Onyń dańqy

Astyly-ústili úılerdiń bir bólmesi edi. Bólme ishi sándi, saltanatty. Úıdiń oń jaq bosaǵasyn ala, kún sáýlesimen shaǵylysyp kúmis krovat tur. Ústinde rettelip jınalǵan júk. Tór aldyna úlken aına qoıylypty. Terezelerime ustalǵan mánerli aq kesteli krýjevalar tómen túsip tur. Onyń ústine stenasyna ilingen qyzyl kilem men syrly taqtaı úıdiń ajaryn kirgizip turǵan tárizdi. Tórde qyzylmen qorshaǵan Lenın sýreti.

Bólme ishi birazdan beri tym-tyrys. Aýyz úıde bir áıeldiń yńyrsyp salǵan áni men aıaǵynyń dybysy ǵana estiledi. Yńyranyp shyqqan ánge, aıaqtyń damylsyz dybysy arqyly bul aýyzdaǵy úıdiń as úı ekenin, ondaǵy ánshi Ásıa jeńgeı ekenin aıtpaı-aq bilesiń.

Qulaqty aq kastrúlge quıylǵan sý otta qaınaıdy. Kóbiktengen sýǵa jeńgeı álsin-álsin qarap qoıyp, peshtiń otyn kósep jiberedi. Aq sharaǵa salǵan undy syrly stoldyń ústine kóterip qoıyp, qamyr ıleıdi. Sybanylǵan bilek kidirissiz iske kiriskende álgi jeńgeı yńyrsyp ándi shyrqap jiberedi.

Aı suqtansyn aspanda,

Albyrap altyn tabaqtaı,

dep bitirdi ánniń aıaǵyn Ásıa jeńgeı.

«Ras-aý, tipti!»— dedi, esik aldynda tyńdap otyrǵan Álı, óleńniń osy jerin túgel estigenine máz bolyp: «Ras aıtady mynaý»,— dep, taǵy bir kóterilip qoıdy. Uly danyshpan Lenın bastaǵan komýnıs partıasynyń baqyt nury, kún nurynan kem be? Onyń saıasynda, nurly sáýlesinde, baqyttyń bıik shyńynda otyryp, ómirmen oınaǵan keńes proletarıattary, onyń myń-mıllıondaǵan jastary kúmis shabaq sıaqty emeı, nemene?

— Bas bólekeıge, Ásıa, shyrqa ándi. Bizdiń ómir masatyly kilem túrindeı mánerli, shyn jibekteı sıpatty, sulý ándi, symbatty ómir,— dedi bir jaǵynan Qulmaǵambet qart.

Esik tyrs etip ashylǵandaı boldy. Qolynda kitap, qaǵazy bar, moınynda qyzyl galstýgy bar jas qyz esikten úıge kire berdi.

— Parıǵajanbysyń?—dedi Ásıa.

— Iá.

— Sheshine qoı, sáýlem, qyzmetten keshirek shyqsam da asty daıyndap qoıdym. Káne tońyp qalǵan joqsyń ba?—dep, Ásıa jeńgeı qyz balanyń asty-ústine túsip, sheshindire bastady.

Parıǵasyn jaılap otyrǵyzdy da:—«Kolhozdaǵy ájeń keldi. Qazir keledi. Saǵan kóp sálemdeme ákepti»,— dedi. Parıǵa qýanyp ketti. «Qashan keledi ájem, qaıda ketti ózi»,— dep Ásıadan qaıta-qaıta surady.

Ájesiniń dúken aralap ketkenin, tez oralatynyn aıtyp, Ásıa as úıge shyǵyp ta ketti. Sýmkasynyń ishinen Parıǵa, bir kishirekteý kitapshany alyp, ashty. Kitapqa qarap kózin almastan kóp otyrdy. Birer qaǵazyn aýdarystyryp oqyp shyqty da bir sýretke uzaq ýaqyt qaraýmen boldy. Sýretti kóp qarady. Qarap otyryp kúbirlep sóılep te qoıady. Tap osy mezgilde onyń júzinen uly qýanyshtyń belgisin tabýǵa bolar edi. Ol bir mezgilde «Lenın, Lenın»,— dep, qatty daýystap jiberdi. Daýsynyń qattyraq shyǵyp ketkenin onyń ózi múldem sezbeı qaldy.

Aýyz úıden, «ne deısiń, qaraǵym»,— degen Ásıanyń sózine nazar aýdarmastan, Parıǵa sýmkasyn taǵy da aqtara bastady. Ol qyzyl tysty dápterin qolyna aldy da birneshe qaǵazdaryn tez-tez aýdarystyryp, bir shetine qadala qaldy. Qyzyl sıamen ádemilep jazylǵan birer sózdi oqyp shyqty da: «Iá men muny kitaptan jazyp alǵanmyn, ol jalǵyz ǵana Lenın emes, ol tóńkeris danyshpany, ólsheýi, teńdesi joq uly kósem»,— dedi. Súıtti de eki qolyn shapalaqtap, sekirip-sekirip qýandy. Bar daýsymen ándi shyrqap jiberdi:

Baqyttyń asqar shyńynda,

Sen týdyrǵan mıllıon ul.

Elińde babam, elińde.

Shattyq ómir, sulý jyr.

Parıǵa osy óleńdi aıtyp bola bergende esik ashylyp, kolhozdan kelgen qart ájesi de kirip kelip edi.

Nemeresin saǵynǵan qart, kelgen betinde Parıǵasyn qushaqtap, baýryna qysyp súıe bastady.

— Saǵyndyń ba, qalqam, meni,— dedi oǵan ájesi.

— Saǵyndym.

Qart ana qulynymdap balanyń asty-ústine tústi. Eki betinen kezek-kezek súıdi. Tap osy mezgilde Parıǵanyń oıyna Lenınniń shette júrip anasyna jazǵan hattary tústi. Ol hattardyń kóbin oqyp shyqqan-dy.

— Lenın babamyz jas shaǵynda óziniń anasyn kóre almaı shette júrdi. Bizdiń, biz sekildi kóp-kóp balalardyń baqyty úshin ol óziniń týǵanynan aıryldy,— dedi ájesine.

— Iá qaraǵym, babań Lenın mehnat tartyp, turmys baqytyn bizdiń elde ornatty. Mine, seni men biz sol baqyttyń qushaǵynda jasap otyrmyz,— dedi ájesi.

— Iá, áje, men Lenın babamdy umytpaımyn, ásirese onyń balalyq shaǵy meniń kóz aldymnan ketpeıdi. Men ony únemi eske alamyn. Onyń shette júrgen kúnderin, tartqan aýyr mehnattaryn eske alamyn. Súıemin men babamdy, súıemin. Maǵan jasap bergen ádemi turmysy úshin, oqýy, eneri úshin súıemin,— dedi Parıǵa. Lenın baba ózi ólse de, onyń isi tiri. Ol isti uly partıa bastap otyr,— dedi ol taǵy da.

— Onyń dańqy,— dedi ájesi,— onyń dańqy barlyq adam balasynyń qulaǵynda, barlyq eldiń adamdarynyń júreginde.