InfoHub Logo

Tórtinshi sultan Abdol-Bylapyt-han bılik júrgizgen kezden bastap elimizdiń keri ketkenine ne sebep bolǵanyn bilesińder me? Káne, kim aıtyp jiberedi?.. Bilmeısińder ǵoı... Óńkeı topastar! Bárińdi de ekinshi jylǵa qaldyramyn!..

Jaraıdy, durystap tyńdap alyńdar. Bizdiń eldiń órkendeýdi qoıǵanynyń birden-bir sebebi: bizde úkimet kılikpeske kıligip, kirispeske kirisip otyrady, ońasha áreketke ólse de jol bermeıdi.

Al gýmanızm degenimiz ne, dostar?

— Ne dediń?.. Kún bulttansa-aq býyn-býynym shaǵyp, belim qozǵaltpaı qoıady deısiń be? Jo-joq, baýyrym, sen gýmanızm men revmatızmdi shatastyryp otyrsyń. Gýmanızm degenimiz — adam.

Biz kimbiz? Biz bárimiz de — adambyz. Syǵarǵa bıti joqtar da, árıne, adam!.. Sonda adam kim?.. Tirshiliktiń ıesi!..

Al endi oılana qalaıyń: elimizge ońasha áreket paıdaly ma, qoǵamdyq áreket paıdaly ma? Buǵan durys jaýap berý úshin tirshilik ıesi — adam ekenin árqashan este ustaýlaryń kerek. Adam jaryq dúnıege qalaı keledi?..

Ne dediń?.. Aıtýǵa yńǵaısyz?.. Biz munda tek ǵylymmen shuǵyldanamyz. Nesi yńǵaısyz, nesi qupıa?! Sonymen, al qalaı keledi? Ońasha áreketpen be, álde qoǵamdyq áreketpen be? Qoǵamdyq árekettiń nátıjesinde jaryń dúnıege kelgen balany kórdińder me?.. Kórgen joqsyńdar. Eshqashan kórmeısińder de!..

Kim? Bıbatıma pirim be?.. Sen baıqa! Aýzyńa ıe bolmasań, aıaǵyńdy aspannan keltirermin!..

Sonymen, adam — ońasha árekettiń nátıjesi. Sizdińshe qalaı, ońasha árekettiń nátıjesi qoǵamdyq áreketke qul bolsyn degińiz kele me? Onyńyz adamnyń jaratylysyna jáne jalpy tabıǵatqa qarama-qaıshy bolady. Shirkin, tabıǵat-aı! Qandaı kórkem deseńshi! Men óz tabıǵatymdy óte jaqsy kóremin.

Tabıǵat jasasyn!

Orysshadan aýdarǵan ǴABBAS QABYSHEV

---