InfoHub Logo

Káne, aqyndar – ózderiń qarańdarshy!

Shashylýda qarjylar, shashylýda kóp kúnder.

İ

Ómir bezendirgen seniń tabytyńdy, mekenińdi, tabynatyn jaıyńdy: Qudirettim qudaıym, kúshter, qudaılar bılep aınalańdy, artynan alaqula shubarlana bılep aınalańdy retimen birlesip án salady, syrnaıshy qalyń qabaǵyn aýaǵa toltyra, múıizdi syrnaıyn údete úrip, qarlyqtyra daýysty únge qosady.

Dańǵaraqtar, dabyldar dańǵyr qaǵady: bizder gaýhar tastardy esitip te, kórip te júrmiz. Alǵan qustar, seni de aǵyp turǵan jemisterge kel dep shaqyrady! Ý-shý, azan-qazan seni qorqyta almas; Amýrdan da ol qorqyp qashpas: Alaý shyraǵy meıir qanǵansha kóńildi kóterip ala-qula shubar kıimdini táńir bergen.

Ómirge degen qushtarlyq bıik turyp ólimnen – jáne de kúdiktenedi: Oǵan qatysy bolǵan, mazarda tynysh uıyqtap jatqan máıit te.

Dostary endi osy sándi toqymamen aqynnyń múrdesin orap qoısyn: Aqyn ómirimen óleńderin baǵaly zerdelep, órnektep qoıǵan.

8

Bul qaıyqty, tómendetip japsyrylǵan tabytqa uqsap qalǵan, teńestirem birqalypty terbetilgen besikke. Dál sondaı! Úlken arna-ózek boıymen aspa besikten tabytqa deıin bizder ýaıym-qaıǵysyz, birqalypty terbetilip, jyljyp, ómirden ótip baramyz.

11

Oh, qalaısha shirkeý qyzmetkerleri dabyl qaǵad! Sóıtip olardyń qońyraýlaryna biri de qalmastan jetip kelip jınalady, sondaǵysy keshegideı búgin de ótken-ketkenderden ósek aıtý.

Jo-joq, shirkeý qyzmetkerlerin sókpeńder: adamdarǵa ne qajet ekenin olar jaqsy biledi. Búgingi kúni kelistire sóılegendeı, erteńgi kúni de kelistire sóıleı alsań, baqytty jan bolarsyń.

18

Kóktemniń jumsaq kók shóbin jalań aıaq basyp júrgen, sondaı-aq jas qozyny názik qolmen tolqyndata sıpaǵan qandaı rahat.

Butalardaǵy jaıqala ósken jańa gúlderdi kórý – ǵajap.

Sabyrlyqpen – muńly kózqarasty kók-jasyl japyraqtar jubatar.

Baqtashynyń gúl shoqtarǵa tolyp qoıny, óbip turǵan, – qandaı tátti – degenmen de maǵan munshama mamyraı qýanyshty múldem bermes.

34-6

Týrasyn aıtsam, nemistiń bek-sultandarynyń arasynda, meniń sultan-begim sonshama ulyǵ emes: Sultannyń quziretine qarasty jer kólemi de tar, qazynasy da baı emes; Eger de árbir adam, buǵan uqsap, syrtqy jáne ishki kúshterin sarqyp jumsaıtyn bolsa, onda nemistiń ómiri nemister ishinde úlken toı bolǵan bolar edi.

Degenmen, taǵdyrdyń ózi madaqtap qoısa, men nesine ony madaqtaımyn?

Ia, meniń maqtap-madaqtaýymdy kelisilgen kelisim saýda dep te eseptep, onyń maǵan bergen syıyn, eń baqýat ulyǵtyń beretin dúnıesinen de kóp dep qalar: Dostyqty, senimdi, qarym-qatynasty, turǵyn úıdi, meken-jaıdy, baı-baqshany.

Barymmen men oǵan boryshtymyn; qaıtkende de men kóp nársege qushtar bolatynmyn, biraq ta qalaısha tabýǵa bolatynyn bilmedim – naǵyz aqyn! – eshteme.

Eýropa meni maqtanysh tutady, sodan maǵan Eýropa ne berdi? Men óleńderim úshin ózim qymbat baǵa tóledim. Nemister maǵan uqsamaq bolsa, fransýzdar súıip oqıdy. London! Abyrjyǵan, asyp-sasqan qadirli meıman dosyńdaı sen kútip aldyń.

Búginde, kerek deseńiz qytaıdyń Verterlerdi jazǵanynan, Lott boıaý jaqqyshpen názik juqa áınekke sýret salǵanynan maǵan odan ne paıda?

Patshalar da, ýázirler de meni bilgileri de kelmedi; Syıynarym da, súıenishim de meniń tek sen ǵana bir óziń.

47

«Qashan sońy bolar? Joq álde jumyssyzdyqtan sen múldem adastyń ba? Kitabyń – tek bir ǵana qyz týraly ma? Ózge qyzyǵyraq taqyryp tapqyn!» Meıli, sabyr etkin: nebir myqty bilgir, sahabalardy jyrǵa qosaıyn, búgingiden góri, solardyń týra jolyn durys túsinetin shyǵarmyn. Qazirshe men Bettındi shyrqap, ándetip júrmin: bizdi bir-birimizge tartyp júr, sebebi ómir boıy sazger men aqyn aǵaıyndy týystar.

57

«Bul adamdar aqylsyzdar» – qaıdaǵy bir qıaldardy oıǵa salar, sóıtip, Fransıanyń bar jerinde aıqaıǵa basar. Ia, olar aqymaqtar, sóıte tura bostandyqtaǵy aqylsyzdar aqyldy sózder az aıtpaǵan; degenmen de quldyń aqyly joq.

58

Kóp jyldar boıy bar zıalylar tek fransýz tilinde sóıledi; kim azdap jańylyp, múdirip qalsa boldy, sony shettetip jaqtyrmaı qalatyn. Búginde qýanyshtysy, halqymyz fransýz tilin jaqsy úırenip aldy. Endeshe nesine ashýlanamyz? Sen osyǵan jetkendeısiń!

66

Men árqashan da kóptegen keleńsiz, jat tirlikterge shydamdy bolǵanmyn, qudaıymnyń ósıetine bekem bolyp, nebir qıynshylyqtarǵa myqtam boldym.

Tek tórt nárse meni ýly jylandaı shaqty ý-yn jaǵyp: temekiniń tútini, qandala, sarymsaqtyń ıisi jáne.

77

«Ne istep jatyrsyń? Birde botanıkamen, birde optıkamen aınalystyń! Názik júrekti túrtýden odan artyq baqyt bar ma eken?»

Názik júrekter! Árbir jazýshy olarǵa tıisedi. Tabıǵat, saǵan da meniń baqytym tıip júrsin!

102

Súıikti jandar sabyrsyzdardyń qushaǵynda qysylyp ǵajap, eger de shyndap súıip qalǵan bolsa júregi sen dep soǵar; O dan da táttisi – júrektiń túbinen jańa ómirdiń jaǵymdy daýysy estiler, sóıtip onda pisip, jetilip, kún kóriner.

Jastyq shaq kúsh-qýatyn tekserip bir kórýge asyǵar: kók aspannan jarqyrap kóriner nur jaryǵyn tezirek kórsem deýmen soǵyp tur.

Birneshe kúnderdi kútkin!

Ýaqyt sáti kelgen kezde, taǵdyryńa jazylǵanyn, Or ómirge jolyńdy saǵan kórseter. Onyń bar qalaǵandary, saǵan da juǵysty bolsyn, meniń súıiktim, – óziń qoldap-qýattaǵan mahabbat, qaıtkende de mahabbatyń nátıjeli bolsyn.

103

Sonda, dostardan alysta, Neptýn astanasynda nekede turǵan kezde, sóz joq, nebir ýaqyt, saǵattarymdy bosqa ótkizip, jalǵyzdyqtyń aýyr kúnderin keshtim.

Úkili úmitpenen qarap bolashaqqa, ótken kezdesýlerimniń árbirin, bárin de men jaqsylyqqa joryp, eske alamyn.

Jer betinde dámdeýish qosylǵan taǵamnan artyq dámdi zatty tappadym.

---