InfoHub Logo

— Ká... Ká-á! — Qumyǵyp shyqqan qarlyǵyńqy daýys aǵash-aǵash arasynda tunyp turǵan taza aýany dir etkizgen.

Saýyry qarǵa syńsyǵan qaraǵaı basynan saýysqan sýsyldap ushty. Shyqylyq-shyqylyq... Tútinniń qoıýyn ańdyp, úı arasyna sóz tasyp júretin sypsyqaılardan aýmaıdy. Iyǵyna myltyq baýy bata bastaǵan eken, ornyn aýystyryp túzetip qoıdy.

Sırek murtynyń jebesine qylaýlanyp qyraý túzilgen. Saıhan óńiriniń aıazy júdeý lashyqtyń jalqaý qojaıyny sekildi, jeltoqsanda áli qys alda degen senimmen anaý kók súńgi shyńdardyń tereń qoınaýlarynan shyqpaı tyrp etpesten jatyp alady da, kóktemge qarsy qaıyń dińindegi qar qaqyrap, qabyǵy jalańashtana bastasymen-aq lap berip qysyp kep beredi. Sońǵy apta bastalǵaly kórsetip turǵany osy qotıyn minez. Aǵash basyn qozǵaltar jel joq, aspanǵa alaqandaı bult ilinbegeni qashan. Tabanyn siresken kıiz qar tutyp, tutasyp qalǵan saı-salada saryaıaz meńireıip tunyp turǵany. Tún ortasyna taman qar astyndaǵy esebi joq jylǵalardyń muzy shart-shurt shytynap jatady. Jas etke talaıdan beri tisteri tımeı ishek-qarny qańsyp qan sıgen qasqyrlardyń daýsy ash ózekti tile áýeleıdi. Kún jylymyń tartyp, kúrtik betine seldirep qabyrshaq qatsa qaraǵaı ushyna kóterilýge kúsh tabatyn áýleki qarǵalardyń qarasyn qaıda joǵaltqany beımálim.

— Ká-ká-káá!

Úni jylamsyraı shyqty. Túbiti túsip úlgermegen nemeni syǵyr kóz sileýsinderdiń jaryp ketpesine kim kepil. Ańǵal, keıde saýysqannyń sońynan qýyp kete baratyn párýaısyzdyǵy bar. Jańa da sol alaqanattardyń sońynan quıryǵyn shanshyp tastap arsalańdaı jónep bergen.

Qyzylqat basynan qulaǵan qardy qulaqshynynan qaǵyp jatyp joǵary qarap edi, mana kókshil tartyp turǵan sazarma aspan úsik alǵan borkemik bettiń túsin qabyldaı bastapty. Qadaý-qadaý juldyzdar shyn kórinisin jańa taýyp keledi. Aqjaǵal jartastar demde zoraıa aıbattanyp bara jatyr. Saýsaqtary qolǵap syrtynan ótken myltyq shaqpaǵynyń kókaıaz yzǵaryn sezdi.

— Jyryqqulaq! Ká... Jyryq!

Aǵash-aǵash arasyndaǵy soqpaqty qýa jaqyndap qalǵan aq tóbetti áýeli qardan aıyryp alǵan joq. Úsh-aq núkte — eki kez, qara tumsyq bókpe ústin dybyssyz syzyp keledi.

Aýyr kúrsinip, keshe jaýǵan tyń qardy tizeden keshe oıpattaǵy aǵash úıge bet alǵan. Búgin asyǵy shigesinen tústi de turdy. Qaqaǵan aıazda aǵash urlaýǵa jan adamnyń bel býyp shyǵa almaıtynyn bile tursa da taý aralap ketýiniń sebebi jas etti ańsap tisi tyzyldap shydatpaýynda edi.

Kúngeı betke aýǵan ba, kóp ulardyń biri de qaraýylǵa ilikpedi. Álde ákki túlkiniń buta-buta arasyn josı jaqyndaǵan jonyn baıqap qap bıikke qashqan bolar. Qalaı aıtsań olaı aıt, jas et tanaý tartqyzyp qazanda búlkildep qaınap jatsa, dúnıeniń bar qyzyǵy túgeldenip qalar edi. Oshaqta janǵan ot ataýly Jyryqqulaqtyń kózine jaılap kósher edi. Enesi aımaqtaǵy ıttiń azýlysy-tyn. Ótken jyly qańtar aıynyń borandy túninde terisi kókshunaqtardyń saqyldaǵan tisterine túsip, dyr-dyr aıyrylyp kete bardy. Mynanyń tilik qulaǵy da solarmen tanystyqtyń paıdasy.

Qaryn jel aıdaǵan qyr arqamen tómen túsip kele jatty da, aıaǵy taıyp ketip qıa etegine qaraı domalaı jóneldi. Shyr aınalǵan aspan men jerdi kezek sanaǵan kózi bes-alty qadam qashyqtaǵy opyryla kúrt tómen túsip ketken jartas shetin shalyp qap, júregi tas-tóbesine shyqty. Qolǵaby qaıda qalǵany belgisiz. Tyrnaqtarynyń kóbesi qoparylǵanyna qaramastan jalańash tastan jan ushyra shap berip edi, túbi bylqyldaǵan bos eken, julynyp ketip qoshemetteı qatar domalady. Sosyn taban astyndaǵy, anaý tómende samsaǵan qalyń kirpi shyrshalardy kórdi, kózin tas jumyp aldy.

— A-aa....

Aýzyna qar quıylyp qaqaldy. Arqasy jartastyń ushar shetindegi qushaq jarymdaı bujyr-bujyr dińge tirelgen eken. Áýeli bıikte qalǵan qyrsyq qyr arqany túgendep kóńilin demdedi, tilin kálımágá keltirdi. Sonan soń jartas etegine kóz salyp edi, betin qıyrshyq qarǵa basa qoıdy. Ara tis taqta-taqta tas, shor-shor qorym. Aıaǵyn baýryna jınap, dińge tiredi de serpilip qap, qyr arqaǵa qaraı órmeleı jóneldi. Edáýir qımyldady. Pıma tumsyǵy tıgen malta tas yldıǵa aǵyp tústi. Tars-turs, tars-s... Taýsylatyn túri joq. Jantalasyp dóńge shyqty da, maldas quryp otyra ketti. Mańdaıy muzdaı terge shylanypty. Tóńirek munarǵa batyp aıyǵa qoıǵan joq. Janary shyńdardyń qan qatqan jalańash shekelerine turaqtaı almaı jańa ǵana tóbesine ajal úıirgen jartas jıegine toqtady. Býra belin najaǵaı qıǵan kóri shyrsha qar basqan butaqtaryn qaýsyryna japadan-jalǵyz qulama keneresinde qalqıyp tur. Tómendegi tula boıy qylqan aǵa-baýyr, ini-qaryndastarynan toqymash jep bıikke qashqan tentek shyrsha!

— Qyryq jylǵy qyrǵynnan aman qaıtyp, el tynysh, jurt amanda kómýsiz qala jazdadym-aý...— Iesiniń anaý aǵashqa deıin domalap barýynyń sebebine sanasy jetpeı tań-tamasha bop shoqıyp otyrǵan Jyryqqulaqqa ádettegideı jekigen joq. Ornynan turyp, qarǵa tolǵaı qulaqshynyn jaltyr bókseli tyrdaı tasqa sart-surt qaqty da, mılyqtata kıdi.

Záresi ushqanyna keńkildep kúldi, Óstip qashan qorqyp edi? E, soǵysqa barǵan jyly bolar. Jarylǵany qurysyn, bombalardyń quldılap qulardaǵy ysqyryǵy tóbe quıqany shymyrlatýshy edi. Aıtpaqshy, búgin aqpannyń neshesi? Aldyńkúni jıyrma biri, keshe jıyrma ekisi, búgin jıyrma úshi... E, Sarybaı men ańsań Qasym maıdannan taǵyp qaıtqan medalderin keýdelerine tizip tastap, kerdeń-kerdeń basyp júr eken-aý.

Qyrsaý esiktiń syqyrlaǵan oıbaıy oıpatty basyna kóterdi. Úı ishi kózge túrtkisiz qarańǵy. Ot sóngesin qazandaǵy sorpa sýyp tynypty. Shyrpy taýyp sham, tamyzyń tutatyp ot jaǵý, odan keıin qara sýdyń dyz etip býy kóterilgenshe kóz taldyrý.... áı, qıamet-qaıym sharýa-aý. Jylyǵa kirgesin qyraýy erip dúmi dymqyl tarta bastaǵan myltyǵy men tonyn qaq tórge ilip, sham izdedi. Janǵanymen jermaıy taýsylypty, qaıta óshti.

Syrtqa shyqty. Ań qar túzegen saqal-murty salbyraǵan top tal túbindegi oıyq qatyp qalsa da shelek túbimen soǵyp, juqa muzdy oıyp jiberdi de, sý ilip aldy. Tańerteń soqpaq ústine tógilgen sý shyńyltyr kók muzǵa aınalǵan eken, ońbaı qulady.

Birqaýym jatty. Tizerleı turdy da, úıge kirip qos shelekti qulashtaı qarańǵy senekke atyp urdy. Sý sińgen jeńil shapany saýys-saýys muz. Sýyń soryp jany ketken saýsaqtarynyń kúıgenine qaramastan ot tutatty, qazandyq astyn úrledi. Jańqalar jiginen jalyn mazdady. Bóreneleri shirı bastaǵan qabyrǵada jalqyn qyzyl sáýle qasha bastady. Qos jaýyryny kúrjıip Baqtıar otqa kire jazdap ıtinedi. Astynda jalpaq, shórke. Otqa taqaǵan qoldarynyń tý syrty kúıip kómirge aınalǵandaı qap-qara. Jyryqqulaq qasyna jaıǵasypty: tisi saqyldap jún arasynan búrge aýlap jatyr. Jańqadan shyrt etip shertpe ushqyn alqyzyl jol syzyp ushsa, qulaǵy tikireıip otqa yntyzarlana úńilip, mazasy qashady.

Baqań tonynan bý burqyrap, aýada jińishke ırek jipsheler baıaý buralyp bıleıdi. Sol qoly qorjyn túbin qarmalaı sýyq et pen pıaz alyp shyǵyp, tańdap-talǵaýsyz kómekeıletip asady. Qompańdaǵan urtynyń qımyly kópke sozyldy.

Jyryqqulań qyńsylaı aldyńǵy oń aıaǵymen jerdi tartyp-tartyp jiberdi. Kózi otsha janyp, qorjynǵa tesilipti. Shydamy taza-taqyr taýsylyp tamaq suraǵan syqpyty. Et, nannyń jartysyn aldyna tastady. It qolyn rızashylyqpen jalady da, mázirin jeýge kiristi.

Ottan sheginip otyrdy. Manaǵy jumsaq, jýas jalpyl joq, daý-daý laýlaǵan júgen-tizginsiz órshil jalyn. Peshtiń kómekeıin jalap-juqtap, sýyra dúrildetip tartady. Asyr salyp, boıyna shymyrlatyp jylý ákelip jatqan ystyq aǵys bar.

Qaltasynan kıset aldy da baýdy sheship, mahorka oraı bastady. Temeki túsi sińgen saýsaqtary sap-sary. Túıirin túsirmeı sátte orady. Bas-aıaǵy birdeı tegis. O, mahorka oraýdan Baqtıardyń tiri jandy tóńiregine mańaılatpaıtynyn tanıtyn sary tis, túkti ıekter túgel moıyndaıdy. Otyz jyldyń júzi — tartatyny tek mahorka. Ashshy tútindi aýzy-murynnan birdeı laqyldatqanda mańaıyndaǵylar sormaı-aq shashalyp, qyrylyp qaqalyp qalatyn.

Meıli, kóńilderi jaratsa ne edi, «BT»-laryn shege bersin. Ol bir sorǵanda kózden jas burshaqtatatyn ashshy mahorkasyna adal. Buǵan basqalardaı muǵalimderden qashyp júrip, dýal-dýal tasasynda emes, qyryń birinshi jyldyń okopynda úırengen. Qınalatyny — sońǵy kezde osy dúken sóresinen taptyrmaıdy. Adamdar shylymnyń shóp ıisti jasyǵyna qumartatyndy shyǵardy. Amal joq, at-túıe bergendeı jata-jabysyp, baqandaı qyryq shaqyrym alysta jatqan qala bazarynan qoldan daıyndaǵanyn arnaıy aldyrtady.

Ornynan turyp oqshantaıynan eki bos patron sýyryp, jaımaǵa dári-qorǵasyn tógip, oqtaýǵa kiristi.

Qazandyq astyndaǵy ot shyn qaharyna jańa minipti.. Qalanǵan jańqalardy qyzyl-kógildir jalyn jutypty. Tek qara kúıelesh ushtary qyltıady. Shyntaq aınalmas oshaqta omalyp qalǵanyna kúıinishti qaıran kóńil — jalyn boıyna bitken bar kúsh-qaıratyn jıyp, qazandyq aýzynan syrtqa atylady. Ystyq lep kıimin, tizesin qyzdyryp barady. Ol ony sezbegendeı temeki tútinine kómilip otqa súzile kóz tigip otyr.

Ázirde, jańqalar tutanǵanda pesh mańynda ǵana buqpantaılap kún keshken salqyn sáýleler qabyrǵaǵa órmelep ketipti. İlýli turǵan qosaýyzdyń uńǵysynan dúmine deıin uzyna boıy jaltyldap balqyp bara jatty. Baqannyń beti de qyzyl-qońyr, kelesi sátte onyń júzinde ottyń ózi shytyrlap janyp jatty. Jalyn ájim júlgelerin jantalasa jalap, qumarlana órleıdi. Beti — qos ýys shoq. Kóshken eldiń jurtynda jasyrýsyz jatqan dúzgen shoǵyndaı shabyttanyp jaınaı túsedi. Qysqa qyrqylǵan qaıratty shashy qyzyl qylaý ushqyndatady.

Janushyra patronnyı, pıstonyn salyp jatyr. Mańdaıyna jyltyldap ter shyqqan. Biz taıyp saýsaǵyna kirip edi, shybyn shaqqan qurly kórmedi. Júregi aýzynan atyp shyqqaly tur. Tez, jyldam, kelesi sátte oqtaý kerek. Bári — qyp-qyzyl ot, onyń gúrildep janýy — túp-túgel tanys kórinis, dybystar. Baqań tap qazir tipti de mynaý oımaqtaı oshaqtyń qasynda omalyp otyrǵan joq, ol osydan otyz bes jyl burynǵy qandy qyrǵynnyń qań ortasyn oıyp júr. Iá, solaı...

...Budyrlary jarqyraǵan shynjyr tabannyń zyrqyraǵan uzaq sartyly qulaǵyna talyp jete bastady. Taban asty dirildeıdi. Snarád qoparǵan jas topyraqtyń, oq-dári, órtengen qaýdyń qolamta ıisi qolqasyn qapty.

Kúshene jótelgennen kózine byrt-byrt jas keldi. Sol ǵoı, sol otyz bes jyl burynǵy kórinis...

...Kereqarys kók brondaryna sengen qarǵys atqyr tankter salmaqpen jaı jyljıdy. Dál qan shashyraǵan sıaqty. Býlar — tańqy tanaý Petá, shaıandaı sary Músilim úsheýi qyryq bes mıllımetrlikti jantalasa oqtap jatyr.

...Baqań patron pıstonyn salyp, qaltyraǵan saýsaqtarymen aýzyna qaǵaz tyqpaq bop áýre. Qasyndaǵy ıt munyń tirligine kózin aıyrmastan qadap tań-tamasha. Qabyrǵalar dybyssyz qozdanyp janady.

Bala qusap ernin jymqyryp tistendi. Jambasyndaǵy eski jara orny syzdap aýyra bastaǵan eken. Sıpamaq edi, saýsaǵyna jylymshy qan juqqandaı. Qyzyl kóziniń aınalyp kelip qaıta tapqany qazandyq asty. Qyzyl jalyn qara qazandyq jigerin shyńdaı qaınap burqyldaıdy. Tek toqtap qalǵan tórt-bes tanktiń tóbesinde qaramor » tútin burala jelbirep, tik shanshyla aspanǵa kóteriledi Al bireýi tumsyǵyn soza tura buǵan bettep zymyrap keledi. Qara ala kreseri jańa boıalǵandaı ap-anyq. Petá da, Músilim de zeńbirek qasynda búgilip-búgilip jatyr. Myna mıdaı jazyń dalada ekeý-aq — Baqtıar jáne tanki qalypty. Baqtıar úńireıgen qara uńǵy oq qaqyrsa, qap-qara dúnıege ketip otyratynyn sezip qatty qorqýshy edi. Al tankti tylǵa, tý syrtyna ótkizip alýdan odan góri qattyraq qorqatyn. Býyn-býyny qaltyraı býma granatty qolyna qysyp qarsy júrdi. Qos qorqynysh shegindirmedi, kúsh berdi. Tank pýlemetiniń tańdaıy taqyldaı jóneldi. Keýdesinen ońdyrmaı túıip ótkennen-aq ózine oń tıgenin ańǵarǵan. Qyzyl dúnıe op-ońaı shyr aınala aýdarylyp, tóńkerile bastady. Qaıtkende zyrqyraǵan shynjyrdy toqtatý kerek. Bar kúshin sarqyp...

...Eki patrondy kótere berip, oshań astyndaǵy otqa qushyrlana laqtyryp jiberdi. Qas qaǵymda jalyn júz, myń ese úlkeıip, dúnıeni tumshalady.

Ot oranǵan tamuqtan qashyp syrtqa atylyp edi, qaltyraǵan qol sozymdaǵy juldyzdarǵa kezikti. Mańaıyn sholyp edi, o qudaıa, tank qarasy batypty. Bolmysyna bitken bar daýsymen masattanyp aıqaı saldy.

— Jeńis! Je-e-eńis! — Kenet, juldyzdar qozǵalaqtap turdy da qaınap-qaınap ketip, taý syrtyna saýdyrap tógilip, aspan jerge tiginen dir-dir etip shanshyla qulady.

...Kóp uıyqtapty. Qarakók aspanǵa qarap qozǵalmastan typ-tynysh jatty. Basyn kóterse shekesin kókshyńyltyr kúmbezge soǵyp, jaryp alardaı. Qasynda eshkim joq. Tym-tyrys.

Qar ústinde qart jaýynger sandyraqtap jatyr.

— Petá, Petr-r-r!

Ún joq.

— Músilim, qaıdasyń?

Jaýap ta qaıtarmady. Jaraıdy, kelmeı-aq qoısyn, «óý», jalǵyz ret «áý-ý» deseshi. Sonda Baqtıardyń bar ókpesi tarap, turyp júre bermeı me.

Bolmady, taýyp aldy. Júzine tıgen jyly demdi sezdi. Petá men Músilim be shynymen?! Baqtıar erni qybyrlap rahmetin jýdyrdy. Olar tiri! Tank tylǵa óte almapty.

Taǵy sandyraqtaı bastady.

Oıbaı-aý, baıqap kóterińder! Tezek salǵan qap emes, alpys eki tamyr, on eki músheden jaralǵan dyńdaı adammyn. Soǵys aıaqtalsyn, bálem, bárilerińdi qonaqqa shaqyramyn. Alty qanat qazaqy úı tigemin. Qoly ashyń kelinshegim bar. Sary maıy qalqyǵan qymyz, jal-jaıa qoıdyramyn aldaryńa. Bilekti sybanyp, áı bir... kirisesińder-aý kómeıletip. Aýyrtpaı kóterińder, oıbaı! Orynsyz jerde qaljyńdaryń qaıdan kep turady, anturǵandar? Al, rahmet shyǵaryp salǵandaryńa. Músilim-aı, qutymda azdap spırt bar edi, alyp qal. Tońǵanda boı qyzdyryńdar. Al, qaıyr-hosh! Aıtpaqshy, endi kórisemiz be, joq pa, qudaı biledi, meken-turaqtaryńdy jazyp berińdershi. Aýyzdaryńa sý tolǵan ba, nege sóılemeısińder? Meken-turaqty deımin! Til-qulaqtaryń bar ma?

Ay jarandar, az aıaldańdar, analar adres aıtsyn, jazyp bersin. Toqtańdar, toqta deımin. Petá, Músilim nege alystap barady?

Moınyna qar quıylyp, erigen sý betin qarydy. Kózin ashyp edi, Petá men Músilimniń ornyna óńirine qadalǵan appaq azý tisterdi, syńary tilik eki qulaqty kórdi. Jyryqqulaq qaıdan júr? Baqtıardy súırep bara jatyr-aý, shamasy.

Kish, ket ary! Jamandyǵyń óz basyńa. Iesiniń jaǵasyn jyrtar nıeti buzyq mynadaı ıti buryn-sońdy bolyp pa edi? Árıne, joq. Túp-túgel eles ánsheıin. Qasynda kók kóz Petá, uzyn sary Músilim bar-tyn. Basqany tanymaıdy, bilmeıdi. Ormandaǵy kúzetshi, oıpattaǵy aǵash úı, qazandyq, Jyryqqulaq — ol qaı sandyraq?! Onyń ǵumyry qara, kók, qyzyl tanktermen alysýymen ótken. Kúzetshisiń, aýylda qara qatynyń, moınyńda qosaýyzyń bar degen sybys tili qyshyǵandardyń kókigeni. Aýyz ózderiniki. Jańa úıde otyryp otqa jylynǵany, et jegeni túsi, aýyr urystan soń qaljyrap baryp qalǵyp ketkende kórip júrgen túsi.

Áldekimge toıtarys berip tastaǵanyna rıza bolyp, ishteı kúlip aldy.

Kenet shapanynyń dal-dúl jaǵasyna nazary aýdy. Tap aldynda aýzynan aq matasy burqyraı basyn qısaıta ıt shoqıyp otyr. Qolǵapsyz qolyn aıaz qaryp barady. Kesek muz sekildi juldyzdar jarqylynan aırylyp, aspan atty aıdynda tamshy-tamshy bop qatyp tur. Baqtıar mynaý shyndyqtyń jańa ǵana ózi kórgen kórinisti birtindep óshirip, uıyǵan senimin sýyrtpaqtap setinetip jatqanyn ókinishpen seze bastady. Myna tylsym tynyshtyq pen qar astynda buıyǵyp jatqan aq jazyq, Petá, Músilimniń kerzi etigi, tanktiń shynjyr tabany tımegen tyń alqap. Úsheýi okopta aıaz soryp, tońyp jatqanda qol sozymda qaltyraǵan myna juldyzdardy eshqashan kórmegen. It te qasynda joq bolatyn. Sonan soń muzart taý men qar basqan qaraǵaılar qorshaǵan meńireý tynyshtyqtyń, eń bastysy qasqyr men ıt qana serik jalǵyzdyqtyń dám-tuzynyń osynshalyq ashshy ekeni úsheýiniń basyna o kezde kirip shyǵyp pa.

Murtyna túıirlenip qatqan bórtpe muzdy alaqanymen sypyryp tastady da, syltaýsyz yrjıa saldy. Qalaı umtylsa da tankter tylǵa óte almady...

Ornynan turyp ústi-basyn qaqty. Sonshama ýaqyt ákesiniń úıinde jatqandaı shaljıyp, aıaz ótinde qalyp qoıǵanyna qatty uıaldy. Kinásiz Jyryqqulaqqa aqyryp qaldy da úıge bettedi. It jýasypty. Iesiniń jaǵasyn jyrtqany, qar ústimen týlaqtan jaman dyryldatyp súıretken qylyǵy esine túskendeı basy salbyrap sońynan búlk-búlk jortady.

Aıazdyń qataıyp kele jatqanyn sezdi. Dalada kóp jatsa da sýyq tımegenine, ótip ketken otyz bes jyldyń arǵy betindegi oqıǵanyń qaz-qalpynda túısigine qaıta oralǵanyna es-aqyly shyǵa tańdandy. Qatyn aldy, bala súıdi, qysqasy, odan beri de qyzyq-qıyndy ájepteýir maǵynaly ómir súripti. Jaǵdaıy, tyńdaıtyn adamy tabylsa jyr eterlik biraz bastan keshkenderi bar. Biraq, bir qyzyǵy, otyz bes jyldyń bergi betindegi sol tamasha qyzyq dámi til úshinde az ǵana úıirilip, aqquıryq borannan sońǵy soqpaq betindeı keıinnen izi jasyrylyp qala beripti. Dál jańaǵy eles — kók kóz Petr, uzyn sary Músilim, shynjyry sartyldaı zyrqyraǵan tankter kerisinshe, mine, otyz bes jyl boıy qyr sońynan qalmaı qoıdy.

Aýyr kúrsindi de oń jaǵyna qaraǵan... Aǵash úı mop-momaqan qalpy qar ústinde qonjıa maldasyn quryp otyr. İshinde tap jańa oq-dári atylyp, ot jarqyrady, kúl burqyrady degenge adamnyń sengisi joq. Esik tutqasyn tartyp qaldy. Tat basqan topsalary syqyrlap, shyqyrlap taǵy syńsı jóneldi. Tabaldyryqtan attaı berip edi, bireý tý syrtynan aıqaı saldy. Bir aıaǵy dáriniń kúlimsi ıisi ańqyǵan qarańǵy úıde, ekinshisi syrtyna jalt qarady. Jyryqqulaq moınyn sozyp, daýsy qumyǵa ulyp otyr. Beti — taý jaq. Qulaq quryshyn jeıtin ýý-ý-ýo-ý... Taýsylmaıdy da. O jaqtan beıshara haıýan ne kórdi eken? Burylyp shaqar shyńdarǵa qarady. Taýlar aısyz túnde alystaǵan saıyn qara qoıýlana tutasyp zańǵar da aıbyndy qorǵanǵa aınalyp, bıiktegen ústine bıiktep bara jatyr eken.

İshke kirip esikti japty. Bul kezde Baqtıardyń mana aýzynan shyqqan «Jeńis, jeńis!» degen aıqaıynyń jańǵyryǵy qaraǵaı arasyn qýalap, jartastarǵa soqtyǵyp, aq belderdi asyp bara jatqan...

Keıin aqpannyń jıyrma úshinen jıyrma tórtine qaraǵan sol bir túndegi bastan keshken hıkmetin ormanshy ózi de onsha senińkiremeı aýyq-aýyq eske alyp júrdi.

---