emes pe? Aıdyń - kúnniń amanynda tórt qubylasy teń keıbir jastarymyzdyń óz - ózine qol salýy beıjaı qaraýǵa bolmaıtyn másele.